بحران خاورميانه، شانسى براى پيشبرد پرونده هسته‌ای؟

 

 

مريم انصاری (دويچه وله)

 

 اگر تا هفته گذشته پافشارى رهبران جمهورى اسلامى بر حق غنى سازى اورانيوم در راس اخبار رسانه‌هاى ايران قرار داشت، اكنون فريادهاى حمايت از جنگ با اسرائيل تا محو آن، با برنامه هسته‌اى در هم آميخته. سخنان امروز رييس مجلس شوراى اسلامى نقش ايران را در تشديد بحران با صراحت به نمايش گذاشت. رهبران ايران بدون پرده پوشى از بحران بوجود ‌آمده حمايت می‌كنند، بحرانى كه از سوى ساير دولت‌هاى منطقه و جهان خطرى براى كل خاورميانه ارزيابى می‌شود.

تظاهرات امروز تهران با حضور نماينده حزب‌الله لبنان و سخنان غلامعلى حداد عادل رئيس مجلس شوراى اسلامى كه اعلام كرد جنگ تازه شروع شده، در خبرگزارى‌هاى جهان انعكاس پيدا كرد. انعكاس اين خبر در كنار سخنان محمود احمدى‌نژاد رييس جمهور ايران بود كه با تاكيد حق جمهورى اسلامى بر داشتن چرخه سوخت هسته‌اى گفت ”ما با اروپايى‌ها كار را پيش می‌بريم و اگر مشكلى پيش بيايد براى همه اتفاق خواهد افتاد.”

اين مواضع در حالى اعلام می‌شود كه برخى ديگر از دولت‌مردان ايران از جمله منوچهر متكى وزير خارجه ايران از پايان دادن به بحران خاورميانه حمايت می‌كنند، البته با راه حلى كه پشتوانه تحقق در شرايط فعلى ندارد. منوچهر متكى خواهان مبادله اسرا براى خاتمه جنگ شده است.

تحليل گران مسائل سياسى ايران بر اين نظرند كه رهبران جمهورى اسلامى بااميد به اينكه تقابل نظامى اسرائيل و حزب‌الله لبنان اذهان را از فعاليت‌هاى هسته‌اى ايران منحرف می‌كند، بر بحران خاورميانه دامن می‌زنند.

اگرچه تلاش جمهورى اسلامى با تكيه بر اين باور است كه از حزب‌الله لبنان تنها حمايت معنوى می‌كند، اما اين نيرو با استفاده از موشك‌هايى كه ايران در اختيار حزب‌الله قرارداده و كمك‌هاى بيدريغ مالى اين كشور به جنگ ادامه می‌دهد. حزب‌الله لبنان خود نيز اعلام كرده كه با موشك‌هاى از نوع رعد دو و سه يك ايستگاه قطار در حيفا را هدف قرار داده، موشك‌هايى كه ساخت ايران است.

اين همه درحالى است كه ايران را خطر تحريم‌هاى مختلف بين‌المللى تهديد می‌كند. و يكى از مهمترين اتهاماتى كه ايران را به ورطه انزوا و قرار گرفتن تمامى اعضاى دايمى شوراى امنيت در مقابل آن می‌كشاند، ايجاد بحران در خاورميانه و حمايت از تروريسم است. اينكه محمود احمدى نژاد چگونه می‌خواهد كار را تنها با اروپايى‌ها به سامان برساند و با آنها وارد مذاكره شود، معلوم نيست.

آغاز دور جديدى از خشونت در خاورميانه با جنگى كه جز ويرانى و كشتار براى مردم لبنان، نوارغزه و اسرائيل ببار نمی‌آورد، پرونده هسته‌اى ايران را از قطعنامه شوراى امنيت سازمان ملل نجات نخواهد داد. طبيعى است كه جامعه بين‌الملل تلاش خود را خواهد كرد تا از نفوذ ايران و سوريه براى برقرارى مجدد صلح استفاده كند، اما اينكه سياستگذاران ايران تا چه اندازه به نقش خود براى پايان دادن به كشتار سود جويند، موضوعى ديگر است. 

به عقيده پاره‌اى صاحبنظران مسايل خاورميانه، تلاش رهبران جمهورى اسلامى براى استفاده از نفوذ خود در ميان حزب‌الله لبنان، شيعيان عراق و ساير جنبشهاى اسلامى منطقه به منظور اعمال قدرت در مقابل غرب می‌تواند يك نتيجه اسفبار ديگر نيز براى ايران داشته باشد: بكار گرفتن بحران بوجود آمده از سوى نيروهاى جنگ‌طلب  به عنوان اهرمى براى به كرسى نشاندن سياست‌هاى خشن عليه اين كشور.