يکشنبه ۲۵ ارديبهشت ۱۳۸۴ - ۱۵ مه ۲۰۰۵

شاد باد بیست و پنج اردی بهشت

روز بزرگداشت فردوسی

 

شادمانی خویش را برای بزرگداشت این سلطان و سالار سخن و فرهنگ با این خبرها به گوش دوستداران خرد و داد می رسانم:

 

شاهنامه به زبان عربی

 

فردوسی بی گمان یکی از بزرگترین شاعران دنیا است. اگر سه اثر بزرگ حماسی در جهان وجود داشته باشد، ایلیاد ، رامایانا و شاهنامه هستند.
دکتر محمد التونجی استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حلب  می افزاید: در بین این آثار، ایلیاد هومر دوازده هزار بیت و ادیسه نه هزار بیت دارد. اما فردوسی سی سال زحمت کشید که دستاورد آن بیش از پنجاه هزار بیت شد که به باور بسیاری از ادیبان جهان، یک شاهکار بزرگ است. شما ایرانیان باید به آن افتخار کنید.
وی در حال ترجمه شاهنامه فردوسی به زبان عربی است. این برای نخستین بار است که شاهنامه به طور کامل به زبان عربی ترجمه می شود: شاهنامه فردوسی در قرن ششم به عربی به صورت نثر و بسیار کوتاه، توسط ابوالفتح بنداری در سوریه ترجمه و منتشر شد. چند سال پیش جواهر اعظام در مصر این نسخه را تصحیح و چاپ کرد. در سال های اخیر هم یک کتاب کوچک، براساس داستان های حماسی جهان، از انگلیسی به عربی، در لبنان چاپ شده که متشکل از بخش هایی از ایلیاد و ادیسه هومر ، رامایانا، شاهنامه فردوسی است .
التونجی سبب تاخیر هزار ساله ی ترجمه شاهنامه فردوسی را به زبان عربی سختی متن این شاهکار زبان فارسی برای عرب زبان ها می داند: یکی از سخت ترین متون فارسی برای عرب ها شاهنامه فردوسی است. فهمیدن برخی از کلمات بسیار مشکل است. فردوسی هیچ توضیحی درباره این ها نداده است. اما در عربی می گوییم معنی کلمه در درون شاعر است و شما بایدکشف کنید که فردوسی چه می خواست.
التونجی تا کنون بیش از ۱٣۰ کتاب فارسی را به عربی ترجمه کرده که می توان از آن جمله به فرهنگ طلایی فارسی به عربی، فرهنگ عربی به فارسی ،فرهنگ دو زبانه فارسی به عربی و عربی به فارسی، ترجمه تاریخ جهانگشای جوینی ، تاثیر زبان فارسی به زبان عربی در عصر جاهلیت را به نام فرهنگ جاهلیت امروز تالیف آذرتاش آذر نوش، اطلس خط فارسی تالیف حبیب الله فضائلی و ترجمه ٦نمایش نامه از فارسی به عربی از آثار بهرام بیضایی و گوهر مراد ( غلامحسین ساعدی) در بین آن ها نام برد.

 

گرد آفرید:

نقال زن ایرانی

 

فاطمه حیبی‌زاد، ملقب به گردآفرید، ۲٥اردیبهشت ماه به مناسبت روز فردوسی در دانشگاه ادبیات كرمان به اجرای برنامه می‌پردازد. این برنامه از سوی دانشجویان این دانشگاه هماهنگ شده است. در این مراسم گردآفرید، داستان رزم سهراب و گردآفرید و شاگرد او فاطمه غلامی رزم رستم با اكوان‌دیو را نقالی می‌كند.
همزمان با هفته میراث فرهنگی نیز این نقال در خوابگاه‌های دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی، به نقالی داستان‌های مختلفی از شاهنامه فردوسی می‌پردازد.
فاطمه حبیبی‌زاد، كه از سال ٧٩ به تمرین و پژوهش در زمینه نقالی مشغول شده است، درباره علاقه‌اش به نقالی می‌گوید: فارغ‌التحصیل رشته موزه‌داری از دانشگاه میراث فرهنگی هستم اما همیشه به نقالی علاقه داشتم. پس از پایان تحصیلات به محضر استادان مختلف رفتم و نقالی‌های مختلف و شیوه‌های پرده خوان‌ها و شاهنامه‌خوان‌ها را دیدم. بیشتر از همه در شیوه نقالی تهران از نقالی استاد مرشد ولی‌الله ترابی لذت می‌بردم و در تمام مجالس او شركت می‌كردم. بعد از یك سال خودم هم كم‌كم به نقالی مشغول شدم.
وی اینک در دانشگاه هنرهای زیبا نقالی درس می‌دهد. حبیبی زاده با اشاره به این كه هیچ كدام از شاگردانش تا به حال این كار را ادامه نداده‌اند ، می گوید:كسانی كه نقالی را آغاز می‌كنند، آن را ساده می‌گیرند، اما بعد از مدتی متوجه می‌شوند كه موضوع به این سادگی‌ها هم نیست. خانم های زیادی برای یاد گرفتن شاهنامه‌خوانی و نقالی پیش من آمده‌اند. اما در میانه، كار را رها كرده‌اند. تنها شاگردم یك دختر ۱٣ ساله است كه با پشتكار نقالی را دنبال می‌كند.

 

برنامه های بزرگداشت دانشور طوس:


 این برنامه ها كه همزمان با روز جهانی فردوسی در آرامگاه فردوسی آغاز می‌شود، علاوه بر به صدا در آمدن زنگ فردوسی در استان خراسان، شامل برنامه‌های گلباران آرامگاه توسط دانش آموزان، اجرای نقالی وشاهنامه‌خوانی، ورزش‌های باستانی، موسیقی سنتی و سخنرانی در باره ی فردوسی و شاهنامه است. همچنین در كنار این مراسم، موزه تخصصی فردوسی و شاهنامه پس از گذشت بیش از یك سال و نیم آماده سازی، در محل موزه توس  بازگشایی می‌شود.
از دیگر برنامه‌های ویژه این روز، افتتاح نمایشگاه آثار اساتید خوشنویس در كنار آرامگاه فردوسی، نمایشگاه هنر سوخت و نقش روی چرم در خانه تاریخی ملك و نمایشگاه سفال ‌مند در آب انبار گناباد است.

 

 

سبز باشید. محمود کویر