فیلم " پرسپولیس " و تابوها ی
اخلاقی ما
بابک یحیوی
فیلم کارتونی " پرسپولیس " ساخته خانم مرجانه ساتراپی و وینیست پارانو، توسط صاحب نظرا ن و دست اند رکا را ن هنری مورد نقد و تحلیل قرا ر گرفته
است ، قصد من اما پرداختن به جنبه ها ی هنری و سینمائی
این فیلم نیست چرا که درین زمینه بضاعتی
ندارم ، بلکه می خواهم به ویژگی " تابوشکنی " آن اشاره
کنم و کسانی را که تا کنون ا ین فیلم را
ندیده اند، به دید نش تشویق نمایم. .
این فیلم علاوه بر آنکه زنگارها ئی را
که بر واقعیت ها ی تاریخی ایران سا یه
انداخته ، می زداید وکلیشه برداری از
کژاندیشی ، تعصب ، خشونت و... را افشا می
نما ید و بینند ه خارجی رامتوجه واقعیت های جامعه ی ایرا ن میکند و به عبارت بهتر "...خانم
سا تراپی پيشداوری‌های رايج و
يکجانبه در غرب نسبت به ايران و ايرانيان را که در رسا نه‌های جمعی همواره با
مفاهيمی چون خشک اندیشی ، تعصب مذهبی، اختناق و تروريسم همراه است، رد میکند و به
جای آن چهره ديگری از ايران را به بيننده غربی عرضه میکند. اين و جه از ايران در چهره انسانهای آزادانديش و شرافتمندی نمايان می‌شود که نسلهاست برای
آزادی و عدالت در ايران تلاش می‌کنند و بر سر آرمانهای خود جان می‌بازند. "
(1).
خانم مرجان ساتراپی با فیلم " پرسپولیس " نه تنها چهره ی واقعی
ایران بعد از انقلاب را به نمایش می گذارد ، بلکه همزمان روی برخی از تابوهای
اخلاقی ایرانی از قبیل " همرنگ جماعت شدن" ، " به دلخواه اطرافیا ن
فکر و زندگی کردن " و بالاخره " در مسیر آب شنا کردن " انگشت می
نهد وبا کمک گرفتن از دانش ، بصیرت و شجا عت ما د ربزرگ کو شش میکند این خصائص ناپسند را از باورها ی انسا ن ایرانی بزداید.
با
دیدن این فیلم مشتاقانه آرزو کردم که ایکا ش نوجوانان و جوانا ن ایرانی امکا ن
دیدن این فیلم را داشتند تا با پی بردن به نکا ت ضعفی که بر اثر وقایع تاریخی
طولانی و بخاطر گرفتار بودن در چنگا ل استبداد و د یکتا توری های رنگارنگ ، بر
فرهنگ و اخلا ق ما سا یه ا نداخته و جنبه ها ی پسندیده فرهنگ ما ن را تحت الشعاع قرار داده است ، راه برون رفت
از این " تابوها " را پیدا کنند ؛ تابوها ئی که چه بسا سیر تکاملی تحولات
اجتماعی را سد کرده و فراروئی جامعه ی ایرانی به دموکراسی را دچار اخلال کرده است.
آگر بپذیریم که با ورهای اخلاقی،
درسیر تکاملی تحولات سیاسی – اجتماعی هر
کشور نقشی اساسی دارند ، و بنیان تفکر سیاسی هر فرد نیزمتکی بر همین با ورها ست،
پیدا ست که زدودن کژاندیشی های اخلاقی قادر خواهد بود راه پیروزی بر موانع دموکراتیک را هموار کرده و دستیابی به دموکراسی را تدریجن (تدریجا)
ممکن نماید.
کارگردان فیلم اندیشمندانه تلاش می ورزد جو حاکم بر فضا ی روزهای انقلاب
1357 را ترسیم کرده و چگونگی تسلط حکام مذهبی بر قدرت و دور کردن و سرکوب خشن و وحشیانه
دگراندیشان از تمام عرصه ها ی زندگی سیاسی - اجتماعی را در نظر بیننده فیلم مجسم کند و همزمان به مهمترین دلائل شکل گرفتن
دیکتاتوری مذهبی بر ویرانه های دیکتاتوری شاهنشاهی انگشت میگذارد و در پایا ن فیلم نیز باز از زبان
" مادر بزرگ " که سمبل و نما د اند یشمند ی ، تجربه و شهامت و جسارت
است، مهم ترین درس این فیلم را به بیننده تفهیم می کند که " با خودت صادق
باش" و بد ین سا ن این تا بوی مذ مون اخلاقی را زیر علامت سوال می برد.
23 آذر 1386برابر 14نوامبر2007
yahyavibabak@yahoo.fr
-------------------------------------------------------------------
1- مرجانه ساترابی وفیلم پرسپولیس ، بابک بمی ،
سایت ایران امروز ( 19 آذر برابر 10 دسامبر 2007 )
