سه شنبه ۲۵ دی ۱۳۸۶ - ۱۵ ژانويه ۲۰۰۸

یک جعبه کمک های اولیه برای سینمای ایران

مجید صدقی

این که می گویند حادثه هیج گاه خبرنمی کند حرف درستی است اما این که چطور می توان در صد ضایعه های ناشی از حوادث را پایین آورد مساله ای است که بیش از هرچیز به تدبیر و دوراندیشی نیاز دارد. در سینما در صد وقوع حادثه اگر زیاد نباشد کم هم نیست و بنابراین لزوم تدبیرهایی برای کاهش صدمه های ناشی از حادثه های گوناگون در صحنه فیلم ها احساس می شود. تاکنون سینمای ایران حادثه های بسیاری را که منجر به مجروح شدن و گاه مرگ یک یا چند تن از عوامل فیلم شده ا.ز سرگذرانده اما به رغم تکرار این حادثه ها مساله درمان اولیه مصدومان حوادث در هنگام ساخت فیلم های سینمایی هنوز جدی گرفته نشده و دریغ از حتی یک جعبه کمک های اولیه پزشکی در سرصحنه فیلم ها.

بیمه حوادث فیلم های سینمایی که از دهه 1370 توسط اتحادیه تهیه کنندگان فیلم ایران الزامی شد تهیه کنندگان را ملزم به بیمه عوامل فیلم از طریق شرکت بیمه ایران می کرد اما پس ازمدتی حتی این بیمه هم چندان جدی گرفته نشدو بسیاری از تولیدات سینمای ایران بدون حق بیمه برای عوامل ساخته شد که البته همچنان ادامه دارد.

در طی این سال ها چندین مورد بیمه های مقطعی در مورد چند فیلم صورت گرفت از جمله جمال شورجه که برای دو فیلمش عملیات کرکوک و حماسه مجنون همه عوامل این دو فیلم را از طریق شرکت بیمه دانا بیمه کرد و نیز حوزه هنری که قراردادی با این شرکت برای بیمه دست اندرکاران فیلم سجاده آتش بست . بیمه دانا 42 نفر از عوامل فیلم اخیر را به مدت سه ماه – زمان فیلمبرداری – به میزان هر نفر تاسقف ده میلیون ریال خسارت بیمه حادثه ناشی از کار کرد که البته بدون دریافت هیچ گونه حق بیمه بود. به این شکل که حق بیمه از محل بودجه تبلیغاتی فیلم پرداخت شد وقرارشد در تیتراژفیلم از بیمه دانا نام برده شود.

در تابستان 1380 محمد مهدی حیدریان معاون وقت امورسینمای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پس از امضای قراردادی با شرکت سهامی بیمه ایران یادآور شد که به تدریج همه امور بیمه ای صنعت سینمای کشور و دست اندرکاران آن در بیمه ایران متمرکز خواهدشد وبیمه ایران نیز تعهد می کند در قراردادهای سینمایی خود حداقل نرخ های مصوب و حداکثرسهیلات را در نظر بگیرد . با این همه بدیهی است که کمک های اولیه در زمان وقوع حادثه برعهده شرکت های بیمه نیست .اصولا برای پروژه های بزرگ با بیش از پنجاه نیروی انسانی داشتن یک گروه پزشکی و حداقل یک پزشکیار در سرصحنه ضروری است اما برای پروژه های کوچک همان جعبه کمک های اولیه کفایت می کند.

یکی از حادثه های مرگبار سینمای ایران هلاکت چهار هنرور در سرصحنه فیلم خداحافظ رفیق به کارگردانی بهزاد بهزاد پور در سال 1382 بود که نشریات سینمایی از شرح بیشتر ماجرا منع شدند و فقط گفته شد که این چهار نفربه دلیل بی مبالاتی خودشان جانشان را ازدست داده اند. این هنروران دریکی از صحنه های جنگی فیلم که مربوط به انفجار پلی بوده کشته شدند.

معمولا در هیچ جای دنیا گروه پزشکی سرصحنه فیلم ها حاضر نمی شود اما همیشه وسایل کمک های اولیه پزشکی موجود است . البته اگر فیلم دارای صحنه های اکشن باشد برای بدل کارهاهمیشه یک آمبولانس سرصحنه آماده است .نه تنها در آمریکا بلکه در کشورهای اروپایی هیچ فیلمی بدون بیمه همه عوامل فیلم ساخته نمی شود. امادر سینمای ایران این پرسش مطرح می شود که مسئول سلامت گروه فیلمسازی چه کسی است .

در دهه شصت که تولید فیلم های جنگی روبه افزایش بود تقریبا هیچ فیلم جنگی بدون حادثه در پشت صحنه نبود و در واقع همزمان با تلفات واقعی جنگ ایران و عراق سینمای ایران نیز مرتبا مجروح سینمایی داشت . به هرحال تاریخ سینمای ایران تاکنون شاهد حادثه های کم وبیش زیادی در پشت صحنه بوده اما خبر بسیاری از این حادثه ها در مطبوعات منعکس نشده .شاید به این دلیل که این گونه خبرها به وجهه فیلم لطمه می زده است .

یکی از اولین حادثه ها در سینمای پس از انقلاب مربوط به فیلم فرمان ساخته کوپال مشکات در سال 1361 بود که ضمن آن دست چپ غلام قومی متصدی انفجار هنگام آزمایش یکی از چاشنی ها در یکی از هتل های شیراز قطع شد و قومی هشت ماه در بیمارستان بستری شد . مورد دیگر در فیلم هور در آتش به کارگردانی عزیزالله حمید نژاد در سال 1370 بود که در یک صحنه درگیری جنگی سلاح سنگین دوشکا روی پای یک سیاهی لشگر افتاد که منجر به بیهوشی اوشد و به بیمارستان انتقال یافت . در یک مورد دیگر هم ترکیدگی لوله گازوئیل روی قایق موجب آتش سوزی شد که منجر به سوختگی دست یک نفر و سوختگی دست و صورت و پا و پهلوی عضو دیگر گروه شد . کارگردان فیلم بعدها در گفت و گویی با یکی از نشریات سینمایی گفت درموقع ساخت این فیلم حتی یک آدم که بتواند یک آمپول ساده راتزریق کند نداشتیم در حالی که از ابتدا هم مشخص بود که به وجود حداقل یک نفر آشنا به مسائل اولیه کمک های پزشکی نیازمندیم.

شاید برای بسیاری از فیلمسازان و تهیه کنندگان سینمای ایران ساخت فیلمهایی که به اصطلاح آنها را فیلمهای آپارتمانی می نامند بهتر وبی دردسرتر از فیلمهایی باشد که دردسرساز و پرخطرهستند.