قطع
کمک به فلسطينيان؛ مجازات دولت يا ملت؟
احمد
زيدآبادی
سران اتحاديه
اروپا در تازه ترين نشست خود تصميم به اعطای کمکی صد ميليون يورويی به فلسطينيها
گرفته اند، کمکی که بر خلاف گذشته قرار نيست در اختيار دولت خودگردان فلسطينی که اينک
در کنترل گروه اسلامگرای حماس است، قرار گيرد، بلکه قرار است به طور مستقيم به
کارمندانی پرداخت شود که ماههاست دستمزدی دريافت نکرده اند.
پس از پيروزی
حماس در انتخابات مجلس قانونگذاری فلسطين و متعاقب آن، تشکيل دولت خودگردان توسط
اين گروه، کشورهای مختلف جهان کمکهای خود را به اين دولت به حال تعليق درآوردند.
علت قطع اين
کمکها اين است که حماس موجوديت اسرائيل را به رسميت نمی شناسد.
قطع کمکهای
خارجی به دولت خودگردان برای جامعه فقير فلسطينی که سالهاست اداره آن وابسته به دريافت
اين کمکهاست، بحران اقتصادی و بی نظمی اجتماعی در پی داشته است.
دولت تحت رهبری
حماس ابتدا تلاش کرد با دريافت کمک از برخی کشورهای عربی يا اسلامی، جايگزينی برای
قطع کمکهايی پيدا کند که عمدتاً از جانب کشورهای غربی و متحدان آنها صورت پرداخت
می شد اما به دلايل سياسی و نيز محدوديتهای نظام بانکی در سطح جهان و منطقه، موفق
نشد.
از سوی ديگر،
دولتهای غربی اميدوار بودند که فشار و تنگنای ناشی از قطع کمکها، حماس را به تجديد
نظر در سياست خود در برابر اسرائيل وادار سازد.
گرچه ادامه
فشارها حماس را به سمت انعطاف در سياستهای خود سوق داده اما اين انعطاف در حدی
نبوده که شروط گروه چهارجانبه بين المللی مرکب از سازمان ملل متحد، آمريکا،
اتحاديه اروپا و روسيه را برای ازسرگيری کمکها برآورده کند.
مسئله اين است
که قطع کمک خارجی فقط سبب اعمال فشار به حماس نشده، بلکه جامعه فلسطينی را نيز در
معرض فاجعه انسانی و فروپاشی قرار داده است.
کشورهای غربی و
حتی دولت اسرائيل که بر ادامه تحريم سياسی و اقتصادی دولت حماس اصرار می ورزد، به
همان اندازه که خواهان در تنگنا قرار دادن دولت حماسند، از فروپاشی اجتماعی در
سرزمينهای فلسطينی نيز بيمناکند.
قاعدتاً
فروپاشی جامعه فلسطينی به گسترش هرج و مرج و خشونت در منطقه ای منجر خواهد شد که
در طول چند دهه گذشته کمتر روی ثبات و آرامش به خود ديده است و پيامد چنين وضعيتی
صرفاً به فلسطينيها محدود نخواهد ماند، بلکه گريبان اسرائيل و کشورهای محافظه کار
عرب منطقه را هم خواهد گرفت.
چشم اندازی
چنين خطرناک، جامعه بين المللی را به اين فکر انداخته است که برای ازسرگيری کمک
به فلسطينيها، منتظر تغيير موضع حماس در برابر اسرائيل نماند و ارسال کمک را از
سر گيرد.
راهکاری که
کشورهای غربی برای از سرگيری کمک به فلسطينیها در نظر گرفته اند اين است که به
جای اعطای کمک به دولت حماس که می تواند به تقويت آن منجر شود، کمک را به طور
مستقيم در اختيار مردم قرار دهند.
به نظر می رسد
کمک مستقيم به فلسطينيها، به رغم ميل کمک کنندگان، بخشی از فشار داخلی عليه حماس
را کاهش دهد اما در کنار آن ضربه ای به توانايی و حيثيت دولت اسماعيل هنيه نخست
وزير دولت خودگردان نيز وارد خواهد کرد.
به عبارت ديگر،
پرداخت حقوق معوقه کارمندان دولت، مجال تنفسی برای کابينه هنيه ايجاد می کند اما
دريافت مستقيم حقوق کارکنان دولت از بيگانگان و نه حکومتی که در خدمت آنند، نشانه ای
از ضعف و عدم اقتدار آن دولت تلقی می شود و تأثير روانی مخربی بر جا می گذارد.
ظاهراً دولت
حماس در وضعيتی نيست که با پرداخت کمک مستقيم کشورهای خارجی از جمله اتحاديه اروپا
و آمريکا به کارکنان خود مخالفت کند اما کنار آمدن بلندمدت با اين مسئله به نظر می
رسد هزينه بيشتری نسبت به پافشاری اين گروه بر مواضع سياسی خود در پی داشته باشد.
بی بی سی