تهران در میان مه و دود

روزانه ۲۰ تا ۲۵ نفر به دلیل آلودگی بیش از حد هوا در تهران می‌میرند

 

 

هنوز شرایط اضطراری آلودگی هوا اعلام نشده است

تهران در میان مه و دود

سرمایه - چند روزی است كه دوباره هوای شهر تهران پر از مه و دود شده تا حدودی كه به زحمت می‌توان اطراف را حتی تا چند متری دید. دیروز یكی از همین روزهای آلوده‌ای بودكه می‌شد صدای سرفه‌های كودكان و بیماران را شنید.

اما با این همه یوسف رشیدی مدیرعامل شـركـت كنتـرل كیفیـت هـوا اعـلام می‌كند:«هنوز وضعیت هوای تهران به حـالـت اضطـرار نـرسیـده، هرچند منواكسیدكربن موجود در هوا در روزهای گذشته بالاتر از حد استاندارد بوده است.»

این در حالی است كه یك پزشك از پر بـودن بخـش سـی‌سـی‌یـو  (CCU)  بیمارستان‌ها به دلیل آلودگی هوا خبر می‌دهد و می‌گوید:«در حال حاضر تمام «سی‌سی‌یو»های بیمارستان‌ها پر از بیمارانی است كه به خاطر آلودگی هوا دچار ایست قلبی شده‌اند در حالی كه تا یك ماه قبل سی‌سی‌یوها خالی از این دسته از بیماران بود.»

او همچنین می‌گوید:«روزانه 20 تا 25 نفر به دلیل آلودگی بیش از حد هوا در تهران می‌میرند.»

اما رشیدی، دود و مه‌آلودگی هوای تهران در این روزها را ناشی از بخار آب و مه، می‌داند:«آلودگی هوایی را كه ما اندازه‌گیری می‌كنیم معمولاً بی‌رنگ و بی‌بوست و این بخار و مه را نباید با آلودگی در ارتباط دانست و هوای تهران هنوز به حالت اضطرار و بحرانی نرسیده است.»

او فوری اضافه می‌كند:«میزان تولید آلودگی در شهر تهران بسیار بالاست و اگر شرایط جوی یاری نكند این آلودگی از حد استاندارد بالاتر خواهد رفت. وارونگی هوا یكی از عللی است كه باعث می‌شود بلافاصله آلودگی هوای تهران به شرایط بحرانی برسد.»

سـال‌هاست كه در فصل زمستان شهروندان تهرانی هر روز نگران آلودگی بیش از حـد هـوا هستند، هرچند به گفتهء متخصصان وارونگی هوا در فصل زمستان امری كاملاً طبیعی قلمداد می‌شود اما برای شهروندان تهرانی وارونگی هوا تبدیل به یك معضل شده است.

به گفتهء رشیدی، «اگر شرایط جوی در چند روز آینده یاری‌مان نكند وارونگی هوا، آلودگی را تشدید می‌كند و براین اساس به حالت اضطرار آلودگی هوا خواهیم رسید.»

دیروز یكی از شهروندان تهرانی كه به بیماری آسم مبتلاست و به خاطر آلودگی هوا به سختی نفس می‌كشید، گفت:« به خاطر كارم مجبورم هر روز از خانه بیرون بیایم، اما هر روز صبح اخبار آلودگی هوا را پیگیری می‌كنم و اگر بحرانی باشد سعی می‌كنم در خانه بمانم. امروز هم ظاهراً اعلام شده بود كه بیماران از خانه بیرون نیایند اما من چیزی را نشنیدم.»

زن جوان به كوه‌های پشت سرش اشاره می‌كند، كوهپایه‌هایی كه از شدت آلودگی به زحمت به چشم می‌آیند:«با این كه در شمال شهر تهران زندگی می‌كنم، اما هوای آلوده من و كودكانم را آزار می‌دهد، وای به حال كسانی كه در نقاط مركزی و جنوب شهر تهران تردد می‌كنند.»

حرف‌های این شهروند تهرانی چندان هم بی‌راه نیست. میدان راه‌آهن، مملو از اتوبوس، تاكسی و سواری‌هایی است كه در انتظار  مسافران، روشن هستند. هوای این میدان كوچك به خاطر دودهای ناشی از این خودروها دود‌آلود است به طوری كه حتی در تاریكی شب هم به راحتی می‌توان آلودگی هوا را مشاهده كرد.

دختر جوانی كه به خاطر آلودگی بیش از حد هوا چشمانش سرخ و اشك‌آلود است عینكش را جابه‌جا می‌كند و می‌گوید:«دیگر چشمانم سویی ندارند. همه جا را تیره و تار می‌بینم به ویژه شب‌ها كه از خیابان‌های اطراف این میدان به سختی می‌توانم عبور كنم.»

 

خودروهای تهران_ همچنان مشكل اصلی آلودگی هوا

رشیدی، مدیرعامل شركت كنترل كیفیت هوا، خودروهای شهر تهران را یكی از عوامل اصلی آلودگی می‌داند:«با توجه به شرایط خاص شهر تهران فقط باید خودروهای پاك در این شهر تردد كنند.»

اما آماری كه رشیدی از تعداد خودروهای پاك تهران ارایه می‌دهد، ناامیدكننده است:«فقط 20 درصد خودروهای شهر تهران پاك و مابقی خودروها ناپاك‌هستند. كه این 20 درصد خودروی پاك مسبب چهار درصد از آلودگی هوای تهران هستند اما 80 درصد خودروهای ناپاك 94 تا 96 درصد آلودگی هوای تهران را موجب می‌شوند.»

آلودگی هوای تهران در سال‌های اخیر به جایی رسیده كه سازمان بازرسی كشور چند روز پیش در گزارشی با عنوان «آلودگی هوا تهدیدی جدی برای سلامت انسان‌ها» اعلام كرد:«آلودگی هوا به عنوان یك معضل ملی و تهدیدی جدی علیه سلامت انسان‌ها و مـحیط‌زیست، تحت تاثیر عوامل گوناگونی قرار دارد.»

براساس این گزارش، آلایندگی بیش از حد مجاز مراكز صنعتی و میلیون‌ها دستگاه خودرو، عدم جدیت دستگاه‌های ذی‌ربط در اجـرای وظایف محوله، پراكندگی مدیریت شهری و معضل ترافیك، فقدان ساختار اجرایی مناسب جهت كنترل بر روند روبه تزاید این پدیدهء مخاطره‌آمیز، موجب شده تا شهر تهران در ردیف یكی از آلوده‌ترین شهرهای دنیا قرار گیرد.

طبق آمارها در سال‌های اخیر هر ساله 500 هزارخودرو به میلیون‌ها خودروی دیگر این شهر افزوده می‌شود. در این افزایش صددرصدی طی سال‌های 79 تا 83 و مصرف روزانهء میلیون‌ها لیتر انواع سوخت سالانه 3/2 میلیون تن انواع آلاینده را وارد هوای تهران می‌كند تا جایی كه قریب به 80 درصد آلودگی هوای تهران مربوط به وسایل نقلیه است.

سیدجعفر هاشمی تشكری،‌معاون حمل و نقل و ترافیك شهرداری تهران نیز 89 درصد آلودگی هوای تهران را ناشی از خودروها و وسایل متحرك موجود در این شهر می‌داند: «خودروهای نسل قدیم چندین برابر خودروهای نسل جدید آلودگی تولید می‌كنند تا وقتی كه این خودروها از صحنه ترافیكی شهر خارج نشوند، مشكل آلودگی شهر تهران نیز حل نخواهد شد.»

او در این بخش از سخنانش سوالی را طرح می‌كند:«اما تا به حال چند درصد از این خودروهای فرسوده از شهر خارج شده‌اند؟»

و خود در پاسخ می‌گوید: «قرار بود 250 هزار خودروی فرسوده از رده خارج شوند همچنین معاینهء فنی برای همه خودروها الزامی شود اما با چه تعداد از خودروهای فاقد معاینهء فنی توسط راهنمایی و رانندگی برخورد شده است؟»

سازمان بازرسی كل كشور هم در گزارش خود بر وظیفهء راهنمایی و رانندگی برای حل معضل آلودگی هوا تاكید كرده است:«یكی از راهكارهای مناسب در خصوص كنترل آلاینده‌های خروجی خودروها معاینهء فنی آن‌هاست. به همین جهت شهرداری تهران طی سال‌های اخیر اقدام به راه‌اندازی شش مركز معاینهء فنی كرد، ولی به خاطر عدم جدیت در برخورد با خودروهای فاقد معاینهء فنی توسط راهنمایی و رانندگی، 75 درصد خودروها بدون برچسب معاینهء فنی در سطح شهر تردد می‌كنند و مراكز معاینهء فنی ایجاد شده با یك چهارم ظرفیت خود فعالیت می‌كنند.»

هاشمی تشكری هم حل این معضل را در همگرایی نهادها ارزیابی می‌كند:«مشكل آلودگی هوا مساله‌ای نیست كه توسط یك دستگاه، قادر به حل آن باشیم در حالی كه در سال‌جاری فقط 10 هزار از 250 هزار خودروی فرسوده از رده خارج شده‌اند. همچنین بسیاری از خودروهای تولیدی كشور با این‌كه نو هستند اما استانداردهای لازم را ندارند.»

به گفتهء‌او، «اكنون برخی خودروها همچون پژو آردی و نیسان با تكنولوژی 30 سال پیش تولید می‌شوند و هر روز برآلودگی هـوای تهـران مـی‌افـزایند. همچنین موتورسیكلت‌ها چندین برابر خودروها آلودگی تولید می‌كنند كه به مراتب از این جهت وضعیت بحرانی‌تری نسبت به خودروها دارند.»

اما هاشمی تشكری هم این نكته را فراموش نمی‌كند كه تا وقتی حمل و نقل عمومی سامان نیابد، این مشكل را شاهد خواهیم بود.

طبق آمارها در حال حاضر در كشور 2/5 میلیون خودروی فرسودهء بالای 10 سال و _6/1 میلیون خودروی بالای 20 سال سن در حال تردد هستند و به جهت آن‌كه مصرف سـوخت خودروهای فرسوده سه برابر خودروهای جدید و میزان آلایندگی‌شان چندین برابر است، می‌توان سهم آن‌ها را در آلودگی هوای تهران حدس زد.

به گفتهء تشكری،«خودروهای زانتیا و پژو 206 از جمله خودروهایی هستند كه آلودگی كم‌تری تولید می‌كنند و از زمره خودروهای پاك قلمداد می‌شوند.»

سازمان بازرسی كل كشور هم در گزارش خود دربارهء آمار خودروهای فرسوده اعلام كرده است:«براساس مصوبهء 2/5/1384 هیات وزیران، باید 200 هزار دستگاه خودرو فرسوده در سال 84 از رده خارج می‌شد و تا سال 88 هر سال 100 هزار خودرو نسبت به سال گذشته به این میزان اضافه شود كه به این ترتیب طی سنوات 88- 84، دو میلیون خودروی فرسوده باید از رده خارج شود.

استقرار 800 هزار و 600 واحد صنعتی در تهران سهم بزرگی از آلودگی شهر تهران را موجب می‌شود، به نحوی كه روزانه حدود سه تن مونواكسید كربن، 45 تن هیدروكربن نسوخته، 130 تن اكسید ازت، 30 تن اكسید گوگرد، 30 تن ذرات معلق و دو تن سرب در تهران تولید و وارد هوای این شهر می‌شود.

 

افزایش مراجعهء بیماران به اورژانس بیمارستان‌ها به دلیل آلودگی هوا

اورژانس بیمارستان تهران كلینیك و چند مركز اورژانس در شهر تهران در چند روز اخیر مملو از بیمارانی بود كه به‌خاطر آلودگی هوا دچار مشكل شده بودند.

مریم، 28 ساله یكی از بیمارانی است كه صبح دیروز به‌خاطر تنگی نفس به بیمارستان تهران كلینیك مراجعه كرد. نفسش بالا نمی‌آمد و حالت تهوع شدیدی داشت. همراهش با نگرانی به تخت‌های پر اورژانس اشاره می‌كند و نگران بیماری است كه از شدت تنگی نفس گریه می‌كند.

همچنین صبح دیروز پسر 10 ساله‌ای را به خاطر آلودگی هوا به اورژانس همین مركز منتقل كردند. او هم نفسش بالا نمی‌آمد.

یك پزشك متخصص ریه به افراد بالای 50 سال و بیماران قلبی و ریوی توصیه می‌كند كه در روزهای آلوده از خانه‌های‌شان خارج نشوند و حتی استفاده از ماسك را بی‌فایده می‌داند: «ماسك‌ها تنها از ورود ذرات معلق در هوا به دستگاه تنفسی جلوگیری می‌كنند و تركیبات شیمیایی از این ماسك‌ها به راحتی عبور می‌كنند.»

به گفتهء این پزشك مهم‌ترین راهكار در حال حاضر توقف ماشین‌ها و عدم اجازهء تردد آن‌ها در شهر است: «سال پیش در آلـمان اعلام كردند كه هر كجا هستید ماشین‌های‌تان را خاموش كنید و حالا باید ما از این تجربه استفاده كنیم و اجازه ندهیم حتی یك ماشین هم در شهر تردد كند.»

 

برگزیدگان شورای سوم دست به کار شوند

 آلودگی تهران و آزمون شورا

 سرمایه : گروه جامعه، بهروز صمدبیگی؛ در حالی که کاهش میدان دید در تهران، شهروندان پایتخت نشین را نسبت به افزایش آلودگی هوا نگران کرده است، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران میزان آلاینده ها را در حد بالایی ندانست. وی در عین حال علت کاهش دید را رطوبت هوا عنوان کرد.

مدیر کل محیط زیست استان تهران نیز با رد قرارگیری هوای تهران در شرایط اضطرار، میزان آلودگی را تا 120 در واحد PSI اعلام کرد که در قیاس با شاخص استاندارد آلودگی هوا (PSI100) تنها کمی فراتر از حد مجاز است اگرچه موضع کنونی مسوولان در واکنش به نگرانی هایی است که از ابتدای امسال نسبت به بحرانی ها شدن آلودگی هوای تهران ابراز شده است و سعی در اطفیان بخشی به شهروندان تهرانی دارد، اما همین میزان آلودگی نیز برای سلامت افراد مخصوصا کودکان و سالمندان مضر است. همچنین نمی توان امیدوار بود که هر بار با افزایش ترددهای درون شهری پدیده های جوی و وزش باد به یاری متصدیان کنترل آلودگی هوای تهران بیاید.

از سوی دیگر دکتر رشیدی، مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در اظهارنظری تامل برانگیز وضعیت حاضر هوای تهران را مربوط به نبود برنامه پیشگیرانه کنترل آلودگی نمی داند بلکه آن را به اجرا نشدن دقیق و کامل راهکارهای مصوب نسبت می دهد.

حال که اعضای سومین دوره شورای شهر تهران با رای مردم انتخاب شده و از اردیبهشت ماه آینده در جلسات خیابان بهشت به مدیریت امور پایتخت و پایتخت نشینان خواهند پرداخت، انتظار می رود در لیست طولانی و پرتعداد مشکلات، نگاه ویژه ای به معضل آلودگی هوا داشته باشند و در زمان باقیمانده نسبت به تدوین راهکارهای جدید و بررسی موانع عمل شدن بازدارنده های پیشین اقدام کنند.

معیار کارآمدی و ارزیابی اعضای جدید شورای شهر تهران نظر داشتن به معضلات و مشکلات اساسی شهروندان است که از فرط تکرار، اهمیت لازم را از دست داده است. ساماندهی به معضل آلودگی هوا، ترافیک و مشکلاتی از این دست در اولویت خواسته های تهرانی ها قرار دارد و به اعتبار رای خود منتخبان انتخابات 24 آذرماه را مسوول می دانند. هرچند کاری سخت و سترگ باشد.

 

از 3میلیون خودرو پایتخت فقط 500هزار معاینه فنی دارند

مجری طرح جامع کاهش آلودگی هوای تهران با اشاره به وجود 3 میلیون خودرو در تهران گفت؛ از این تعداد سالانه تنها 500 هزار خودرو آنهم یک بار برای دریافت معاینه فنی اقدام می کنند. دکتر فتح الله امی که استعفایش از سوی رئیس سازمان حفاظت محیط زیست پذیرفته نشد، در حاشیه مراسم اختتامیه مرحله دوم طرح جایگزینی موتورسیکلت های فرسوده در گفت وگو با خبرنگار ایسنا افزود؛ بر اساس اعلام بانک جهانی خسارات آلودگی هوا در ایران از 1/7 میلیارد دلار در سال 2001 به 8 در سال 2006 رسید که این رقم تا 10 سال آینده به 16 میلیارد دلار افزایش می یابد.

همچنین 89 درصد آلودگی هوای تهران از مصرف بنزین توسط خودروهای سبک است که این رقم عامل ایجاد 41میلیون تن گاز گلخانه ای در سال است که این رقم علاوه بر 16 تن ذرات لاستیک و 7 تن آزبست لنت ترمزهاست. مجری طرح جامع کاهش آلودگی هوای تهران با اشاره به این که باید از تردد خودروهای دودزا جلوگیری شود، افزود؛ بر اساس مواد 4 و 5 قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا تردد این خودروها ممنوع است.

وی با تاکید بر اینکه طرح جامع از جامعیت لازم برخوردار نیست افزود؛ قرار بود 40 هزار دستگاه موتورسیکلت فرسوده تهران طی 4 سال از رده خارج شود که هم اکنون با احتساب 10 هزار موتورسیکلت فرسوده که سال گذشته از رده خارج شد، حدود 20 هزار موتورسیکلت دو زمانه فرسوده از رده خارج شده است و موتورسیکلت های دارای استاندارد ECE40-01 جایگزین آنها شده است.

به گفته مجری طرح جامع کاهش آلودگی هوا با اشاره به اینکه میزان آلاینده منوکسیدکربن موتورسیکلت های 4زمانه تولیدی در کشور 10برابر استاندارد یورو 2 است و بدین ترتیب هر دستگاه موتورسیکلت نو، 9برابر بیش از یک خودروی نو آلودگی تولید می کند. از طرف دیگر، هر دستگاه موتورسیکلت دو زمانه نیز 20برابر یک خودرو آلودگی دارد خاطرنشان کرد؛ با جمع آوری 10 هزار دستگاه موتورسیکلت فرسوده، آلودگی 200هزار خودروی نو از تهران حذف شد.

مجری طرح جامع کاهش آلودگی هوا گفت؛ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور نیز موافقت کرده سازمان حفاظت محیط زیست20 هزار موتورسیکلت دو زمانه فرسوده دیگر را در طول یک سال جمع آوری و جایگزین کند که بدین ترتیب موتورسیکلت های بنزینی 4زمانه و یا موتورسیکلت های برقی که اصلا آلودگی ندارند به اختیار مالکین در این طرح در اختیار مالکین موتورسیکلت های فرسوده دو زمانه قرار خواهند گرفت و در مرحله آخر نیز تنها موتورسیکلت های برقی در اختیار مالکان قرار می گیرد. به گفته امی موتورسیکلت های برقی با یک بار شارژ در منزل می توانند 50 کیلومتر پیمایش در روز داشته باشند.

وی با اشاره به اینکه محور دوم طرح کاهش آلودگی هوای تهران بحث خروج مینی بوس های فرسوده بود گفت؛ متاسفانه ایران خودرو دیزل نتوانسته بود به تعهدات خود در این خصوص عمل کند. مجری طرح جامع کاهش آلودگی هوا با اشاره به اینکه منطقه 7 تهران بدترین منطقه به لحاظ آلودگی هواست و بدترین نقطه در این منطقه زیر پل سیدخندان به دلیل تجمع مینی بوس های فرسوده است، افزود؛ از قیمت 33 میلیون تومانی این مینی بوس ها، 1/11 یارانه دولتی است که این امر موجب شد استقبال قابل ملاحظه ای از این طرح صورت نگیرد.

به شکلی که تنها علی رغم تمامی تبلیغات انجام شده شش نفر در این طرح ثبت نام کرده اند، این درحالی است که قرار است 900 دستگاه مینی بوس جایگزین شود. مجری طرح جامع کاهش آلودگی هوا با اشاره به اینکه کل خروج موتورسیکلت های دو زمانه و مینی بوس های فرسوده تنها نیم درصد در کاهش آلودگی هوای تهران موثر بوده است، گفت؛ این در حالیست که طرح جامع معاینه فنی خودروها حدود 20 درصد در کاهش آلودگی هوای پایتخت نقش دارد. وی با اشاره به وجود 3 میلیون موتورسیکلت در تهران گفت؛ به رغم وجود امکانات معاینه فنی این وسایط نقلیه، تا کنون این امر محقق نشده است.