تداوم
فشار بر مطبوعات و دستگيرى روزنامه‌نگاران در ايران
عيسى سحرخيز: یک اراده ی سیاسی الان بر محدودیت فعالیت
مطبوعاتی اعمال نظر می‌کند
بهنام
باوندپور
دويچه
وله: در
هفته‌هاى گذشته باز هم فشار بر روزنامه‌نگاران در ايران تشديد شد و عده‌اى از آنها
حتا در سطح استانها دستگير و يا به دادگاه احضار شدند. در همين رابطه سازمان
«گزارشگران بدون مرز» موج جديد اين دستگيرى‌ها را محكوم كرد و خواهان آزادى همه
روزنامه‌نگاران دستگيرشده در ايران شد. اين در حالى‌ست كه انتشار روزنامه «روزگار»
پس از سه شماره، به دليل هشدار معاونت مطبوعاتى وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، متوقف
شده است.
در هفته گذشته
جامعه مطبوعاتى ايران باز هم شاهد دستگيرى و احضار تعدادى از روزنامه‌نگاران مستقل
و دست‌اندكاران مطبوعات بود. سازمان «گزارشگران بدون مرز» در اطلاعيه‌اى در همين
زمينه، به بازداشت ۶ روزنامه‌نگار در كمتر از يك هفته اشاره مى‌كند. طبق اعلام
«گزارشگران بدون مرز» پنجشنبه ۲۰ مهرماه، فرهاد امين‌پور، رضا على‌پور و سامان
سليمان، سه روزنامه‌نگار هفته‌نامه «روژهه‌لات»، در محل كار خود توسط ماموران
امنيتى دستگير و به زندان منتقل شده‌اند.
طبق همين
گزارش، دوشنبه ۲۴ مهرماه نيز، در پى انتشار مطلبى در ستون طنز هفته‌نامه «سفير
دشتستان»، نشريه مزبور به اتهام «توهين به مقام رهبرى» توقيف و پورمند (مدير
مسئول)، حسين رويين (سردبير) و نيز حروفچين مطلب موردنظر دستگير و پس از بازجويى
با سپردن وثيقه تا برگزارى دادگاه‌شان آزاد شده‌اند.
«گزارشگران بدون مرز» در اطلاعيه خود همچنين به حسين شاكرى
روزنامه‌نگار هفته‌نامه «پيام جنوب» اشاره مى‌كند كه پس از احضار به دادگاه و
بازجويى، به اتهام «تحريك و تشويش اذهان عمومى» به دليل كمبود وقت جهت تهيه وثيقه‌ى
۱۰۰ ميليون ريالى بازداشت شده و عليرضا شيركانى مدير مسئول اين نشريه نيز به
دادگاه احضار شده است.
عيسى سحرخيز
روزنامه‌نگار و عضو شوراى مركزى «انجمن دفاع از آزادى مطبوعات» جمع‌بندى خود در مورد
تشديد فشار بر روزنامه‌نگاران و اعمال محدوديت‌هاى هر چه بيشتر بر مطبوعات را بدين‌گونه
توضيح مى‌دهد: ”این نگرانی را پیش از این «انجمن دفاع از آزادی مطبوعات» در یک
جمعبندی کلی مطرح کرده بود و این تصور را داشت که روندی که حاکم شده به محدودیت بیشتر
مطبوعات و روزنامه‌نگاران خواهد انجامید و احیانا بازداشتهای موردی را هم ما شاهدش
خواهیم بود و یا توقیف نشریات. این مسئله بعدا با توقیف روزنامه «شرق» و مجله
«نامه» و چند نشریه دیگر اتفاق افتاد. حادثه‌ای که الان شما شاهدش هستید و در
ادامه‌ی همان مسیر هست، به این معنا که نه تنها یک اراده‌ی سیاسی الان بر محدودیت
فعالیت مطبوعاتی اعمال نظر می‌کند و خودسانسوری و سانسور را تحمیل می‌کند، بلکه
الان دیگر در استانها هم وقتی شاهد این مسئله هستند که حاکمیت و دولت چنین برخوردی
را می‌کنند، به خودشان حق می‌دهند در سطوح پایین‌تر مثل استاندار، فرماندار و یا یک
مقام عادی به همین صورت در استان که فکر می‌کنند حکومتی خودساخته می توانند در
منطقه برای خودشان داشته باشند عمل بکنند. و این چارچوب را دارند عمل می‌کنند و
کوچکترین انتقادی را آنها برنمی‌تابند و نتیجه‌اش دستگیری و توقیف مطبوعات و بازداشت
روزنامه‌نگارها و اعمال وثیقه‌های چند ده میلیونی خواهد بود“.
همچنين ديروز
انتشار روزنامه «روزگار» پس از ۳ شماره متوقف شد. دليل توقف انتشار «روزگار» از
طرف مسئولان اين روزنامه اخطار وزارت ارشاد به آنان بوده است. وزارت فرهنگ و ارشاد
اسلامى به مسئولان «روزگار» اخطار كرده كه مجوز اين روزنامه «سياسى» نيست و به
همين دليل نيز حق انتشار اخبار سياسى را ندارد.
آيا علت واقعى
توقف انتشار «روزگار» نداشتن مجوز براى داشتن صفحات سياسى بوده است؟ پاسخ عيسى
سحرخيز: ”در واقع این یک بهانه است و وقتی آن اراده‌ی سیاسی به این نتیجه می‌رسد
که یک گروه از روزنامه‌نگاران یا یک تیم مطبوعاتی نباید دیگر فعالیت بکند، چنین
مسئله‌ای و شروع و ادامه این کار همان‌طور که در مورد تیم «جامعه» ما شاهدش بودیم،
تیمی که «صبح امروز»، «دوران» و «بنیان» و این گروه نشریات را در می‌آوردند شاهدش
بودیم، همینطور «سلام»، «مشارکت» و «نوروز» را ما شاهدش بودیم، وقتی که آن اراده سیاسی
تصمیم می‌گیرد که این گروه کار نکنند، فرق نمی‌کند که روزنامه جدیدی توسط آن تیم
منتشر بشود و اگر لازم باشد و ببیند که اصرار دارند، دستور دستگیری و بازداشت
افراد و یا توقیف محل انتشار را هم صادر می‌کند. قبل از اینکه «روزگار» منتشر
بشود، بعضی دوستان تاکیدشان بر این بود که اجازه نخواهند داد که این نشریه جدید
منتشر بشود و آنها هم سه شماره بیشتر تحمل نکردند، نشان می‌دهد که آن اراده الان
تصمیم گرفته که نزدیکان آقای هاشمی و کسانی که تیم «شرق» بودند اگر بخواهند نشریه‌ای
را دربیاورند، ببندند. و آنها الان حساس هستند، سه انتخابات پیش روی دارند، شخص
آقای هاشمی در انتخابات حضور پیدا کرده و طبیعی‌ست که آنها به یک نشریه‌ای نزدیک
به آنها اجازه نخواهند داد این کار را بکنند. شاید این مسئله اجتناب‌ناپذیر است و
این مسئله‌ای که دیروز اتفاق افتاد و صفحه‌ی اول روزنامه «روزگار» که عکس بزرگی از
دکتر سروش و دکتر کدیور زده بود و به یک نوع حساسیت‌برانگیز بود و همان صفحه خبر
کوتاهی را از آقای خامنه‌ای زده بود، خب می‌توانست جرم بسیار بزرگ و نابخشودنی
باشد. و به همین دلیل هم من فکر می‌کنم مسیری را که قابل پیش‌بینی بود و اجتناب‌ناپذیر
آن را تشدید کرد و همان دیروز به یک معنا جلوی نشریه را گرفتند. تصور و پیش‌بینی
من این است که حتا اگر آنها صفحات سیاسی روزنامه را حذف بکنند، شکل و شمایل‌اش را
عوض بکنند، آنها این را هم تحمل نمی‌کنند و بهانه جدیدی را می‌گیرند که جلوی
انتشار نشریه را بگیرند. مگر اینکه تبدیل بشود به یک نشریه بی‌بو و خاصیت که مردم
آن را نخرند و استقبال نشود و آنها فکر کنند، خوب ما می‌توانیم به جهانیان اعلام
بکنیم که یک تعدادی مثلا روزنامه در کشور دارد منتشر می‌شود. اما اگر بخواهد
روزنامه اثرگذار و تیراژدار باشد مسلما بهانه دیگری پیدا می‌کنند و مجددا توقیف‌اش
می‌کنند، در صورتی که انتشار مجدد را آغاز بکند“.
گفتنى‌ست كه
ساعاتى پيش از اعلام خبر توقف انتشار «روزگار»، خبرگزارى كار ايران «ايلنا» خبر
داده بود كه اين روزنامه از روز بعد بدون صفحات سياسى منتشر خواهد شد.
تعقيب
قضائی شش روزنامه نگار ايرانی طی يک هفته
بی بی سی - طی يک هفته گذشته سه روزنامه نگار کرد در ايران بازداشت
شده اند و سه روزنامه نگار ديگر در جنوب ايران نيز پس از آنکه ساعتها را در بازداشت
گذراندند با پرداخت وثيقه آزاد شدند، سازمان گزارشگران بدون مرز با صدور اطلاعيه ای
اين بازداشتها را محکوم کرده است.
پنجشنبه هفته گذشته (چهاردهم اکتبر) فرهاد امين پور، رضا علی پور و
سامان سليمانی در دفتر هفته نامه روژ هه لات (مشرق) در شهر سنندج بازداشت
شدند و پس از يک هفته، رئيس دادگستری استان کردستان اين سه روزنامه نگار را متهم
کرده که "با اخذ مبالغ هنگفتی دلار از طريق عناصر شناخته شده مرتبط با آمريکا
در شمال عراق اقدام به تبليغ سياستهای واگرايانه قومی و تشويش اذهان عمومی با هدف
تضعيف جمهوری اسلامی می کردند".
اما آن گونه که رضا معينی، از سازمان گزارشگران بدون مرز می گويد،
هفته نامه روژ هه لات که اين سه روزنامه نگار کرد منتشر می کردند، در
مقايسه با ديگر نشريات کرد، روشی ميانه رو داشت و از تندروی پرهيز می کرد.
آقای معينی می گويد روژ هه لات نشريه ای بود که به مسائل نظری
می پرداخت و نزديک به اصلاح طلبان درون نظام جمهوری اسلامی بود.
به گفته آقای معينی، نويسندگان روژ هه لات در کنار گروهی از
روشنفکران کرد و نمايندگان پيشين کردستان در مجلس شورای اسلامی، در تلاش برای
تشکيل جبهه متحدی در کردستان ايران بودند و با پرهيز از تندروی، به مسائل ملی،
منطقه ای و قومی می پرداختند.
اوائل هفته جاری در شهرستان دشتستان در جنوب ايران نيز حسين روئين
سردبير هفته نامه سفير دشتستان همراه با حروفچين نشريه دستگير شدند،
حروفچين نشريه آزاد شد اما دادسرا تنها با تأمين وثيقه حاضر به آزاد کردن سردبير و
مديرمسئول نشريه شد و هفته نامه را نيز توقيف کرد.
دليل توقيف سفير دشتستان توهين به مقامات کشور اعلام شد.
سفير دشتستان در شماره اين هفته خود عکس آيت الله منتظری، جانشين
برکنارشده آيت الله خمينی را در صفحه نخست خود چاپ کرده و در شماره های هفته گذشته
و هفته جاری مطالبی چاپ کرده بود که اعتراض امام جمعه دشتستان را برانگيخت و پس از
آن بيانيه ای عليه اين نشريه با امضای امت حزب الله دشتستان منتشر شد که در آن
آمده بود: "هنر گردانندگان سفير دشتستان از گور در آوردن مردگان [...] سياسی
و توهين و جوسازی عليه ارکان نظام و بويژه هر ارگان و فردی است که به نحوی مرتبط
با رهبر جمهوری اسلامی باشد".
امضاکنندگان بيانيه به مسئولان قضائی هشدار دادند که اگر سفير
دشتستان را توقيف نکنند و گردانندگان آن را تحت تعقيب قرار ندهند مطابق با
محتويات وصيتنامه آيت الله خمينی، بنيانگذار جمهوری اسلامی، "شاهد اقدام
آهنين و انقلابی مردم خشمگين و انقلابی در تأدب خاطيان خواهند شد".
عده ای نيز در مقابل دفتر نشريه دست به تظاهرات زدند و بسوی آن سنگ
پرتاب کردند.
چاپ کردن عکس آيت الله منتظری در صفحه نخست نشريه و تمجيد از او طی
هفده سالی که از برکناری وی از جانشينی رهبری ايران می گذرد اقدامی بی سابقه بود.
رضا معينی می گويد سفير دشتستان در حالی که به تمجيد از آيت
الله منتظری پرداخته، از محمدتقی مصباح يزدی، روحانی پرنفوذ محافظه کار به عنوان
فردی "عافيت طلب و سوء استفاده چی ياد کرده که سابقه انقلابی ندارد".
آن گونه که در اطلاعيه گزارشگران بدون مرز آمده، شنبه گذشته (چهاردهم
اکتبر) در شهر بوشهر نيز روزنامه نگاری به نام حسين شاکری که در نشريه پيام جنوب
به دادسرا احضار شده و چون قادر به تأمين وثيقه ده ميليون تومانی که برای او تعيين
شده نبوده، راهی زندان شده است.
اتهام اين روزنامه نگار، بر هم زدن نظم عمومی عنوان شده است.
