عمليات انتحاری در تل آويو؛

شرايط دشوار حماس و ايران

 

احمد زيدآبادی

 

انجام عمليات انتحاری در تل‌آويو که به مرگ چند شهروند اسراييلی و زخمی شدن عده ای ديگر منجر شده است، دولت خودگردان فلسطين به رهبری حماس و جمهوری اسلامی ايران را در موقعيت بسيار دشواری قرار می ‌دهد.

بمبگذاری انتحاری روز دوشنبه در تل‌آويو درست يک روز پس از پايان سومين کنفرانس بين‌المللی 'حمايت از قدس و ملت فلسطين' که در تهران برگزار می شد، به وقوع پيوست و مسئوليت آن را گروه جهاد اسلامی فلسطين از متحدان نزديک ايران به عهده گرفته است.

همين دو مورد برای رهبران اسراييل و حاميان آنها کافی است تا دولت محمود احمدی ‌نژاد را به عنوان عامل پشت پرده عمليات انتحاری در ايستگاه اتوبوس در جنوب تل‌آويو معرفی کنند.

بويژه اينکه آقای احمدی‌ نژاد و ساير مقام‌های بلندپايه ايرانی در جريان کنفرانس 'حمايت از قدس و ملت فلسطين' اظهارات جنجال ‌برانگيز گذشته خود را درباره اسراييل هر چند با لحنی اندکی متفاوت، تکرار کردند و واکنش منفی مقام‌های اسراييلی و آمريکايی را برانگيختند.

در عين حال، حضور رمضان عبدالله شلاح، دبيرکل جهاد اسلامی فلسطين، در کنفرانس تهران و تاکيد او بر ادامه 'مقاومت' در برابر اسراييل نيز برای متهم کردن ايران به نوعی دخالت در عمليات انتحاری در جنوب تل‌آويو مزيد بر علت خواهد شد.

 

قدرت نمايی؟

 

احتمال اينکه رهبران ايران از متهم شدن به دخالت در عمليات انتحاری تل‌آويو هراسی به خود راه ندهند و حتی آن را به عنوان توانايی گروههای فلسطينی برای ضربه زدن به اسراييل معرفی کنند، وجود دارد، اما اين عمليات دولت خودگردان فلسطينی تحت رهبری اسماعيل هنيه را در وضعيت بغرنج‌ تری قرار می‌دهد.

هم اکنون دولت حماس به دليل قطع کمک‌های مالی آمريکا و اروپا و همچنين پرهيز اغلب کشورها از تماس و گفتگوی رسمی با آن، به بحران اقتصادی و انزوای سياسی گرفتار شده است و عمليات انتحاری در تل‌آويو ممکن است بر دامنه اين بحران و انزوا بيفزايد.

پيش از اين در دولت خودگردان تحت رهبری گروه فتح رسم بر اين بوده است که هر نوع عمليات مسلحانه ضد اسراييلی را به طور رسمی محکوم کند، حتی اگر اين تصور در بين محافل اسراييلی وجود داشته که دولت خودگردان بويژه در زمان حيات ياسر عرفات رهبر ساف، قلبا با عمليات مورد نظر مخالف نبوده است.

 

جهاد اسلامی در برابر حماس

 

اما حماس با توجه به خط ‌مشی خود در شرايطی نيست که قادر به محکوم کردن عمليات تل‌آويو حتی به صورت ظاهری باشد و همين موضوع بحث حمايت دولت اسماعيل هنيه از آنچه را که 'تروريسم' خوانده می‌شود، در سطح جهان دامن خواهد زد و به افزايش فشارها عليه حماس خواهد انجاميد.

اين در حالی است که برخی از اعضای حماس ممکن است به دفاع علنی از عمليات تل‌آويو برخيزند. با اين همه، به نظر نمی‌رسد که چنين رويکردی مورد رضايت رهبران بلندپايه حماس در داخل فلسطين باشد.

رهبران حماس احتمالا سياست سکوت و ابهام‌گويی در باره عمليات تل‌آويو را در پيش می‌گيرند، اما بعيد است ابهام‌گويی و يا سکوت از فشارهای جهانی عليه آنها بکاهد.

از سوی ديگر احتمال اينکه رهبران حماس به رغم خودداری از تقبيح کردن علنی عمليات انتحاری اعضای جهاد اسلامی فلسطين در تل‌آويو، در محافل داخلی خود از عملکرد اين گروه خشمگين شوند، منتفی نيست.

 

واکنش اسراييل

 

حماس در طول زمامداری خود با وجود همه سرسختی‌های لفظی خود تلاش کرده است تا در صحنه واقعی اوضاع سرزمين‌های فلسطينی را کنترل کند و از رويارويی نظامی گسترده با اسراييل بپرهيزد.

اما اينک جهاد اسلامی اين برنامه را به هم زده و اسراييل را برای انجام حمله‌ای شديد عليه سرزمين‌های فلسطينی تحريک کرده و در موقعيت بين‌المللی بهتری قرار داده است.

با توجه به وجود گزارش‌هايی مبنی بر وجود رقابت ديرينه بين حماس و جهاد اسلامی برای گسترش نفوذ خود در جامعه فلسطينی، امکان اينکه عمليات تل‌آويو سرآغازی برای علنی‌ شدن اختلافات دو طرف باشد، وجود دارد، اما در اين ميان احتمالا همه چيز به واکنش اسراييل به اين عمليات بستگی خواهد داشت.

اگر دولت اسراييل اقدام به وارد کردن ضربه سنگينی به فلسطينی‌ها کند، جايی برای بروز اختلاف در صفوف گروههای اسلام‌گرای فلسطينی‌ در کوتاه مدت نخواهد بود.

 

بی بی سی