تلاش های فرهنگی ایرانیان در انگلستان

بخش هجدهم

 

محمود کویر

 

 

افسانه های شرقی در لندن

 

اولین گلچین ادبی كه نمونه نوشتاری از فرهنگ‌های شرقی در دوران آغارین نوگرایی و عصر مدرنیسم در انواع سبك های ادبی است همراه با بررسی‌های تحلیلی به خوانندگان انگلیسی زبان عرضه شد.

این كتاب با عنوان «افسانه هایی از شرق» داستان‌های برگزیده‌ای از ادبیات ملل مشرق زمین در سال های ١٦٦٢ تا ١۷٨٥میلادی است كه به ویراستاری «رز بالاستر» گردآوری  شده است.

به گفته ناشر، این كتاب اولین مجموعه ادبی است كه نمونه‌های مكتوبی از فرهنگ‌های شرقی در دوران آغارین نوگرایی و عصر مدرنیسم را در سبك‌های مختلف ادبی ارائه می كند كه شامل سفرنامه ها، تاریخ نگاری ها، قصه ها و افسانه‌هاست. این كتاب براساس نوع مطالب و دسته‌بندی موضوعی به گونه‌ای تنظیم شده است كه نمایانگر اشكال گوناگونی از داستان‌های شرقی متناسب با دوره ای هستند كه به آن تعلق دارند.

نویسنده و ویراستار این كتاب مجموعه‌ای از داستان‌های گوناگون را ارایه می كند كه یادآور داستان‌های آشنایی چون قصه های «جوزپ ادیسون»، «هوراك والپول»، «مونتسكیو»،‌ «اولیور گلد اسمیت» است. این گلچین  به گونه‌ای تنظیم شده كه توجه خواننده انگلیسی زبان را به گوناگونی و تنوع فرهنگ‌های شرقی و نیز فرهنگ‌های هندی و چینی جلب كند.

«رز بالاستر» نیز در مقدمه كتاب خود به اهمیت ایده افسانه و كاربرد افسانه پردازی در سنت‌های روایی و نمایشی شرق پرداخته و پیش از آغاز هر متن داستانی، توضیحات  ویژه‌ای آورده است كه درعین حال واژه‌نامه‌ای از اصطلاحات و فهرست نام افراد و مكان‌ها نیز هست كه درك متن داستان‌ها را برای خوانندگان انگلیسی زبان آسان‌تر می كند.

رز بالاستر  در بمبئی هند به دنیا آمد. او از جمله دانش آموختگان دانشگاه هاروارد و استاد ادبیات انگلیسی در دانشگاه هند شرقی بوده است كه هم اكنون در رشته ادبیات انگلیسی در كالج منسفیلد دانشگاه آكسفورد به فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی کار می کند.

ناشر  یادآور شده است: «با قرائت این داستان‌ها متوجه تفاوت‌های بسیار میان تجمل گرایی، افراط كاری درمیان مردمان برخی كشورهای شرقی همانند ایران و تركیه و كشورهای عربی با فرهنگ خودداری و مناعت و سادگی در فرهنگ های چینی و هندی می شویم.»

«افسانه‌هایی از شرق» داستان های برگزیده‌ای از ادبیات ملل مشرق  به ویراستاری «رز بالاستر»، توسط انتشارات آكسفورد در سال جاری به بازار نشر انگلیسی زبان ها عرضه شده است.

 

***

شاهکارهای هنر مدرن خاورمیانه

 

نمایشگاه تازه ای در موزه بریتانیای لندن با عنوان "تجلی ادبیات در هنر: هنرمندان مدرن خاورمیانه"، شاهكارهای مكتوب و هنر مدرن خاورمیانه را به نمایش گذاشته است. در این نمایشگاه كه تا دوم سپتامبر  ادامه می یابد، انواع متون قرآنی و اشعاری از خیام نیز كه الهام بخش آثار هنری از ایران بوده به نمایش گذاشته شده است.

به گزارش نشریه تایم اروپا، در این نمایشگاه علاوه بر متون قرآنی، مذهبی، آثار شعری و هنری كه به زندگی مردم امروز خاورمیانه پرداخته، به نمایش گذاشته شده است.

بیشتر این آثار متعلق به مجموعه هنر معاصر خاورمیانه در موزه بریتانیا است و آثار اواسط دهه هشتادمیلادی به بعد را دربرمی گیرد.

در این نمایشگاه انواع متون قرآنی كه با خط ثلث و كوفی و خطوط دیگر نوشته شده به نمایش گذاشته شده است.

در نمونه های"فواد كوئیچی هوندا" خوشنویس ژاپنی خطوط قرآنی آیینه وار تكرار شده اند (وارونه نویسی)، در حالی كه در آثار خوشنویسی "ناصر منصور" اردنی از قرآن، واژه "كُن" برجسته شده است.

به گزارش تایم، بخش شعر این نمایشگاه، فرهنگی را به نمایش می گذارد كه هنوز با گذشته دور خود به سادگی ارتباط برقرار می كند و این چیزی است كه اروپاییان به آن غبطه می خورند.

این نشریه در شماره  خرداد خود در این باره نوشته است:« اروپاییان از زبان شكسپیری بدون شناخت آن استفاده می كنند اما كدام یك از آنها می توانند یك شعر انگلوساكسون را از حفظ بخوانند؟ این در حالی است كه در خاورمیانه، مردم هنوز هم اشعار شاعرانی از قرون وسطی و پیش از آن را از حفظ هستند.»

در این نمایشگاه، اثر هنری "فرهاد مشیری" هنرمند ایرانی با نام "عاشق مست" را می توان دید كه ، سبویی سفالی را به نمایش می گذارد كه تمام سطح آن با اشعاری از خیام زینت داده شده است.

"سعاد العطار"، هنرمند عراقی نیز در اثر هنری خود "الهامی از یك شعر"  تصاویری مواج و خیالی را با استفاده از اشعار "لیلا بنت لوكیز" شاعر قرن پنجم میلادی عراق ترسیم كرده است.

متون "ابن عربی" عارف قرن سیزدهم میلادی نیز كه با رنگ قرمز بر تابلوهایی نوشته شده از جمله آثاری است كه در نمایشگاه "تجلی ادبیات در هنر: هنرمندان مدرن خاورمیانه" به نمایش گذاشته شده است.  دیدار از شاهکارهای هنرمندانی که در زیر انواع تحریم ها و ممنوعیت ها آثاری به این زیبایی را آفریده اند به همگان پیشنهاد می کنم. 

***

انقلاب مشروطه ایران در انگلستان

 

نمایش «انقلاب ایرانی» برگرفته از خاطرات ادوارد براون ایران شناس مشهور انگلیسی، درباره انقلاب مشروطه ایران به كارگردانی مهرداد سیف و گروه هنری سیمرغ و با همكاری برخی موسسات ایران‌شناسی انگلستان در لندن به روی صحنه می رود.

این نمایش كه از تاریخ سوم تا پنجم اگوست ٢٠٠٦ به صحنه می رود، نمایشی سورئال و كمیك و دارای قطعات نامنظم است كه از حوادث انقلاب مشروطه ایران  الهام گرفته است.

استودیوی هنری «لیریك همر اسمیت» لندن اعلام كرد:« این نمایش كاری از مهرداد سیف كارگردان ایرانی است كه آن را برای كمپانی ایرانی – انگلیسی  (سیمرغ) تنظیم كرده است.»

مهرداد سیف در این نمایش تاریخی، از شرح وقایع انقلاب مشروطه ایران به قلم ادوارد براون تحت عنوان« انقلاب ایرانی » برای نگارش و نمایش تاره‌ای الهام گرفته است .

مهم ترین حوادثی كه از انقلاب مشروطه ایران در این نمایش به تصویر كشیده می شود شامل بست نشینی در سفارت انگلیس، بازگشایی اولین محلس شورای ملی، كودتای محمد علی شاه ، قیام تبریز و سرانجام مقاومت سلطنت طلبان و باز گشایی دوباره مجلس شورای ملی در تهران است.

نمایش انقلاب ایرانی در واقع نمایشی با درون مایه های روان شناختی و دریافت‌های شخصی از انقلاب مشروطیت و آثار آن بر فرهنگ معاصر است.

این شركت هنری تا كنون تمایش های ایرانی و عربی متعددی را در كشور انگلستان به صحنه اجرا برده است.

ادوارد براون متخصص ایران شناس مشهور انگلیسی در اصل یكی از دانشجویان رشته پزشكی در دانشگاه كمبریج بود كه به یادگیری زبان تركی علاقه بسیار داشت اما چون به او توصیه شده بود كه براى آموختن زبان ترکى عثمانى، باید با زبان عربی و فارسی هم آشنا شود، بر آن شد تا این دو زبان را نیز فراگیرد و از این رو ، نزد میرزا محمد باقر بواناتی که مقیم انگلستان بود، رفت و به آموختن زبان فارسی پرداخت و از آن‌جا با دنیای زبان و ادبیات فارسی راه یافت. پس از فراغت تحصیل دانشگاهى ، عازم سفر به ایران شد و یک سال از عمر خود را در میان ایرانیان گذرانید و كتاب معروف «یك سال درمیان ایرانیان» یادگار همین دوره از اقامت او در ایران است. براون در مدت کوتاهى که در ایران مى زیست زبان فارسى را بیش از پیش فراگرفت و به شعر و ادب ایران دلبستگى فراوان یافت و با فلسفه متداول در کشور ما نیز به گونه ای سطحى آشنا شد و در این باره از میرزا اسدالله سبزواری ( یکى از شاگردان ملا هادى سبزواری) بهره گرفت . در بازگشت به انگلستان از ادوارد براون دعوت شد تا در دانشگاه کمبریج به تدریس زبان فارسى بپردازد و بدین ترتیب براون ، کار دانشگاهى خود را آغاز كرد.

ادوارد براون در دوران انقلاب مشروطه به پشتیبانى از مشروطه خواهان ایران برخاست. او نسبت به ادبیات ایران نیز دلبستگی‌‌های بسیاری از خود نشان داده است .كتاب «تاریخ ادبیات ایران» از دیگر آثارمهم او درباره ایران، ادبیات و فرهنگ ایرانی است.

 

***

ساسانیان در انگلیس

 

كتاب "روم شرقی، ایران دوره ساسانی و پایان عهد عتیق"  را "جیمز هوارد جانستون"، مدرس تاریخ روم شرقی در دانشكده تاریخ دانشگاه آكسفورد به رشته تحریر درآورده است.

انتشارات دانشگاه آكسفورد، این كتاب  را با همكاری انتشارات "آشگیت" كه یكی از معروف ترین ناشران كتاب های تاریخی انگلستان است در ٢٠٠٦ منتشر می كند.

  كتاب  "روم شرقی، ایران دوره ساسانی و پایان عهد عتیق"  قرار است در انگلستان، آمریكا و سراسر اقیانوسیه توزیع شود.

 انتشارات آشگیت اخیراً مجموعه كتاب هایی را نیز درباره امپراطوری روم شرقی منتشر كرده است كه در بسیاری از آنها به ایران در نخستین سال های قدرت یافتن سلسله ساسانی به عنوان ابرقدرت آن دوران پرداخته انتشارات توروس لندن نیز قرار است درهمین سال كتاب "ایران دوره ساسانی: ظهور و سقوط یك سلسله" را به عنوان جامع ترین كتاب تاریخی درباره ساسانیان منتشر كند.

 این كتاب تالیف "تورج دریائی"، پروفسور تاریخ ایران باستان دانشگاه كالیفرنیا است و به چگونگی روی كار آمدن امپراطوری ساسانیان و در نهایت سقوط این سلسله می پردازد.

 در عین حال سازمان میراث ایران نیز كتابی را با عنوان "در جست و جوی هویت فرهنگی: مقبره ها و مصنوعات دوره ساسانیان" به زبان انگلیسی منتشر كرده كه از مجموعه سخنرانی های "احسان یارشاطر" در دانشكده سواس دانشگاه لندن انتخاب شده است.

 

***

مرکز فرهنگی فردوسی

 

آموزشگاه و مرکز فرهنگی فردوسی در لندن کار می کند. در این مرکز شش آموزگار، زبان فارسی، خوشنویسی، رقص های ایرانی، موسیقی ایرانی، داستان خوانی و فرهنگ و ادبیات فارسی را از دوران آمادگی تا دانشگاه آموزش می دهند. دانش آموزان در آزمون سراسری انگلستان شرکت کرده و مدرک برابر برای دانشگاه دریافت می دارند.

 تیم فوتبال جوانان ایرانی نیز در این آموزشگاه وجود دارد.

این آموزشگاه با مدیریت محمود کویر دارای بخش های کتابخانه ویژه ی کودکان و نو جوانان، نمایش فیلم های ایرانی نیز می باشد.

در کار و برنامه ی این مرکز فرهنگی، بازدید از موزه ها و کتابخانه ها، شرکت در برنامه های ایرانی و بزرگداشت مراسم نوروز و مهرگان و شب یلدا قرار دارد.

این مرکز از هفده سال پیش تا کنون به آموزش بیش از یک هزار دانش آموز پرداخته است و هم اکنون نزدیک صد  دانش آموز دارد.

 

***

 نمایشگاه هنر نقاشی: بانوی خط و نور

 

بانوی هنرمند و نقاش ارجمند ایرانی، ملیحه افنان، گزیده ای از کار های خویش را در لندن به نمایش خواهد گذاشت.

از این هنرمند برجسته تا کنون نمایشگاه های بسیاری در سراسر جهان برگزار شده که توجه منتقدان سرشناس هنری را به خود جلب کرده است.

کارهای ملیحه ی افنان به دنیای پر راز و رمز خط های فارسی توجه ویژه ای دارد و دارای ترکیب ها ی زیبا و نوینی است. رنگ و خط، دنیای نقاشی های افنان را در خود گرفته اند.درون انسان و کاویدن دنیای درونی آدمی و گوشه های نهان آن، کانون نگاه افنان به نقاشی است.خط هایی گاه نازک و ساده و مهربان؛ گاه شیطان و جوان و بازیگوش. خط های خیال و خاطره که در جویباری از رنگ جریان دارند. خط هایی که نازکانه در میان رنگ ها می رقصند. می خندند. می گریند و با تو سخن می گویند. خط هایی که به خانه ی تو می آیند و با تو زندگی می کنند.

وقتی از نمایشگاه بر می گردی باید مراقب باشی که دست خط ها را بگیری تا آرام از خیابان با تو بگذرندو زیر باران در کنارت قدم بزنند.

این نمایشگاه  از چهاردهم تا بیست و نهم ژولای  برگزار می گردد.

نشانی:

216 Westbourne Grove

London W11 2RH

Monday-Saturday 11-6

 

سبز باشید

محمود کویر

www.mahmoodkavir.com