بحران آفرینی آمریکا در شبه جزیره کره

روزنامه دست راستی فیگارو:"آزمایش موشک های دوربرد ازسوی کره شمالی به خاطر تحریک آمریکاو ژاپن صورت می گیرد."*سالیان درازی است که کره شمالی نیروی خود را صرف حفظ موجودیت خود کرده است. کارشناسان نظامی بر این اعتقادند که پیونگ یانگ قصد حمله به کسی را ندارد و هدف آن از تولید این سلاحها بیش از هر چیزی حفاظت در برابر تهدیدات آمریکاست، تهدیداتی که در پی سخنرانی «محور شرارت» بوش و دکترین «جنگ پیشگیرانه» او هم اکنون شدت یافته است.

المیرا مرادی

در اوایل همین ماه، کره شمالی دو آزمایش موشکی انجام داد، که این موشک ها در مرزهای منطقه اقتصادی روسیه در دریای ژاپن فرود آمدند. پیامد این واقعه، آمریکا و فرانسه و با فشار ژاپن تصمیم داشتند که قطعنامه ی شدیدالحن بهمراه یک سری جدید تحریم های اقتصادی و نظامی را در شورای امنیت سازمان ملل بر علیه کره شمالی به تصویب برسانند.

در عین حال ژاپن هم اعلام نمود که مسئله «حمله پیشگیرانه» به کره شمالی را مورد بررسی قرار می دهد - گرچه از نظر حقوق بین الملل، بعد از جنگ جهانی دوم، حق حمله و تجاوز نظامی از این کشور گرفته شده است.

در مقابل این تهدیدات، دو کشور روسیه و چین که یکی از آنها می توانست شاکی دولت کره شمالی باشد ( روسیه)، تهدید نمودند که در صورت بکارگیری تصمیمات شدید در شورای امنیت، به آن رای مخالف خواهند داد.
چند ماه قبل از آزمایش موشکی کره شمالی، در اوایل سال جاری آمریکا و متحدینش تحت عنوان مبارزه با تروریسم در مجاورت مرزهای کره شمالی و در اقیانوس آرام مشترکا دست به یک مانورنظامی زدند.
روزنامه «رودونگ سیمون» ارگان حزب کار کره شمالی طی تفسیری به تاریخ دهم جولای ، مانور مشترک آمریکا در اقیانوس آرام در اوایل سال جاری را که به بهانه «مبارزه با تروریسم» انجام گرفته بود را مورد انتقاد قرار داده و هدف آن را برپایی « حمله پیشگیرانه» به این کشور دانست . این روزنامه نوشت " آمریکا تلاش دارد با قدرت نظامی خود سیاست تسلط بر شبه جزیره کره را اجرا کند و برگزاری رزمایش مشترک اخیر آمریکا با متحدینش بخشی از این تلاشهاست."

در عین حال وزارت امور خارجه کره شمالی، با صدور بیانیه ای اعلام داشت که "پرتاب آزمایشی چند فروند موشک را با موفقیت انجام داده است و این آزمایش را بخشی از تمرین های نظامی عادی برای تقویت بنیه دفاعی این کشور توصیف کرد. این مقام کره ای افزود که تولید، آزمایش و استقرار موشک های ما تامین کننده تعادل قدرت در شمال شرق آسیا بوده و عامل مهمی در ضمانت صلح و امنیت این شبه جزیره می باشد."
گرچه برخی از کارشناسان نظامی از جمله رئیس ستاد ارتش روسیه در مسئله موفقیت آمیز بودن این آزمایشات شک دارند.

تهدیدات نظامی آمریکا و متحدینش بر کره شمالی از پایان جنگ کره تا کنون بالای سر این کشور بوده است. ائتلاف نظامی آمریکا و کره جنوبی سابقه ای بالغ بر پنجاه سال دارد. در آخرین ماههای جنگ دوم جهانی در 1945 طی کنفرانس های بین المللی یالتا و پوتسدام، شبه جزیره کره بطور موقت به قسمت های جنوبی و شمالی تقسیم شد. شمال در تصرف روسها و جنوب در اشغال آمریکائیان قرار گرفت و مدار 38 درجه نیز به عنوان مرز دو کره تعیین گشت. در سال ۱۹۴۸ تقسیم کره به دو کشور ، رسمیت یافت و دو حکومت کره شمالی(جمهوری دموکراتیک خلق کره) و کره جنوبی(جمهوری کره) تاسیس گردید. تا اواسط سال ۱۹۴۹‘ سربازان خارجی از هر دو کره خارج شده بودند. اما ایالات متحده امریکا برای اشغال کره شمالی دست به تحریکات دامنه داری بر علیه کره شمالی زد. تا اینکه سرانجام در ۲۵ جون سال ۱۹۵۰ به دلیل همین تحریکات، جنگ میان دو کره آغاز شد و نیروهای کره شمالی توانستند خود را به سئول برساندند. امریکا سواحل کره را محاصره کرده و شروع به بمباران مناطق صنعتی و مسکونی کره شمالی نمود. اما پس از ورود چین به دفاع از کره شمالی جنگ ابعاد جدیدی به خود گرفت . مک آرتور که فرماندهی ارتش آمریکا در این جنگ را بعهده داشت، قصد داشت دست به یک حمله اتمی به کره شمالی بزند و بمب اتمی آمریکا را در مرز چین و کره بر سر این کشور بیاندازد، واشنگتن عواقب این کار را خطرناک تشخیص داد و او را از فرماندهی برکنار نمودند. سرانجام در ۲۷ جولای ۱۹۵۳ پیمان آتش بس جنگ کره امضاء شد و قرار شد وضعیت دو کره به همان وضع سابق باقی بماند.

با این حال طی سالهای جنگ سرد همیشه سایه تهدیدات آمریکا مانند شمشیر داموکلس بالای سر کره شمالی باقی ماند. در حال حاضر فرماندهی مشترك تحت امر آمریكا، كنترل بیش از ‌٦٠٠ هزار سرباز كره‌ی جنوبی و نیروی آمریكایی را برعهده دارد، كه در صورت جنگ این تعداد به ‌٥/٣ میلیون نیروی ذخیره‌ی كره‌ی جنوبی و نیروهای دیگرآمریكایی افزایش می‌یابد. بعلاوه آمریکا پس از جنگ دوم جهانی با ایجاد پایگاههای نظامی در ژاپن – عمدتا در جزایر اوکیناوا و هون شون – و همچنین استقرار ناوگان دریایی جنگی مجهز به سیستم کنترل جامع و هدف گیر " آژاکس" در دریای ژاپن، جدیدترین سیستم پدافندی خود را برای هدف گیری بر روی شبه جزیره کره بوجود آورده است.

از سوی دیگرکره شمالی از دهه 1980 در مقابل این همه تهدیدات توانست، خط تولید موشک های عملیاتی - تاکتیکی "ار-17" ساخت شوروی را که در غرب به «اسکاد بی» معروف است را ایجاد نماید. کره شمالی از سال 1998 به بعد روی موشک دو مرحله ای " تپخودون-1" و " تپخودون-2" نیز کار کرده است.
آخرین آزمایش موشکی کره ، آزمایش موشک Taepodong-2 است که در غرب بشدت علیه آن تبلیغ و بحران آفرینی صورت گرفت و گفته شد موشک کره ای ها میتواند بخشی از خاک آمریکا در آلاسکا را نیز هدف قرار دهد. اما غالب کارشناسان نظامی بر این باورند که این موشک ها کلاهکِ خود را که وزنی نزدیک به 1000 کیلوگرم دارد را تنها می تواند تا حدود 6000 کیلومتر حمل نماید. در این زمینه واشنگتن پست نیز نوشت که:" سال های زیادی لازم است تا کره شمالی بتواند کلاهک هسته ای خود را بسازد و هرچقدر هم این کشور خود را "قدرت هسته ای" اعلام کند، کارشناسان باور نخواهند کرد."

گرچه کره شمالی بر طبق قراردادی که خود داوطلبانه آنرا در سال 1999 امضا کرده است، متعهد شده بود که آزمایشات موشکی خود را متوقف کند، اما این در حالی بود که آمریکا نیز قول داده بود که تضمین دهد امنیت شبه جزیره کره را فراهم ببیند. در طول سه سال اول ریاست جمهوری بوش، آمریکا از هر گونه توافقی با کره شمالی خودداری ورزید. دولت بوش بدون توجه به درخواست کره برای انجام مذاکرات دوجانبه با آمریکا، تصمیم گرفت در عوض همراه با کشورهای ژاپن، چین، روسیه و کره جنوبی به سر میز مذاکره بیاید و به جای لیستی از مشوق ها، تواقفنامه خلع سلاح را برای امضا روی میز بگذارد.

سرانجام پس از بالا و پائین شدن های مکرر، مذاکرات 6 جانبه ای از سال 2003 با شرکت کره شمالی، کره جنوبی، آمریکا، چین، روسیه و ژاپن آغاز شد. پس از دور اول مذاکرات، کره شمالی به این نتیجه رسید که هدف اصلی آمریکا از این مذاکرات، به هیچوجه گام برداشتن قدمی برای امنیت شبه جزیره و یا پایان دادن به تحریم اقتصادی کره شمالی نیست ، بلکه تنها خواستار از بین بردن ظرفیت بازدارندگی کره شمالی است.
بدنبال آن بود که این کشور در ژانویه 2003 بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی را از این کشور اخراج کرده و 8 هزار میله سوختی مصرف شده را که بر اساس توافق سال 1994 با کلینتون، در انبارها مهر و موم شده بودند را دوباره مورد استفاده قرار داد.

این در حالی است که به تازگی روزنامه دست راستی "فیگارو" نیز در تفسیری در باره آزمایشات موشکی کره شمالی نوشت " آزمایش موشک های دوربرد از سوی کره شمالی به خاطر تحریک آمریکا و ژاپن صورت می گیرد."

چند ماه است که دیگر گفت و گویی انجام نشده است. هیچکدام از طرفین اصلی مذاکرات حاضر نیستند که قدمی در نزدیکی به هم بردارند و این مذاکرات را که با تلاش چین در سال 2003 میلادی آغاز شد را، به نتیجه ای مطلوب برسانند.

در سپتامبر گذشته در پایان یکی از دورهای مذاکرات شش‌ جانبه برای حل بحران هسته‌ای کره شمالی، اعلام شد که کره شمالی با پایان دادن برنامه‌های تسلیحات هسته‌ای خود موافقت کرده است. اگرچه این موضع غیر منتظره با بیانیه‌ی بعدی دولتمردان کره شمالی مبنی بر اینکه مسائل اصلی همچنان لاینحل باقی مانده است، همراه بود اما نشان از شدنی بودن رسیدن به توافق در این زمینه داشت.

در ماه جون معاون وزیر امور خارجه کره شمالی اعلام داشت که حاضر است پیرامون برنامه هسته ای این کشور، به مذاکرات شش جانبه بازگردد، اما در عین حال آمریکا نیز می بایستی قبول نماید که به تحریکات نظامی در شبه جزیره کره، جنگ پیشگیرانه، و تحریم اقتصادی علیه پیونگ یانگ پایان دهد. کریستوفر هیل رئیس هئیت نمایندگی آمریکا در مذاکرات شش جانبه، هم که در سئول بسر می برد، علیرغم اظهار این مطلب به دولت سئول که او در آنجاست که موتور این مذاکرات را مجددا روشن نماید، اما در همان زمان در یک اظهار نظر دیگر هر گونه مذاکرات دوجانبه با پیونگ یانگ را رد می نماید و مصرا بر این موضع پای می فشارد. از این بابت برخی سیاستمداران آمریکایی نیز دولت بوش را مورد سرزنش قرار داده و به او موضع ریچارد نیکسون در رابطه با تن دادن به مذاکره با جمهوری خلق چین در دهه 1970 را یادآور می شوند.

آزمایش های موشکی اوایل ماه جولای کره شمالی با واکنش تند ایالات متحده و ژاپن مواجه شد. شورای امنیت سازمان ملل متحد با تشکیل جلسه ای پیش نویس قطعنامه پیشنهاد شده توسط ژاپن در محکومیت این اقدام را در دست بررسی گرفت.

قطعنامه پیشنهادی ژاپن، که از حمایت آمریکا برخوردار بود، خواستار وضع تنبیه های بین المللی از جمله تحریم های اقتصادی علیه کره شمالی شده بود.

اما دو کشور روسیه و چین با چنین اقدامی مخالفت کرده و اظهار داشتند که هر نوع قطعنامه ای که لحن تند داشته و یا از تحریم سخن به میان آورد را رد خواهند کرد. دولت کره جنوبی که طی این سالها از مذاکرات شش جانبه حمایت بعمل آورده است، نیز گفته است ترجیح می دهد اقدامی صورت نگیرد که به قطع تماس های جاری با کره شمالی منجر شود. ناگفته نماند که برخی کارشناسان سیاسی، سیاست کره جنوبی را سیاست یک بام و دو هوا نامیده اند. در حالیکه سئول با هر گونه خشونت بکار گرفته شده علیه پیونگ یانگ مخالفت می ورزد، اما در عین حال در حمایت از ترفندهای «انقلاب مخملی» نیز برای همسایه شمالی خودداری نمی ورزد.

بهر حال شورای امنیت سازمان ملل دو روز پیش ، 15 جولای قطعنامه ای در این زمینه را به تصویب رساند که طی آن از این کشور خواست همه فعالیت های خود پیرامون تحقیق و تولید موشک بالیستیک را متوقف نماید. این قطعنامه ضمن واکنش نسبت به پرتاب موشک توسط کره شمالی و محکوم نمودن این کشور از این بابت، اما موضوعاتی نظیر توسل به زور و یا اتخاذ تحریم اقتصادی و نظامی بر علیه این کشور را شامل نبوده و تنها تاکید کرده است که طرف های ذیربط می بایستی با خویشتن داری و ادامه تلاش های سیاسی و دیپلماتیک این مسئله را حل کنند. این قطعنامه خواستار از سرگیری هرچه زودتر مذاکرات شش جانبه و تسریع اجرای همه جانبه "بیانیه مشترک" سپتامبر سال 2005 شده است.

از سوی دیگر، واقعیت امر اینست که هزینه گزاف چنین تولیدات نظامی به کره شمالی تحمیل شده است.

سالیان درازی است که کره شمالی نیروی خود را صرف حفظ موجودیت خود کرده است . کارشناسان بیشماری هستند که بر این اعتقادند که پیونگ یانگ قصد حمله به کسی را ندارد و هدف آن از تولید این سلاح ها بیش از هر چیزی حفاظت در برابر تهدیدات آمریکاست، تهدیداتی که در پی سخنرانی «محور شرارت» بوش و دکترین «جنگ پیشگیرانه» او هم اکنون شدت یافته است.

صرف بودجه سنگین نظامی، وضعیت اسفبار اقتصادی را برای این کشور ببار آورده است. تحریم های اقتصادی مکرر، بنیه اقتصادی کشور را بشدت تضعیف نموده و فقر را اشاعه داده است. این تحریمات همچنین باعث شده است که این کشور در زمینه اصلاح ساختار سیاسی عقب مانده و در زمینه توسعه سیاسی پیشرفت چندانی نداشته باشد.

کشورهای قدرتمند جهان در این باره مواضع کاملا متضادی با یکدیگر دارند. در حالیکه آمریکا، ژاپن و سایرهم پیمانانشان در تلاش برای تغییر رژیم در کره شمالی، هر گونه فشار از جمله تحریم های وسیع مالی، اقتصادی تا حمله نظامی به این کشور را دنبال می کنند، کشورهایی نظیر چین و روسیه با موضع گیری های سخت و تندروانه کشورهای غربی مانند حمله نظامی و اعمال انواع تحریم های مالی – اقتصادی بر این کشور شدیدا مخالفند.

در عین حال نتایج این فشارهای فزاینده بر کره شمالی از چشم مردم جهان پوشیده نیست. بسیاری از انسانهای ترقی خواه در سراسر جهان بر این باورند که با برداشتن فشار برای تغییر رژیم در کره شمالی از سوی کشورهای غربی و تضمین امنیت این کشور، کره شمالی قادر خواهد بود که از هزینه های نظامی خود کاسته و در راه اصلاح ساختار سیاسی و اقتصادی خود گام های اساسی بردارد.