"دانشگاه
زنده است"
شانزده آذر ۱٣٨۵، فعالیت مشترك طیف های
متنوع دانشجوئی
امسال در روز دانشجو، روز مبارزه علیه
استبداد، روز تلاش برای دفاع از سنگر دانشگاه، دانشجویان
از دانشگاههای مختلف کشور در دانشگاه تهران گرد آمدند و اتحاد و همبستگی خود را به
نمایش گذاشتند و یکصدا فریاد کردند که: "دانشگاه زنده است". دانشجویان
با این گردهمائی به گردانندگان جمهوری اسلامی پیام دادند که قدرت سرنیزه قادر نیست
که جنبش دانشجوئی را خاموش سازد. جنبش دانشجوئی همچنان زنده و پویا است.
امسال بر خلاف سال
های گذشته، فعالین دانشجوئی تصمیم گرفتند که آكسیون های خود را به شكلی متمركز
درده ها دانشگاه درسراسر ایران، برگزارکنند. دراین
رابطه فعالین محافل و تشكل های دانشجوئی ازچند هقته قبل از فرا رسیدن ١٦آذر، بحث ها وگفتگوهای زیادی در خصوص چگونگی بزرگداشت هرچه
بهتر سالگرد ١٦ آذر
سازمان دادند تا اینکه
زمینه همكاری و توافق در جهت برگزاری روز دانشجو فراهم شد. حكومت از طریق
ارگان های خود در درون و بیرون دانشگاه
به اشكال گوناگون سعی نمود با انتشار یكسری شایعات، با تهدید و آزار و اذیت
فعالین دانشجوئی و لغو بسیاری از آكسیون هایی كه به مناسبت این روز در دانشگاه ها
توسط دانشجویان سازماندهی شده بود تشكل های دانشجوئی را در برابر هم قرار دهد تا توافق صورت گرفته، بهم خورد. از آنجا که جریان
بنیادگرا در این مدت
کوشیده است که با دستگیری و زندانی کردن فعالین دانشجوئی، محرومیت های تحصیلی
و انواع فشار ها و تهدیدات دیگر، صدای آزادیخواهانه وعدالت جویانه دانشجویان و
دانشگاهیان را خاموش كند. برگزاری موفقیت آمیز
بزرگداشت ١٦ آذر این بار
برای دانشجویان از اهمیت زیادی برخوردار بود.
افزایش سركوب، ایجاد
فضای امنیتی و رعب و وحشت همانند دوران انقلاب فرهنگی در دانشگاه ها، پیشبرد سیاست
تفرقه و تقویت تشكل های موازی وابسته به حكومت دربین
دانشجویان و محدود و ممنوع کردن فعالیت های
متشكل دانشجوئی ازجمله اقداماتی است که تاکنون توسط رژیم
پیش برده شده است تا بلكه از این طریق بتواند جلوی تشكل یابی فعالین
دانشجوئی حول خواسته های مشترك و مستقل را بگیرد.
اتحاد طیف های متنوع دانشجوئی و تاثیرگزاری
آن در میان اقشار اجتماعی
دانشجویان به عنوان یكی ازگروهای مرجع
اجتماعی دارای نفوذ و تاثیر بسیاری در میان جامعه است. نیروی عظیم دانشجویان در
صورت اتحاد و تشكل یابی می تواند در روند های سیاسی جامعه نقش موثرتری ایفا كند. چنانچه
دانشجویان و تشكل های آنان بتوانند بر سر حداقل ها
توافق وهمکاری کنند، توان و امكان ارتباط شان با جنبش های دیگر اجتماعی برای سازماندهی فعالیت
های مشترك فراهم تر خواهد شد.
تاریخ جنبش دانشجوئی ایران در این عرصه تجربه های بیشماری را ذخیره
كرده است. حكومت جمهوری اسلامی با آگاهی از تاثیرگذاری دانشجویان در روندهای سیاسی
و اجتماعی كشور به هیچوجه نمی خواهد چنین اتحادی در حركات دانشجوئی بر آمد كند؛
لذا تلاش می كند با بالا بردن هزینه فعالیت
متشكل، جلوی هر گونه فعالیت سازماندهی شده را بگیرد و بدین طریق همچون دوران انقلاب فرهنگی مانع دگر
اندیشی و تنوع فكری در دانشگاه ها شود. فعالین جریانات دانشجوئی در سال های گذشته
و بویژه در یكسال اخیر به عینه تجربه كردند كه حكومت اسلامی به میزانی میان آنان و
بدنه دانشجوئی، فاصله ایجاد كرده است. جریانات دانشجوئی باید نسبت به این سیاست
توطئه آمیز، هوشیاری بیشتری ازخود نشان دهند و سیاست
ها و تاكتیك های متناسب با وضع جدید در پیش گیرند. روشن است در تنهایی و انزوا هزینه
فعالیت های متشكل دانشجویان بشدت افزایش می یابد.
وجود تنوع درجنبش دانشجوئی
در بحث های مربوط به تدارک برگزاری سالگرد ١٦ آذر در میان طیف
های متنوع دانشجوئی درهفته های گذشته و نیز در آكسیون های متفاوتی كه در روزهای اخیر
برگزار گردید، شاهد آن بودیم که نگرش به كار مشترك بر اساس منافع
دانشجو و دانشگاه در حال تقویت شدن است. در راستای چنین نگرشی ضرورت دارد كه فعالین دانشجوئی
با بحث و گفتگو میان خود در جهت یافتن شعارهای واحد برای ایجاد تمركز در فعالیت های
دانشجوئی قدم های بزرگتری بردارند.
دانشجویان در ۱۵و ١٦آذر ۱٣٨۵ نشان دادند كه چنانكه بخواهند از توان
و ظرفیت كافی برای توافق بر سر حداقل های مشترك دمكراتیك در دانشگاه ها برخوردار
هستند و امید آن است كه این روند آغاز شده در میان دانشجویان هر چه بیشتر از طریق
همكاری و همگامی تقویت و گسترش یابد.
مفهوم این حرف این نیست كه بر تفاوت ها و اختلافات میان جناح های متفاوت دانشجوئی، سرپوش گذاشته شود و بحث ها وانتقادات نسبت به یكدیگر طرح نگردد. وجود تنوع درمیان جریانات دانشجوئی می بایست به عنوان یك ارزش اساسی مورد توجه و دقت قرار گیرد.
كنار كشیدن از شركت در در فعالیت هایی كه مربوط به دانشجو و دانشگاه می شود كمكی
به جریانات دانشجوئی در جهت طرح خواسته
های دمكراتیك خود نمی كند. دانشجویان دگراندیش همواره می توانند نظرات انتقادی به
دیگر طیف های دانشجوئی داشته باشند اما نباید فراموش كرد كه سمت اصلی مبارزه
دانشجویان و تشكل های آنان می بایست برعلیه دخالت ارگان های انتصابی و نظامی در
امور دانشگاه، اخراج و بازنشستگی اجباری و زودرس اساتید مستقل و مترقی، انتصاب ها
و دخالت های بی رویه و غیر علمی در امرمدیریت
و ایجاد فضای امنیتی در دانشگاه ها، انحلال و لغو فعالیت تشكل ها و نشریات
دانشجوئی، نبود آزادی و عدالت در درون و بیرون دانشگاه و ده ها و ده ها مورد دیگركه به فعالیت دانشجو و دانشگاه مربوط می
شود، متمركز شود. من بر این ارزیابی هستم كه باید مواضع تشكل سراسری چون دفتر تحكیم
وحدت را مورد تحلیل، مطالعه و نقد قرار داد. اما
افشاگری، بایكوت و برخورد حذفی با این جریان دانشجوئی كمكی به هیچیك از طیف های دانشجوئی نمی كند.
دانشگاه در شرایط كنونی نیاز دارد كه طیف های دگر اندیش دانشجوئی بیش از هر زمانی
به تقویت سمتگیری های مشترك میان خود در جهت جذب بدنه دانشجوئی، بیفزایند. هر طیف
دانشجوئی باید به اشكال گوناگون برنامه ها و پروژه های خود را به میان دانشجویان
ببرد. اما باید توجه داشته باشیم كه این امر در شرایط سركوب
با دشواری های بسیاری همراه است.
نقش جریانات چپ دانشجوئی در تقویت سمتگیری
های مشترك در دانشگاه
داشتن صف مستقل چپ در دانشگاه های ایران
بخودی خود علی العموم مثبت و پراهمیت است. اما
فراموش نكنیم كه در شرایط دیكتاتوری بسر می بریم و نمی دانم چرا به انواع دستگاه
های اطلاعاتی و امنیتی رژیم باید به سادگی امكان شناسائی فعالین چپ دانشجوئی داده شود؟ بزرگداشت روز دانشجو متعلق به همه دانشجویان
درسراسر دانشگاه های كشور است. در سالگرد
چنین روزی تشویق دانشجویان به دادن شعار
ها و رهنمود های آتشین چون داشتن صف
مستقل "چپ" یا برگزاری ١٦ آذر سرخ و سوسیالیستی، شعاری انحرافی در برآمد مجدد
جنبش دانشجوئی در دانشگاه های كشوراست. تنها با فعالیت و تلاش مداوم است كه می
توان هر چه بیشتر چپ رادیكال، سكولار و دمكرات
را به شكلی دمكراتیك و مدرن در فعالیت های دانشجوئی مطرح كرد نه با شعار های توخالی
و غیر واقعی افراطی.
تمامی جریانات دانشجوئی می توانند با
دفاع از منافع عمومی دانشجویان بر سر خواسته های حداقل مشترك دمكراتیك به فعالیت
بپردازند. در واقع این نوع برخورد ضربه پذیری وسیع نیروها ی دانشجوئی را بشدت كاهش
می دهد. طیف های چپ دانشجوئی درعرصه مبارزه برای منافع دانشجو ودانشگاه مناسب است هر چه فعالترتجربه های خود را در
اختیار دیگر فعالین تشكل های دانشجوئی قرار دهند. جریانات چپ دانشجوئی باید با ایجاد فضای بحث و گفتگو به تقویت
همگرایی و توافق در جنبش دانشجوئی یاری رسانند. در چنین صورتی است كه می توان به
سازماندهی جنبش دانشجوئی كمك كرد. در
واقع متشكل شدن جریانات دانشجوئی شرایط را برای تقویت سازماندهی، ارتباط و فعالیت با دیگر جنبش های اجتماعی چون كارگری، زنان و ...
را در كشور تقویت خواهد كرد و بدین طریق پرچم آزادی و آزاد اندیشی در جامعه
تقویت می شود. در چنین حالتی جنبش دانشجوئی می تواند گفتمان های دمكراتیك خودش را
در دانشگاه و جامعه گسترش دهد و بدین ترتیب نیروی بزرگی در ایران در برابر استبداد
و دیكتاتوری سازمان یابد.
E-Mail :alisamad20@yahoo.fr
علی صمد - بیست آذر ۱٣٨۵
مصاحبه نشریه اینترنتی كارآنلاین با علی صمد
پیرامون شانزده اذر روز دانشجو در ایران
س- درآستانه شانزده آذر، دانشگاه های ایران
در چه وضعیتی بسرمی برند؟
ج- وضعیت دانشگاه و دانشجویان فعال
درتشكل های دانشجوئی بسیار دشوار شده است. آزار واذیت دانشجویان و اساتید از طریق
محكومیت به زندان، محروم شدن دائم وموقت از تحصیل وآموزش ونیز دیگر محدودیت ها
باعث ایجاد فشارهای زیادی در نوع فعالیت های دانشجوئی شده است. شما می دانید كه از
دور دوم ریاست جمهوری خاتمی مشخصا"
این تصمیم درحاكمیت گرفته شد كه صدای دانشگاه و دانشجویان را به دلیل وسعت
تاثیرگذاریشان درجامعه به اشكال گوناگون بگیرند. با آمدن احمدی نژاد به قدرت وایجاد
تغییرات درسطح مدیریت دانشگاه ها و نیز سركوب خشن فعالیت های دانشجوئی و
مشخصا" انحلال تشكل های موجود دانشجوئی و افزایش شدید هزینه های فعالیت های
متشكل و بویژه فعالیت سیاسی برای دانشجویان، به فعالیت دانشگاه ودانشجویان به ترتیبی
خاتمه دهد وبازهمچون زمان انقلاب فرهنگی جلوی دگراندیشی را دردانشگاههای ایران بگیرند
وتك صدایی را هرچه بیشتر از طریق تقویت بسیج دانشجوئی ودیگر ارگان های موازی
دانشجوئی كه در چهارچوب تفكر حاكمیت هستند، ایجاد كند.
س- در برابر هجوم سازمان یافته ارگان های
دولتی همچون وزارت علوم ونهادهای امنیتی و انتصابی در دانشگاه ها، دانشجویان و
تشكل های آنان چه راهكارهای مناسبی را برای مقاومت در برابرتعرض بنیادگرایان می
توانند اتخاذ كنند؟
ج- توجه داشته باشیم كه فشارها و هزینه
ها برعلیه فعالین تشكل های دانشجوئی بسیار بالا است. همگرائی میان فعالیت های
دانشجوئی ضعیف ونیز تحمل گرائی واحترام به حق انتخاب نوع فعالیت در طیف های مختلف
دانشجوئی همچنان در سطح پائینی است. متاسفانه نقد وانتقاد نسبت به روش ها وسیاست
های مبارزاتی هنوز شكل افشاگری به خود دارد. این حق هر طیف دانشجوئی است كه سیاست
ها و برنامه های طیف های دیگر دانشجوئی را نپسندد و روش دیگری را در مبارزه خود
اتخاذ كند. به نظرم این قابل فهم است. اما ماندن فقط در سطح اختلافات نمی تواند به
نفع كل جنبش دانشجوئی تمام شود و باید مبارزه را در این سطح نگه نداشت. خوشبختانه
در این اواخر، در میان بخش هایی از فعالین دانشجوئی، سمت گیری بحث ها وارتباط ها
در جهت یافتن یكسری راه كارهای مشترك،
افزایش یافته است ولی هنوز برای بازتاب مشترك بیرونی كافی نمی باشد. در این عرصه
حكومت و ارگان های سركوب آن از تمام امكانات خود برای ایجاد فاصله و تفرقه میان
فعالین دانشجوئی استفاده می كنند و مانع حركت مشترك میان دانشجویان می شود و از این
طریق دامنه سركوب را با ایجاد ترس و وحشت بابت دادن هزینه فعالیت های متشكل و بویژه
سیاسی، گسترش می دهند. در واقع سیاست حكومت بر این است كه از انتشار اخبار،
اطلاعات، مباحث و تحلیل های طیف های متنوع دانشجوئی در میان دانشجویان و دانشگاهیان،
جلوگیری كند. هدف حكومت ازاین سیاست توطئه آمیز به یك عبارت این است كه ارتباط
بدنه دانشجویی را با فعالین تشكل ها ی دانشجوئی دگراندیش و غیر حكومتی قطع یا
درسطح پائینی قراردهد.
دانشجویان باید به دنبال راه هایی باشند
كه بتوانند اخبار فعالیت ها و مسائل دانشجوئی را هرچه بیشتر و بهتر انعكاس دهند.
انتشار یك نشریه پلورالیستی اینترنتی برای دانشجویان می تواند به انتشار اخبار و
بحث های دانشجوئی كمك رساند. حكومت با ایجاد یك سری موانع می تواند مشكلاتی را در
این عرصه ایجاد كند. دسترسی دانشجویان به اینترنت در شهرستانها نسبت به استان
تهران با مشكلات بیشتری همراه است ولی امكان فتوكپی و پخش چنین نشریه اینترنتی در
سطح دانشگاههای كشور وجود دارد. دانشجویان و فعالین دانشجوئی از طیف های مختلف از
این طریق می توانند در جریان فعالیت ها و بحث های دانشجوئی، قرارگیرند. ایجاد و
حفظ ارتباط میان دانشجویان دردانشگاههای مختلف می تواند درشرایطی به یكسری
سازماندهی های مشخص ومشترك منجرشود. درضمن دانشجویان بیشتر می توانند دربحث های
مربوط به دانشگاه یا كلا" هرآنچه چیزی كه به منافع دانشجویان مربوط می شود،
شركت كنند.
به علاوه برای پائین آوردن هزینه های
فعالیت های متشكل دردانشگاهها تنها با فعالیت و همگرائی مشترك امكان مقاومت به
وجود می آید. باید برسرحداقل های دمكراتیك متحد شد. باید برسرپیش بردن منافع
دانشجوئی و دانشگاه، اختلافات راكنارگذاشت
ونیروی خود را برسراشتراكات متمركز كرد. اما می توان همیشه به صورتی متمدن
و منطقی بحث وگفتگو برسرتفاوت ها واختلافات را پیش برد. امروز كمونیست،انقلابی،
سوسیال دمكرات، چپ دمكرات، دمكرات مذهبی ، دمكرات ملی و... بودن مانعی برای پیداكردن
راهكاری مشترك برای هجوم سازمان یافته حكومت به فعالین تشكل های دانشجوئی ایجاد نمی
كند. در حال حاضر سیاست حاكمیت درجهت ایجاد فضای انقلاب فرهنگی دراوایل انقلاب
است. هرچند كه برای ایجاد چنین فضایی از امكانات و شرایط آن دوره بهره مند نیست.
اما می تواند فضای ترس و وحشت آن دوره را برای مدتی در دانشگاه ها بوجود آورد.
از نظرمن وجود فعالین دانشجوئی وتشكل های
آنان و نیز وسعت و گسترش دانشگاه ها در سراسرایران، افزایش تعداد دانشجویان، تضعیف
و غیرمردمی شدن حاكمیت، عدم وجود جنبش دانشجوئی وابسته به حكومت، شكست ایجاد
دانشگاه های اسلامی و انجمن های اسلامی وابسته به حكومت و دهها مورد دیگر باعث می
گردند كه حكومت نتواند دانشگاه ها را همچون دوران انقلاب فرهنگی به مدت چند سال
تعطیل كند. اما ضرورت دارد كه دانشجویان برای مقاومت و مقابله با این فضا نیروی
خود را متحدكنند. دراین چنین شرایطی امكان فعالیت و مقاومت برای عقب نشاندن حاكمیت
و پائین آوردن هزینه فعالیت های متشكل،
بوجود می آید.
س- بزرگداشت سالگرد شانزده آذر چه مفهومی
برای دانشجویان دارد؟ آیا اصلا"
آنها می دانند درچنین روزی چه اتقافی افتاده است ؟
ج- بنظرم شانزده آذر بعنوان روزی جا
افتاده كه مظهرمقاومت و تلاش دانشجویان برعلیه سركوب استبداد شاهی و امروز حكومت مذهبی است درمیان دانشجویان،مطرح
می باشد. جالب توجه است كه خود رژیم از طریق ارگان های دانشجوئی وابسته به خود،
سالگرد شانزده آذر را ازطریق برگزاری یك سری مراسم وسخنرانی ها پیش می برد و سعی می
كند به دلیل اهمیت روز دانشجودر میان دانشجویان، به بزرگداشت چنین روزی سمت گیری
حكومتی دهد. حكومت می داند كه از سه شهید دانشجوئی در شانزده آذر هزاروسیصد وسی
ودو، دو نفر از آنها از هواداران وفعالین حزب توده ایران و نفرسوم جزء فعالین نیروهای
ملی بوده است. حكومت اسلامی به شدت جریانات چپ وملی را در ایران سركوب می كند ولی
سالگرد مقاومت آنان در برابر استبداد شاهی را به دلیل اهمیت این روز در میان
دانشجویان، گرامی می دارد.
س- آیا امسال در سالگرد شانزده آذر
دانشجویان و تشكل های آنان، فعالیت هایی را برای بزرگداشت این روز سازمان خواهند
داد؟
س- البته ازمدتی قبل بحث هایی میان فعالین
طیف های گوناگون دانشجوئی پیرامون چگونگی بزرگداشت شانزده آذر روز دانشجو، جریان
گرفته است. اما هنوز به توافق مشخص نرسیده اند. عده ای از فعالین دانشجوئی این روز
را سمبل مبارزات چپ در مبارزات دانشجوئی در دانشگاه ها می دانند. عده دیگربا نگاه
ابزاری به این روز نگاه می كنند. عده ای
خواهان تشكیل صف مستقل گرایش فكری خود برای این روزهستند. عده دیگر نگاهی
انحصارگرایانه و اختصاصی نسبت به این روز دارند و عده دیگری به دنبال تاكتیك های
مناسب برای سهیم كردن همه دانشجویان با گرایش های متنوع برای بزرگداشت این روز
هستند. اما با تمام این تفاوت ها، گرایش
به بزرگداشت این روز در میان فعالین دانشجوئی تقویت شده است. اما تا یافتن راهكاری
مشترك میان این طیف های متنوع هنوزجریانات دانشجوئی نیاز به زمان دارند. باید به این
تفاوت ها توجه كرد و بحث ها را به سطحی رساند كه همه جریانات دانشجوئی بتوانند در
بزرگداشت این روزخود را سهیم احساس كنند. در واقع بزرگداشت شانزده آذر در انحصار هیچ
جریان دانشجوئی در ایران نیست زیرا این روز به همه دانشجویان متعلق است. پس در حین
داشتن تفاوت در تحلیل ها و تاكتیك ها می توان در بزرگداشت این روز، كار مشترك
را تجربه كرد. ایجاد چنین فضای مشتركی می
تواند توجه دانشجویان را به سمت همگرایی جلب كند. در مبارزات دانشجوئی در ایران
فعالین دانشجوئی نیاز به كسب چنین آزمون های مشتركی دارند. یكی از راه های جذب
بدنه دانشجوئی فعالیت مشترك میان طیف های
گوناگون دانشجوئی در دانشگاه های كشور است. پاسخ به این نیازضرورت سرمایه گزاری در این عرصه را بیش از پیش افزایش
می دهد.
