تلاش های فرهنگی ایرانیان در انگلستان

بخش بیست و هفتم

 

محمود کویر

 

 

ایران پیش از دوربین:  تصویرهایی از قرن نوزده

 

در یکی از غرفه های بخش اسلامی موزه بریتانیا  مجموعه ای  از نقاشی های کوچک آبرنگی از هنرمند ناشناخته ای از ایران به نمایش گذاشته شده است. گرچه تاریخ دقیق کشیده شدن این تصاویر مشخص نیست اما حدس زده می شود که باید از اوسط نیمه دوم قرن نوزدهم و پیش از آمدن دوربین به ایران باشد.  این تصاویر از این جهت جالب است که برخی از حرفه ها و مشاغل و نیز شیوه لباش پوشیدن صاحبان آنهارا در دوران ناصرالدین شاه نشان می دهد.

 هم چنین در تیت گالری لندن جندین اثر نقاشی کم نظیر بر روی عاج از ملکه انگلیس و مینیاتورهایی از هنرمندان  چهارسد سال پیش ایران دیده می شود.

 

***

 

مرور سینمای جنگ ایران در لندن

بابک مستوفی

منتقد فیلم

 

 

مرکز فرهنگی باربیکن در لندن با همیاری "بنیاد میراث ایران" برنامه ای را با عنوان"جنگ در سینمای ایران" به مرور و بررسی فیلم های ایرانی ژانر جنگ اختصاص داده است.

این برنامه که شامل نمایش فیلم و سخنرانی خواهد بود، از بیست و دوم فوریه در مرکز باربیکن افتتاح می شود و تا بیست و هشتم همین ماه ادامه خواهد یافت.

برگزار کنندگان این هفته فیلم، سینمای جنگ را نقطه مهمی در سینمای ایران می دانند و سعی دارند با انتخاب فیلم هایی که به نوعی به جنگ هشت ساله ایران و عراق مربوطند، با تمرکز بر وجه مفهوم "شهادت"، به تجربه جنگ و تاثیر آن بر رفاقت ها، خانواده و عشق بپردازند.

فیلم افتتاحیه، گیلانه ساخته رخشان بنی اعتماد خواهد بود که جلسه پرسش و پاسخ با حضور کارگردان را در پی خواهد داشت.

گیلانه حکایت زن میانسالی به همین نام است که دو تجربه مختلف در شب سال نو را طی می کند؛ هر دو حاصل

 شرایطی که جنگ موجب آن است.

رخشان بنی اعتماد که بیشتر به عنوان فیلمسازی اجتماعی معروف است، این جا در یکی از فیلم های متاخرش نیم نگاهی به سینمای جنگ دارد اما کماکان سعی دارد تاثیر جنگ بر اجتماع و خانواده را محور قرار دهد و پشت صحنه جنگ یعنی اجتماع برایش از اهمیت افزون تری برخوردار است.

نمایش باشو، غریبه کوچک فیلم تحسین شده بهرام بیضایی، دیگر برنامه این هفته فیلم است که بدون حضور بیضایی

 به نمایش در می آید.

اما باشو، غریبه کوچک نمونه ای از فیلمی اجتماعی در رابطه با تاثیر جنگ است که از مرزهای معمول یک فیلم

 ضد جنگ در می گذرد و در ادامه دنیای ویژه فیلمساز، از حس های انسان دوستانه، رابطه طبیعت با انسان و نقش اسطوره در زندگی ما حرف می زند و با سبکی درخور و قابل ستایش، با فاصله ای ملموس حتی از نمونه های برتر سینمای جنگ ایران، جایگاه ویژه ای برای خود دست و پا می کند، تا آنجا که در رای گیری از منتقدان به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران انتخاب شده است.

کیمیا ساخته احمدرضا درویش، دیگر فیلم بلند این برنامه است که فیلمسازش را در اوج کار خویش به نمایش می گذارد.

فیلم تصویری است از شخصیت هایی که با آتش و خون جنگ می آمیزند و سال ها بعد هم امکان گریز از آن را ندارند.

فیلم به رغم دو پاره بودن، کماکان قابل اعتناتر از فیلم بسیار پرخرج و ناموفق سازنده اش، دوئل است و می تواند به عنوان تصویر ملموس تری از جنگ هشت ساله مورد توجه قرار گیرد.

بازی بزرگان ساخته کامبوزیا پرتوی و افسانه عشق ساخته فرهاد مهرانفر، دیگر فیلم های بلند این هفته فیلم، هر یک

 با سبک و سیاق مختلف نیم نگاهی به جنگ دارند.

افسانه عشق ( ۱۳۷۹) به جستجوی یک زن جوان کرد برای یافتن محبوبش اختصاص دارد و بازی بزرگان (۱۳۷۱) به برخورد و تاثیر جنگ بر دو کودک می پردازد

 

سوسن تسلیمی در باشو، غریبه کوچک    

 

 .         

گیلانه، فیلم افتتاحیه برنامه خواهد بود         

چهار فیلم مستند هم طی این هفته فیلم به نمایش در می آید.شیفته عشق یکی از این مستندهاست، ساخته مرتضی آوینی (۱۳۶۷) که تصویری است از رزمندگانی که جنگ مسلحانه با باورهای دینی آنها و اعتقادشان به رهبری مذهبی گره خورده است.هویت(۱۹۸۰) مستندی است از ابراهیم اصغر زاده که به زندگی یک سرباز عراقی در بیمارستانی در تهران پس از جنگ اختصاص دارد و اسیر، انتظار.. (۱۳۸۱) فیلمی است از محمد احمدی درباره اسیران عراقی در ایران پس از جنگ.زندگی در میان ابرها (۱۳۶۷) از اولین ساخته های عزیزالله حمید نژاد هم آخرین مستند این هفته فیلم است که در کوهستان های کردستان عراق می گذرد و تصویر دیگری از جنگ ارائه می کند.کنفرانس های این هفته فیلم با تمرکز بر مفهوم شهادت و شهید و نشانه های استعاری بیان آن در سینما با سخنرانی میشل آبکاسیس( زبان و نشانه ها در سینمای جنگ)، مصطفی دالایی(مستند شهودی) ، پدرام خسرو نژاد ( روایت فتح: جنگ و شهادت مرتضی آوینی)، روبرت صافاریان( سینمای مستند کشف نشده ایران) و نادر طالب زاده (جنگ فراموش شده) برگزار می شود.می ماند این نکته که سینامی جنگ ایران با نام دو فیلمسازمطرح پس از انقلاب یعنی ابراهیم حاتمی کیا و رسول ملاقلی پور گره خورده است، اما شاهد هیچ فیلمی از این دو فیلمساز در این هفته فیلم نخواهیم بود.

 

***

 

خلسه ملودی و شور ریتم

 

عکس: زوبین ناوی

 

 

 

 

 "خلسه ملودی و شور ریتم" نام برنامه ای بود که جمعه 19 ژانویه توسط انجمن ایرانیان دانشگاه "کینگز کالج" به همراهی فرشاد محمدی در لندن اجرا شد.

 

***

 

شکست تلاش ایران برای بازگرداندن اثر باستانی

 

دولت ایران در جدال حقوقی برای بازگرداندن اثری باستانی به ایران شکست خورد و دادگاه عالی سلطنتی لندن دیروز رأی داد که بانویی فرانسوی که بیش از سی سال است قطعه ای به دست آمده از تخت جمشید را در اختیار دارد همچنان می تواند مالک این اثر باشد.

دنیس بران، بیوه هشتاد و پنج ساله فرانسوی که تخصص اصلی اش جمع آوری سکه های باستانی است سی و دو سال پیش در حراجی در نیویورک قطعه ای از تزئینات دیوار یکی از تالارهای تخت جمشید را خریداری کرد و این اثر باستانی ایرانی بیش از سی سال زینت بخش اتاق نشیمن خانه او در پاریس بود.

 

قطعه مورد اختلاف نقش برجسته سر یکی از نگهبانان تخت جمشید است

 

ین قطعه که ابعاد آن حدود 24 سانتیمتر در 31 سانتیمتر است و در واقع نقش برجسته سر یک نگهبان است 74 پیش در حفاری تخت جمشید به دست آمده و بهای آن بین دویست تا سیصد هزار پوند انگلیس

 تخمین زده می شود.

دو سال پیش خانم بران این قطعه را برای فروش به حراجی معروف کریستی لندن می آورد و دولت ایران نیز پس

از آنکه از وجود این اثر در لندن آگاه می شود، ابتدا موفق می شود جلوی حراج این اثر را بگیرد و سپس با شکایت به دادگاه عالی سلطنتی لندن استدلال می کند که این اثر باستانی به ایران تعلق دارد و باید به این کشور بازگردانده شود.

وکلای خانم بران در مقابل در دادگاه استدلال کردند که وی با حسن نیت و با آگاهی به ارزش این اثر تاریخی آن را خریداری کرده، قانون فرانسه مالکیت او را بر این اثر به رسمیت می شناسد و طی بیش از سی سالی که وی مالک این اثر بوده آن را از کسی پنهان نکرده و در خانه خود به نمایش گذاشته بوده است.

دادگاه نیز سرانجام به نفع خانم بران رأی داد، هرچند هنوز متن حکم خود را اعلام نکرده است.

***

 

ترجمه انگلیسی جدیدی از غزلیات حافظ

 بر اساس نسخه فارسی تصحیح شده پرویز ناتل خانلری توسط انتشارات آرشتایپ و با همكاری بنیاد میراث ایران در لندن منتشر شد.

 

 

خبرگزاری میراث فرهنگی:  ترجمه جدیدی از غزلیات حافظ به زبان انگلیسی با عنوان "مجموعه غزلیات حافظ شیرازی" در فوریه 2007 (همین ماه) توسط انتشارات آرشتایپ و با همكاری بنیاد میراث ایران در لندن منتشر شد.مترجم این كتاب، "پیتر آوری"، زندگی خود را وقف فعالیت در زمینه ادبیات و تاریخ ایران كرده است. آوری، حافظ را به عنوان بزرگترین غزلسرای ایران می شناسد و به همین دلیل به ترجمه دیوان غزلیات او به عنوان یكی از بزرگترین آثار ادبی جهان دست زده است.او این ترجمه را از نسخه تصحیح شده "پرویز ناتل خانلری" انجام داده و مجموعه ای از 486 شعر را كه از بسیاری جنبه ها قابل ترجمه بوده اند، به زبان انگلیسی برگردانده است.او این كتاب را با هدف آشنا ساختن علاقمندان انگلیسی زبان شعر با ادبیات فارسی انجام داده و كتاب در عین حال می تواند به عنوان مرجعی ارزشمند برای محققان زبان و ادبیات فارسی در كشورهای انگلیسی زبان به كار رود.آوری، مدرك خود را از دانشكده سواس دانشگاه لندن دریافت كرده كه یكی از مهمترین مراكز شرق شناسی در جهان محسوب می شود. او پس از سالها زندگی در ایران و خاورمیانه در سال 1957 استاد مطالعات ایرانی در دانشگاه كمبریج شد. آوری، هم اكنون بازنشسته شده اما فعالیت خود را در دانشكده كینگ دانشگاه كمبریج ادامه می دهد. ازجمله آثار او می توان به ترجمه "رباعیات عمر خیام" با همكاری جان هیث – استابز شاعر و "منطق الطیر" اثر فریدالدین عطار نیشابوری اشاره كرد.ترجمه انگلیسی مجموعه غزلیات حافظ به دو شكل جلد كالینگور و جلد مقوایی منتشر شده است. ***

خبرگزاری میراث فرهنگی: دانشگاه اكستر انگستان با همكاری بنیاد میراث ایران همایش «حافظ و مكتب عشق» را از سی مارس تا اول آوریل 2007 در محل این دانشگاه برگزار می كند.

این همایش به همت دكتر لئونارد لوئیسون از دانشگاه اكستر و پروفسور جیمز موریس از دانشكده بوستون برگزار می شود.

در این همایش تحقیقات اخیر محققان و حافظ شناسان ایرانی درباره مضمون عشق در اشعار این شاعر بزرگ ادبیات كلاسیك ایران مطرح می شود.

سخنرانان این همایش قصد دارند از آن دسته مفاهیم عرفانی و فلسفی اشعار حافظ كه تاكنون مطرح نشده است، پرده بردارند.

همزمان با این همایش نمایشگاهی از آثار ژیلا پیكوك تحت عنوان "ده شعر از حافظ" برگزار می شود.

در این نمایشگاه طرحهایی ساخته شده با اشعار حافظ بر روی پرده های ابریشم به نمایش در می آید. كتابی نیز از مجموعه مقالاتی كه در این همایش درباره حافظ ارائه می شود، تهیه می شود و تا سال 2008 منتشر می شود.

 

***

سی سال تنهایی زنان ایرانی در کمبریج

آرش البرزی

 

آن لوسندال:«سی سال تنهایی» می خواهد منزوی بودن جامعه ايران و به خصوص زنان ايران را در سی سال گذشته پس از انقلاب اسلامی ايران و در مدت جنگ ايران و عراق نشان دهد.

 

 

برنامه دانشکده «نيو هال» در دانشگاه «کمبريج» در بریتانیا از ۱۶ فوريه  با به نمایش گذاشتن کارهای هنری ۳۰ عکاس زن ايرانی و هفت فيلم سينمايی که زنان ايرانی خالق آن هستد، اغاز می شود و تا سه هفته ادامه خواهد داشت.

«آن لونسدال» مدير اين دانشکده که از ديرباز آثار هنری بسياری از زنان را به نمايش گذاشته  در مصاحبه ای با راديو فردا می گويد از اهداف اين برنامه نشان دادن تصويری از زندگی  واقعی زنان  ايرانی در جامعه ايران به مردم بريتانيا است. وی می افزايد مردم بريتانيا چندان دسترسی به ديدن اين واقعيات ندارند.

خانم« لونسدال» که در ماه آوريل گذشته به ايران سفر کرده می گويد از طريق فريار جواهريان، معاون موزه هنر های معاصر در تهران، توانسته تماس هايی با عکاسان و کارگردانان ايرانی برقرار کند.

 نام برنامه نمايش فيلم های ايرانی و نمايشگاه عکس های عکاسان زن ايرانی «سی سال تنهايی» نام دارد. خانم «لونسدال» در مورد نام برنامه به راديو فردا می گويد اين خانم جواهريان معاون موزه هنرهای معاصر بود که اين نام را برگزيد.

 به گفته «آن لونسدال»،«سی سال تنهایی» می خواهد منزوی بودن جامعه ايران و به خصوص زنان ايران را در سی سال گذشته پس از انقلاب اسلامی ايران و در مدت جنگ ايران و عراق نشان دهد.

 وی می افزايد مثلا آثاری در مورد تاثیر جنگ ايران و عراق بر مردم ايران به نمايش گذاشته می شود. «آن لونسدال» می گويد درباره اين جنگ ما چندان اطلاعی در بريتانيا نداريم.

 در اين برنامه سه هفته ای فقط  زنان هنرمند  ايرانی داخل کشور به کمبريج دعوت شدند و اثری از زنان ايرانی خارج از کشور در اين برنامه به نمايش گذاشته نمی شود.

خانم «لونسدال» در اين مورد می گويد زنان ايرانی خارج از ايران موقعيت های بيشتری از زنان ايرانی برای ارائه کارهايشان دارند.

در اين برنامه فيلم هايی از  نيکی کريمی، رخشان بنی اعتماد و مرضيه مشکينی به نمايش گذاشته می شود و برخی از این هنرمندان نیز در «کمبریج» حضور خواهند داشت.

 

سبز باشید

محمود کویر

www.mahmoodkavir.com