نظر كميته حقوق كودك سازمان ملل
درباره گزارش دولت ايران
در زمينه رعايت حقوق کودک در
ايران
·
كميته متأسف است كه درتمام فعاليت
ها و تصميم گيريها درباره كودكان اصل عمومي تقدم منافع كودك، بيان شده درماده
3 كنوانسيون، هم چنان در درجه اول اولويت نمي
باشد، ازآن جمله موضوعات مربوط به قانون خانواده، به خصوص كميته متأسف است كه ماده
شماره 1169 ازحقوق مدني دررابطه با سرپرستي كودكان پس ازطلاق، ازدخالت دادگاه براي
درنظر گرفتن منافع كودك ممانعت مي نمايد
برگردان: فريده پور عبداله
CRC/C/15/Add.25
28 January2005
Original:English
كميته حقوق كودك، نهادي است كه انجام يافتن مصوبات
كنوانسيون جهاني حقوق كودك را نظارت ميكند .
اين كميته در سال ١٩٩١ بر اساس ماده ٤٤ كنوانسيون
ايجاد شده، و كشورهائي كه كنوانسيون را تصويب كرده اند، دو سال پس از پيوستن به
كنوانسيون و از ان پس هر پنج سال يكبار، بايدگزارشهاي دقيقي از كارهاي انجام شده و
پيشرفت هاي بدست آمده در زمينه حقوق كودكان ،به كميته حقوق كودك براي رسيدگي تسليم
نمايند،
اولين گزارش دولت ايران در نهم دسامبر ١٩٩٧ ارائه و
در ژوئن سال ٢٠٠٠ نظر نهائي كميته در باره آن اعلام شده است، سند حاضر ، نظر نهائي
كميته حقوق كودك در رابطه با وضعيت كودكان
در ايران بر اساس دومين گزارش دولت ايران كه در سال ٢٠٠١ تسلم گرديده ودر بيستم تا
بيست و هشتم ژانويه ٢٠٠٥ پس از بررسي نهائي و پذيرش دولت ايران ، براي عموم منتشر
شده است.
كميته حقوق كودك
رسيدگي به گزارش ارائه شده توسط دولت عضو
پيمان(ايران) بر اساس ماده ٤٤ كنوانسيون
حقوق كودك
نتايج بررسي وتوصيه ها در باره وضعيت كودكان در
ايران
١- كميته دومين گزارش دوره اي ايران ( CRC/C/104,Add -3) را درديدارهاي 1016 th 1015 th , ، (CRC/C/SR.
1015,1027) كه
درتاريخ بيستم ژانويه 2005 برگزار گرديد، مورد رسيدگي قرارداده و پس ازپذيرش ،
درديداربرگزار شده در كه درتاريخ 28 ژانويه 2005 بوده است. نظرنهائي خودرا درذيل اعلام ميدارد.
مقدمه
٢- كميته ، ازارائه دومين گزارش دوره اي بوسيله دولت عضو پيمان، هم
چنين ازپاسخ كتبي به فهرست نكات مورد اختلاف نظر((CRC/C/Resp71 كه به درک
بهتر ازپيشرفت هاي بدست آمده درزمينه اجراي مصوبات كنوانسيون كمك كرده است،
استقبال مي كند، كميته ازشركت هيئت نمايندگان بلند پايه، كه اطلاعات بيشتري را
درزمان بررسي و گفتگو فراهم آوردند، سپاس گزاراست.
B – پي گيري اقدامات و پيشرفت
هائي كه بوسيله دولت عضوپيمان (ايران) بدست آمده است
٣-– كميته خوشنوداست از:
الف– ماده 30
قانون اساسي كه آموزش رايگان را تاپايان دوره راهنمائي براي تمام شهروندان
كشورميسر ميسازد واين واقعيت كه 90٪ كودكان
بين 6-10 سال ،امكان برخورداري ازآموزش ابتدائي را دارند.
ب- تصويب قانون حمايت از كودكان و نوجوانان(٢٠٠٣) و
ايجاد دفتري در قوه قضائيه براي حمايت از
حقوق زنان و كودكان.
ج- تصويب ماده
١٨٢ سازمان بين المللي كار ( ILO ) در رابطه با منع و اقدام فوري براي از بين
بردن بدترين اشكال كار كودكان، مصوب June
٢٠٠٣
د- امضاء قرارداد رم از دادگاه جنائي بين المللي، در
دسامبر ٢٠٠٠
بخشهاي عمده باعث نگراني و توصيه ها
ارزيابي كلي از كارهاي انجام شده
(مواد 4، 42، و 44، و
پاراگراف 6 کنوانسيون)
نظرات نهائي پيشين
٤ - با اذعان به
آنكه مدت زمان مابين بررسي گزارش اوليه و تسليم دومين گزارش نسبتا كوتاه بوده است،
كميته متاسف است، كه كشور عضو پيمان درباره پي گيري اقدام هائي كه درنظرنهائي قبلي
كميته دررابطه با بررسي گزارش اوليه كشور عضوپيمان اعلام شده بود، ازآن جمله ، دررابطه با شروط (CRC,C,Add. 123.para.7)
{اعلام شده از طرف دولت
ايران هنگام الحاق به كنوانسيون جهاني حقوق كودك } در رابطه با
تعريف كودك، رفع تبعيض برمبناي جنسيت ، حق
زندگي، و حقوق قضائي جوانان، اطلاعاتي در
اختياراين كميته قرارنداد . كميته متوجه
است كه بسياري ازنگرانيها و توصيه ها هم چنان درسند كنوني وجود دارند.
٥- كميته كشورعضوپيمان را تشويق مي كند كه ازهرطريق ممكن براي به
انجام رساندن توصيه هاي قبلي بكوشدوگام هائي براي اجراي آن هائي كه درگزارش حاضر
آمده است بردارد.
قيد و شرط (
تحفظ(
٦- كميته عميقا متأسف است كه اززمان ارائه اولين گزارش، دولت عضو
پيمان، هيچگونه كوششي در راه تجديد نظر درماهيت گسترده و نا روشن قيود و شروط
انجام نداده است. كميته دوباره تصريح مي
کند که نگران است کهماهيت كلي اين قيود و
شروط، ، بالقوه بسياري ازاصول مقرر دركنوانسيون را نفي كرده واين نگراني را افزايش
ميدهد كه با هدف و منظور كنوانسيونتعارض
دارند.
٧- باتوجه به ماده 57.2 ازكنوانسيون، كميته بر روي توصيه هاي پيشين
تأكيد نموده و از دولت عضوپيمانميخواهد كه
در مطابقت با اعلاميه وين و طرح كار كنفرانس جهاني حقوق بشر در سال ١٩٩٣ بر روي
ماهيت كلي قيود و شروط( حق تحفظ) ، با اين هدف كه آنها را بكلي ترك كرده و يا حدود
آنها را محدود تر سازد تجديد نظر نمايد.
٨-
قوانين
كميته متوجه است كه مقررات قانوني متعدد به اجرا
درآمده است، كه درپاسخ كشورعضو پيمان، به فهرست موارد موردبررسي به آنها اشاره شده
است . به خصوص ازاطلاعات تهيه شده بوسيله
هيئت نمايندگان كه لايحه قانوني مربوط به ايجاد دادگاههاي جوانان بوسيله هيئت
وزيران تصويب و به مجلس تسليم گرديده است استقبال مي نمايد ، قانوني كه مجازات
اعدام رابراي جرايمي، كه در هنگام
ارتكاب، شخص زيرهيجده سال بوده است، را
ملغي مي نمايد.
كميته متوجه است كه اين لايحه قانوني قبل ازآنكه
بصورت قانون درآيد بايد توسط شوراي نگهبان
تأئيد شود.
٩- كميته توصيه مي
كند كه دولت عضوپيمان، بعنوان مسئله اي داراي
بالاترين اولويت ها، تمام اقدامات ممكن را برايتصويب اين قانون و تضمين اجراي كامل آن انجام دهد،و
افزون بر آن ، توصيه مي كند كه حكومت
عضوپيمان، به فعاليت براي وضع قوانين، شدت بيشتري بخشيده و با تجديد نظر جامع، بر
روي قوانين داخلي، سازگاري كامل آن ها را با اصول ومصوبات كنوانسيون تضمين نمايد.
١٠- كميته نگران است
ازاينكه هيچگونه پيشرفتي درزمينه هماهنگي اداري درسطوح ملي وناحيه اي توسط دولت
حاصل نشده است. درعين حال نگران است كه بدليل عدم وجود سيستم هاي هماهنگ كننده
، اجراي مصوبات كنوانسيون ، در سطوح محلي
و منطقه اي بطور مؤثري صورت نميگيرد.
.
١١- كميته توصيه مي
نمايد، كه، دولت عضو پيمان ،با بوجودآوردن
خط مشي يكسان و فراگير درباره
كودكان، به ميزان هماهنگي، ميان ارگانهاي
مختلف دولتي، وساير جريان هاي درگير درحقوق كودك، در سطح كشور ، ومناطق محلي
افزوده، تا ارزيابي مؤثرومطمئن ازانجام مصوبات كنوانسيون امكان پذير گردد .
نظارت مستقل
١٢- درعين توجه به كوشش هاي دولت عضوپيمان براي بهترنمودن نظارت و
مراقبت برنحوه اجراي توصيه هاي كميته، در رابطه با نخستين گزارش دولت
عضوپيمان، از طريق ايجاد كميته ملي
، كميسيون حقوق بشر اسلامي، وهمكاري،
مابين دولت عضوپيمان ويونيسف براي ايجاد سيستم نظارت ، كميته هم چنان نگران است كه
يك سيستم دائمي و مستقل براي نظارت برچگونگي اجراي كنوانسيون هنوزتأ سيس نشده است.
١٣- كميته توصيه مي نمايدكه دولت عضوپيمان ، درتطايق باماده شماره 2
كنوانسيون درباره ارگانهاي حقوق بشرملي، يك سازمان قانوني مستقل با منابع وكاركنان كافي، براي تعيين اولويت ها وارزيابي
مرتب پيشرفت هاي بدست آمده درزمينه اجراي
مصوبات كنوانسيون ايجادنمايد. كميته توصيه مي نمايد كه دولت عضوپيمان بكوشد
كه ازيونيسف و دفتر كميسارياي عالي حقوق بشر و ديگران كمك بگيرد.
تخصيص منابع مالي:
١٤- عليرغم بعضي اطلاعات ارائه شده بوسيله دولت عضوپيمان، كميته
نگران است كهاطلاعات داده شده، بوسيله دولت عضو پيمان، در باره تخصيصمنابع مالي، محدودبوده،و به ماده ٤
كنوانسيون در رابطه با ، حداكثر
استفاده ، ازتمامي منابع موجودبراي اجراي حقوق كودكان درزمينه هاي اقتصادي اجتماعي
و فرهنگي توجه كافي نشده است.
.
١٥- كميته توصيه مي كند كه دولت
عضو پيمان:
الف- سيستم بودحه اي را بوجودآوردكه درآن درصد مشخصي
ازبودجه كشور براي مخارج مربوط به مسائل
كودكان تعيين شود، تا تصوير، روشني،از تعيين منابع، وارزيابي مرتب ازاثرات اين
تخصيص بر روي حقوق كودك امكان پذير شود.
ب- بودجه
كافي در زمينه خدمات اجتماعي براي كودكاني
كه به گروههاي آسيب پذيرتعلق دارند، اختصاص يابد.
آمارگيري
١٦- كميته ازفقدان سيستم جمع آوري مناسب اطلاعاتي دركشورعضونگران است. زيرا كه جمع آوري
روشمند (سيستماتيك) وجامع آمار، ازكيفيت و كميت كارهائي كه دررابطه با مسائل كودكان و
درجهت مطابقت باكنوانسيون انجام ميشود،
براي ارزيابي درست ازاثرات كارهاي
انجام شده و پيشرفت هاي بدست آمده ضروري است .
١٧- كميته توصيه مي نمايدكه
دولت عضو پيمان:
الف- سيستمي را ايجادكند ،كه آمار پراكنده درباره
همه افراد زير هيجده سال، درتمام آن مواردي كه مربوط به معاهده است( قربانيان
آزاروسوء استفاده ، كودكاني كه در مناطق دورافتاده زندگي ميكنند، كودكان با
ناتواني بدني / رواني، كودكان خانواده هاي فقير، بهداشت نوجوانان) راجمع آوري
نموده، و ازاين آمار براي ارزيابي پيشرفت و طرح خط مشي و برنامه براي
انجاممصوبات كنوانسيون استفاده نمايد.
ب- كميته ازيونيسف و ديگر ارگانها كمك فني بگيرد.
همكاري با سازمان هاي غير دولتي:
١٨- باقدرداني ازكوشش هاي دولت عضوپيمان درافزودن ميزان همكاري و
مشاركت سازمان هاي غيردولتي دركميته ملي كه مسئول تهيه و طرح گزارش دولت عضو پيمان
است. كميته هم چنان نگران است كه اين همكاريها انتخايي و محدود است.
١٩- كميته تأكيد مي كند كه دولت عضوپيمان به افزايش همكاري با سازمان
هاي غير دولتي بخصوص آنهائي كه درگيرمسائل كودكان هستند درهمه مراحل انجام مصوبات
كنوانسيون ادامه دهد.
نشر و آموزش:
٢٠- بااستقبال ازگام
هائي كه تاكنون براي گسترش آگاهي درباره حقوق كودك ، ازآن جمله برنامه مشترك دولت
عضوپيمان و يونيسف برداشته شده است. كميته نگران است كه اقدمات انجام شده براي
گسترش و بالا بردن آگاهي ازمعيارهاي بين المللي حقوق بشر ، ازآن جمله كنوانسيون
حقوق كودك، منظم و هدفمند نبوده و ناكافي است.
٢١- كميته توصيه مي نمايد كه دولت عضوپيمان، به تحكيم گام هاي
برداشته شده، براياشاعه و آموزش، مرتب ومنظم، كنوانسيون حقوق كودك به كارشناسان
مسائل كودكان و اجراي كنوانسيون بطور مداوم و روشمند پرداخته، وراهكارهاي مشخصي را براي دردسترس قراردادن وآگاهي
يافتنهمه كودكان از كنوانسيون حقوق كودك انجام دهد.
٢-
تعريف
كودك
ماده ١ از كنوانسيون حقوق كودك
٢٢- كميته نگراني عميق خود
را، ازاينكه، براساس تعاريف ازپيش تعين
شده، بلوغ جسماني، براي پسران در١٥ و دختران در٩سالگي تعين شده
است ،دوباره اظهارميدارد، زيرا كه بطورضمني
ميرساندكه پسران از١٥ تا ١٨ سالگي و دختران از ٩ - ١٨سالگي زيرپوشش اصول و مقررات
كنوانسيون قرارندارند.
كميته متوجه است كه سن ازدواج بين دختران از٩ به ١٣
سالگي افزايش يافته است( درحاليكه براي پسران هم چنان در١٥ سالگي باقي مانده است
)و ازبسيارپائين بودن حداقل سن و ساير
اعمال مربوط به ازدواج هاي اجباري،
زود، وموقتي، بطورجدي نگران است.
٢٣ - كميته توصيه مي كند كه دولت عضوپيمان قوانين را، مورد تجديد نظرقرارداده،
بطوري كه سن رشد به١٨ سال افزايش يافته، وحداقل سن درتطابق با اصول ومقررات كنوانسيون
وديگر معيارهاي پذيرفته بين المللي درآيد.
خصوصا، داراي هيچگونه تبعيض جنسيتي نبوده و بهترين
منافع كودكان را مدنظرداشته باشند و اجراي آن را
تضمين نمايد . درضمن بايد ، كه
قدم هاي لازم را ،براي جلوگيري ومبارزه با ازدواج هاي زود،وموقتي بردارد.
٣ - اصول عمومي
مواد ٢-٣-٦-١٢- كنوانسيون
حق محفوظ
ماندن ازتبعيض
٢٤- كميته ازادامه تبعيض برعليه دختران و زنان عميقا نگران است. به
خصوص درنقش شان بعنوان مادركه در مقررات و اعمال گوناگون قضائي منعكس است ، بعنوان
مثال، شرط اجازه پدرويا جد پدري درصدورپاسپورت براي فرزند زير ١٨ سال، كه نتيجتأ
درمواردي كه والدين ازهم جداشده اند،
ومادركودك، دركشورديگري اقامت
دارد، كودك فقط موقعي مي تواند براي ديدن ما در ايران راترك نمايد،كه اجازه
پدرراداشته باشد.
كميته به همان اندازه نگران ، تبعيض براساس مذهب و
تولد است، درمورد اخيرنگران است كه اطلاعات كافي، درباره كودكان بي ازدواج زاده
شده( نامشروع ) ارائه نشده است. به خصوص،
درباره تبعيض برعليه، و بدنام كردن اين
كودكان ، كه خصوصا آسيب پذيرند.
٢٥- كميته توصيه مي
نمايدكه دولت عضوپيمان ، سريعا درهمه قوانين تجديدنظرنموده تا تضمين نمايد كه
قوانين،غيرتبعيض آميز، و بي تفاوت ،درمورد جنسيت هستند ،وازاجراي آنها اطمينان
يابد، افزون برآن ، دولت عضوپيمان براي اطمينان،ازتطابق با كنوانسيون بايد
اقدامات موثري راانجام دهد، ازآن جمله درصورت ضرورت ،وضع و يا فسخ، قوانين حقوقي
و کيفري ، به نحوي كه از هرگونه تبعيض برمبناي جنس ، مذهب، وديگرزمينه ها
همانطوركه درماده٢كنوانسيون به آن اشاره
شده است . جلوگيري شده ويابطوركلي ازبين برود.
٢٦
٢٦- كميته درخواست مي كند كه دولت عضو پيمان، در گزارش دوره اي آينده
، اطلاعات دقيقي، درباره اقدامات، وبرنامه
هاي مربوط به كنوانسيون حقوق كودك ، و پي
گيري از، اعلاميه و برنامه عمل پذيرفته شده ، دركنفرانس جهاني٢٠٠١، برعليه ، نژادپرستي، تبعيض نژادي ، بيگانه
ستيزي و ديگرموارد تبعيض و عدم تحمل ، كه
بوسيله دولت عضو پيمان ، درتعهد به ماده
٢٩ ازكنوانسيون( هدف آموزش) انجام شده است
ارائه دهد.
منافع كودك:
٢٧- كميته متأسف است كه درتمام فعاليت ها و تصميم گيريها درباره
كودكان اصل عمومي تقدم منافع كودك، بيان شده درماده 3 كنوانسيون، هم چنان در درجه اول اولويت نمي
باشد، ازآن جمله موضوعات مربوط به قانون خانواده، به خصوص كميته متأسف است كه ماده
شماره 1169 ازحقوق مدني دررابطه با سرپرستي كودكان پس ازطلاق، ازدخالت دادگاه براي
درنظر گرفتن منافع كودك ممانعت مي نمايد. ازنظركميته اين مستبدانه است زيرا كه
برمبناي سن و سال كودك تعيين مي شود و برعليه مادر تبعيض آميز است.
٢٨- كميته توصيه هاي پيشين خودرا
دوباره تكرارمي كند، كه دولت عضوپيمان،، باتوجه به ماده ٣ كنوانسيون، برروي قوانين واقدامات اجرائي تجديد نظر نمايد و
اطمينان يابد كه درتمام موارد مربوط به كودكان عملا به اجرادرمي آيند.
حق زندگي
٢٩-كميته، اظهارات نمايندگان دولت عضو پيمان را درهنگام بررسي گزارش اخير يا داشت ميكند، كه
اطلاع دادند ، به دليل آنكه لايحه ايجاد دادگاههاي نوجوانان، درحال حاضر
براي بررسي وتصويب به مجلس فرستاده شده است، لاجرم صدور و اجراي ، احكام
اعدام،براي اشخاصي كه قبل از١٨ سالگي جرايمي مرتكب شده اند، موقتا بحالت تعليق درآمده است. كميته بي نهايت
ازاين مسئله متأسف است كه چنين اعدام هائي،
توسط دولت عضو پيمان، هم چنان اززمان بررسي اولين گزارش تاكنون ادامه دارد،
ازآن جمله يكي ازآن اعدام ها، درهمان روزي
كه گزارش اخير، موردبررسي، قرارداشت انجام شده است.
٣٠- كميته براين امرپافشاري مي كند كه دولت عضوپيمان، بابرداشتن گام
هاي لازم، بي درنگ تمام احكام اعدام صادره را ، براي افرادي كه ، درهنگام ارتكاب جرم
زير ١٨ سال بوده اند متوقف نمايد. و
اقدامات قانوني مقتضي رابراي تبديل آن احكام،
به مجازات هاي ديگري،كه درموافقت با شروط مقرردركنوانسيون است انجام دهد ،و
همانطوكه درماده شماره ٣٧ كنوانسيون مقررشده است.مجازات اعدام را بعنوان كيفر،براي
افرادي كه درهنگام ارتكاب جرم، هيجده ساله
نبوده اند ملغي نمايد .
٣١- كميته نگراني
جدي خودرا ، ازماده شماره ٢٢٠ قوانين کيفري
تكرارمي كند، كه برمبناي آن پدراني كه فرزندشان ويا نوه پسري شان را مي كشند، موظفند كه تنها يك سوم پول خون رابه مادر به پردازند و
درصورتي كه مادر بطوررسمي ازآنها شكايت كند مشمول مجازات جداگانه وكمتري ميشوند.
٣٢- كميته توصيه مي
نمايدكه دولت عضوپيمان اقدامات لازم راازآن جمله ماده توهين آميز قانون جزائي را اصلاح كرده تا تضمين
نمايد كه درمورد جرايم يكسان، رسيدگي،
وپي گرد عاجل وكامل و مجازات يكسان اعمال
ميشود .
احترام به نظرات كودك:
٣٣- كميته متأسف است كه پيشرفت هاي اندكي درسيستم قضائي دررابطه با
احترام گذاشتن به نظرات كودك صورت گرفته است. ازآن جمله درباره سرپرستي ، طلاق ،
تصميمات اداري، درخانواده، درمدرسه وبطوركلي در جامعه ، به سبب گرايش هاي سنتي
موجودنسبت به كودك درجامعه ، وآنكه دولت عضوپيمان، شهروندان را نسبت به حق مشاركت كودك
درتمام مسائل مربوط به جامعه به اندازه كافي آگاه نكرده است، كميته نگران است كه
نظركودك تنها ازطريق پدروياجد پدري وياسرپرست قانوني بيان مي شود و نه بطورمستقيم
ازطرف خودكودك .
٣٤- باتوجه به ماده شماره ١٢ كنوانسيون، كميته توصيه مي كند، كه دولت
عضوپيمان، به ترويج، حق كودكان،
در بيان نظرشان درتمام مسائل مربوط به كودك، درخانواده ،در دادگاهها و بخش
هاي اجرائي و جامعه بطوركلي بپردازد.
ازاين رو ، كميته توصيه مي نمايد، كه دولت
عضوپيمان، با پذيرش و اجراي قوانين و
برنامه هاي آموزشي مناسب ، آگاهي از،اصل
احترام به عقايد كودك را گسترش دهد، .
كميته توصيه مي نمايد كه دولت عضو پيمان ، ازيونيسف وديگران درخواست كمك كند.
٤- حقوق مدني و آزادي
مواد١٧-١٣—٧-٨-و٣٧ ازكنوانسيون
مليت :
٣٥- كميته درباره تبعيض برعليه كودكان به علت تابعيت پدرانشان نگران
است. ازاين جهت كه درحاليكه كودكي كه پدرش مليت ايراني دارد بعنوان شهروند ايران
محسوب ميشود. كودكي كه مادرش ايراني است و بدون داشتن اجازه رسمي ازدولت
باغيرايراني ازدواج كرده است، شهروندايراني محسوب نخواهد شد. كميته نگران است كه
اين وضعيت درحال حاضرشامل تعداد بسيارزيادي ازكودكان با مادرايراني و پدرافغاني
است كه درنتيجه فاقد شناسنامه و فاقد مليت هستند.
٣٦- كميته توصيه مي نمايدكه همه كودكان درهنگام تولد ثبت نام قانوني شده و يك تابعيت غيرقابل
فسخ، بدون هيچگونه تبعيض بدست آورند.
حق داشتن
شناسنامه
０- كميته ازاين خبركه تعداد بسياري زيادي
ازكودكان ايراني، به خصوص آنهائيكه درمناطق روستائي زندگي مي كند، هنوزهنگام تولد
ثبت نام نمي شوند، واين مسئله، كه براي نام نويسي درمدرسه داشتن شناسنامه
ضروري است نگران است.ضمنا گزارشهائيرسيده است كه تعداد بسيارزيادي ازكودكان متولد
شده ازوالدين غيرايراني، بخصوص والدين افغاني، كه درايران ثبت نشده اند،
همانطوربدون ثبت نام باقي خواهند ماند،ونتيجتا ازبدست آوردن كارت ثبت نام مهاجران
محروم خواهند شد.
٣٨- باتوجه به رهنمود ماده٧
، كميته دولت عضوپيمان راتشويق مي كند، كه تمام اقدامات مقتضي، رابراي تضمين
ثبت نام همه كودكان، ازجمله كودكان پناهنده
متولدشده درمناطق دورافتاده را درهنگام تولد بكارگيرد.اين اقدامات بايد
شامل تأسيس وايجاد واحدهاي ثبت نام
متحرك ، و براي كودكاني كه تاكنون ثبت نام نشده اند مراكز ثبت نام در درمدارس باشد ، دراين زمينه، دولت عضوپيمان بايد تضمين کند
كه شروط مقرر درماده ٧ برمبناي رهنمودهاي اصل عدم تبعيض (ماده ٢) و درنظرگرفتن بهترين
منافع كودك ( ماده٣) و هم چنين حق كودك، درشناختن والدين، تاسرحدامكان، كاملا اجراگردد. درضمن، در حاليکه ثبت نام
كامل كودكاني که شناسنامه ندارند تدارك ديده
ميشود، دسترسي فوري به خدمات اوليه ، ازجمله بهداشت وآموزش براي اين کودکان تضمين شود. .
آزادي بيان و
اجتماعات
٣٩- كميته هم چنان نگران است كه: اگرچه آزادي بيان و اجتماعات رسمأ در قانون اساسي شناخته شده اند، اما محافظت
و حمايت ازآزاديها محدود خواهد بود زيرا تعبير قانون بر اساس اصول اسلامي و بدون
اينکه ابتدا پيش شرط هاي مطابقت يك عمل و نظر با آن اصول كاملا روشن شود، انجام مي
پذيرد
كميته دوباره برتوصيه هاي بيان شده دربررسي نهائي
پيشين تأكيد مي كند، كه دولت عضوپيمان، معيارهاي مشخصي را، براي تشخيص اينكه آيا
عمل و يانظرداده شده، مطابق متون اسلامي است ايجادنمايد، تاكنوانسيون ازتأويل
خودسرانه ،جلوگيري كند.
آزادي عقيده، وجدان و مذهب
٤٠- كميته نگران است كه درزمينه آزادي مذهب پيشرفت اندكيحاصل شده است.ومتوجه است كه هم چنان برعليه پيروان
مذاهبي كه به رسميت شناخته نشده اند تبعيض صورت مي گيرد و داراي حقوق برابربا
پيروان مذاهب رسمي نيستند، ازآن جمله دسترسي به خدمات اجتماعي ، علاوه براين ، هم
چنان نگران است ازگزارش هائي كه اين اقليت ها ، به خصوص اقليت بهائي به دليل
اعتقادات مذهبي شان مورد تهديد، آزار وحبس قرارمي گيرند.
٤١- كميته توصيه مي كند كه دولت عضو پيمان، اقدامات موثري ، ازآن
جمله وضع ويا فسخ قوانين انجام دهد تاتبعيض براساس مذهب و ياعقيده را ريشه كن نموده، ويا پيشگيري كند و تضمين
نمايد،كه اقليت هاي مذهبي ، بدليل اعتقادات مذهبي شان، زنداني و يامورد بدرفتاري
قرارنگيرند، وآنكه براي كودكا نشان ،
براساس برابري با ديگران، دسترسي به آموزش
مهيا شود.
دسترسي به اطلاعات:
٤٢- كميته نگران است كه دركشورعضوپيمان دسترسي به اسناد واطلاعات
ازمنابع گوناگون ملي و بين المللي براي اشخاص زيرهيجده سال بسيارمحدود است.
٤٣- كميته توصيه مي
نمايدكه دولت عضوپيمان، برايدر دسترس قرار
داشتن اطلاعات مناسب ازمنابع گوناگون ،
خصوصا آن هائيكه، هدفشان بالابردن آسايش اجتماعي، روحي واخلاقي وبهداشت جسماني و
رواني كودك است، اقدامات مقتضي انجام دهد.
جلوگيري ازشكنجه ، مجازات يا رفتارهاي غيرانساني
واهانت آميز
٤٤- كميته عميقا متأسف
است كه براساس قوانين موجود ، اشخاص زير١٨ سال كه جرمي مرتكب شده اند ، درمعرض
مجازات هاي جسمي قرارگرفته وممكن است به انواع گوناگون شكنجه ، رفتارهاي خشن ،
غيرانساني واهانت آميزمحكوم شوند،
كميتهصدوراحكام و اجراي مجازات هائي مثل قطع عضو، تازيانهزدن و سنگساررا كه بطورمرتب بوسيله مقامات قضائي صادرميشوند را
تماما درتضاد باماده شماره٣٧
(a ) وديگرشروط
مقرر دركنوانسيون ميداند.
.
٤٥- باتوجه به تحت بررسيبودن
قانون ايجاد دادگاههاي نوجوانان، كميته خواستار آن است كه دولت عضو پيمان همه
اقدامات ضروري را انجام دهد تا اطمينان يابد كه اشخاصي كه درزير١٨ سالگي جرمي
مرتكب شده اند در معرض هيچ گونه مجازات جسمي قرارنگيرند وبي درنگ صدورواجراي،
مجازاتهاي قطع عضو ، تازيانه، سنگسار وديگر انواع رفتارها و مجازاتهاي غيرانساني
واهانت آميز رامتوقف نمايد.
٥- محيط خانواده و ديگر
نهادهاي نگهداري از کودکان
٤٦- كميته هم چنان از قوانيني
كه تنبيه بدني رادرخانواده اجازه ميدهد نگران است..با اظهار رضايت ازتصويب قوانين
جديد محافظت كودكان و نوجوانان( ٢٠٠٣ ) كه درآن قوانين، تجاوز جنسي و آزاركودكانرا ممنوع، و گزارش موارد كودك آزاري راالزامي كرده است.
بااين حال مستثنياتي درآن قوانين گنجانده
شده است كه اجازه ميدهد كه اشكال گوناگوني ازخشونت برعليه كودكان بطورقانوني باقي بماند،
بطورمشخص، چندين ماده ازقوانين جنحه و جنائي ، مثلا ماده ١١٧٩ وماده ٥٩ كه به
والدين اجازه ميدهند ( درحدمتعارف) كودكان خودراتنبيه بدني كنند، محدوده
(حدمتعارف) نامشخص وتعريف نشده است. ازنظركميته ، اين استثنا ها به آزار كودكان
دردرون و بيرون ازخانواده مي انجامد، وشروط مقرر دركنوانسيون بخصوص ماده شماره ١٩٠
رانقض مي كند. كميته هم چنين بانگراني متوجه اين نكته است كه
اشكال خاصي ازتجاوزجنسي به فرزندان و يا فرزندزادگان بطورمشخص و بارزي ممنوع اعلام
نشده اند.
٤٧- كميته توصيه مي كند كه دولت
عضوپيمان:
الف-به كوشش هاي خود ازطريق وضع قوانين و ديگر
مقررات ،شدت بيشتري بخشيده تا ازهرنوع خشونت جسمي و رواني، ازجمله تنبيه بدني و
سوء استفاده جنسي درخانواده ، درمدرسه و ديگرنهادها برعليه كودكان، ممانعت
و پيشگيري كند ، وقوانين لازم را بوجود آورد تا اطمينان يابد كه همه آنهائي
كه كودكان را مورد سوء استفاده و آزارجنسي قرارميدهند ، بدون هيچگونه تبعيضي
مجازات شوند.
ب- آموزش گسترده عمومي را برعليه تمام اشكال خشونت
برعليه كودكان آغازكرده و بديل هاي ديگر اشكال تأديب را تشويق نمايد.
ج- از كارمؤثر شبكه تلفني كمك به كودك، كه درسال
٢٠٠١ ايجادشده حمايت كرده وانرا توسعه دهد،
تا به كودكان، امكان داده شود كه
درموارد سوء استفاده و بي توجهي وغيره به مشاوره و راهنمائي دسترسي داشته باشند.
د--
پشتيباني ازقربانيان كودك آزاري، ازآن جمله پشتيباني درتمام مدت تحقيق و
جريان كار دادگاه درموارد سوء استفاده ازكودك. راتضمين نمايد. اين حمايت بايد شامل
ايجاد تسهيلات لازم براي مساعدت حقوقي و كمك هاي رواني ، اجتماعي ، پزشك متخصص
كودكان بوده ،و درجريان دادرسي به موارد سوء استفاده جنسي ازكودكان دردادگاه ،
درآن مراحلي ازرسيدگي، كه به شهادت كودك مورد تجاوزگرفته براي دادرسي احتياج است.
با استفاده ازمصاحبه روانشناس باكودك ازطريق ضبط ويدئوئي ويا دوربين هاي
مداربسته انجام گيرد.
پرورشگاه و ديگر
روش هاي سرپرستي:
٤٨- كميته ازبندهاي ٩٥ و ٩٦ گزارش دولت عضوپيمان كه درآن ها گفته شده
است كه يكي ازاولويت ها آن خواهد بودكه فرزند خواندگي را درشكل قانوني و خدمات
مشاوره اي لازم را دراين باره بوجود
آورد،. استقبا ل مي كند. اماهم
چنان نگران است كه براي ديگرشيوه هاي سرپرستي ، مثلا نگهدري قانوني ازكودك بدون
فرزند خواندگي وياكفالت، چهارچوب قانوني
ومقررات مشخصي موجود نيست
.
كميته بطورمشخص از تعداد بسيارزياد كودكان يتيم كه
درخارج از چهارچوب ازدواج متولد شده اند (نامشروع) ، تعداد بسيارزياد كودكان بي
سرپرست زلزله بم كه هم چنان درسازمان هاي سرپرستي نگهداري ميشوند، و نگهداري موقتي
فرزندان معتادين كه ممكن است اجبارا براي مدت طولاني درموسسات نگهداري باقي
بمانند، و همانطور كيفيت ضعيف اداره، نظارت و آموزش كارمندان اين مؤسسات،نگران
است. هم چنين از گزارشهاي رسيده كه تعداد ي از كودكان دختر اين مؤسسات به مجرد
رسيدن به سن ازدواج ( ١٣ سالگي) شوهرداده ميشوند نگران است..
٤٩- كميته توصيه مي نمايدكه دولت عضو پيمان ، در مطابقت با شروط مقررموجود
در كنوانسيون بخصوص مواد ٢٠ و ٢١، قوانين ، مقررات ، راهكارها و روش هائي را ايجاد واجرا نمايد، تا اطمينان
يابد ،كه كودكان، زمانيكه ضروري است، به شكل هاي ديگر سرپرستي، ترجيحا بستگان
نزديك ، بستگان دور و يا محيط خانوادگي به شكل سرپرستي قانوني و ياكفالت، دسترسي
دارند ، ازاين جهت كشورعضوپيمان راتشويق
مي كند كه بعنوان اولويت هائي كه خود، آنها را درپاسخ كتبي شناخته و برشمرده است،
درتداوم و گسترش خدمات مقرر، بعنوان مثال، خانواده قانوني (شبه خانواده ) و سازمان
هاي سرپرستي، اقداماتي راانجام دهد.
كميته هم چنين توصيه مي نمايدكه دولت عضوپيمان،
كنوانسيون ١٩٩٣ هيگ شماره ٣٣ رابراي حمايت
ازكودكان، و همكاري مابين كشورها، براي پذيرش فرزند را ،تصويب نمايد وبراي اين
مسائل ازكنفرانس هيگ ، ويونيسف ، درباره قوانين خصوصي بين المللي، كمك هاي فني ، مشاوره وغيره درخواست نمايد.
كودكان در زندان همراه مادران خويش
كميته نگران
تعداد بسيارزياد كودكاني است كه با
مادرانشان در زندانها بسرمي برند و همچنين نگران . شرايط زندگي و ميزان مراقبت
ازآن ها درصورتي كه ازمادران زندانيشان جدا شوند مي باشد.
٥١- كميته توصيه مي نمايدكه دولت عضوپيمان رهنمودهاي روشن براي اقامت
كودكان بامادرانشان درزندان بوجود آورده و اجرانمايد ( بطورمثال، سن كودكان و مدت
زمان اقامت، تماس بادنياي خارج و رفت وآمد درداخل و خارج زندان ) تضمين نمايد، كه شرايط زندگي درزندان براي رشد كودك
مناسب و با ماده شماره ٢٧ ازكنوانسيون موافقت داشته باشد . بازهم توصيه مي نمايد،
که انواع ديگر سرپرستي مناسب براي کودکاني که از زندان به بيرون برده مي شوند، تحت
نظارت مرتب، ايجاد و اجرا شود. چنانچه
کودک روابط شخصي و تماس مستقيم با مادر را که همچنان زنداني است، نگاه دارد.
بهداشت و رفاه ابتدايي
مواد 6:18 پاراگرف هاي 3:23:24:26:27: ،پاراگرف 1 تا
3 کنوانسيون
كودكان با ناتواني هاي بدني/ رواني
٥٢- هم زمان با اظهار رضايت ازبرنامه هائي كه بوسيله دولت عضو پيمان
در رابطه با علل و جلوگيري ازناتواني بدني / رواني انجام شده است، كميته نكران
است، ازتعداد اندك كودكان با ناتوانائيهاي بدني/
رواني كه به مدرسه ميروند. و اينكه از طرف دولت عضو پيمان ، اززمان رسيدگي به اولين گزارش ،اطلاعاتي درباره كوشش براي ادغام كودكان با ناتواني هاي
بدني / رواني درسيستم مدارس ارائه نشده
است. ، درعين حال از كمكهاي مالي بسيارناچيزي كه به دست اين كودكان وخانواده ها يشان ميرسد
نگران است.
٥٣- باتوجه به قاعده كلي برابرسازي شرايط، فرصت ها و موقعيت ها، براي
افراد با ناتواني هاي بدني / رواني با ديگران
( تصميم مجمع عمومي ٩٦ ) وتوصيه
هاي كميته كه درزمان مذاكره عمومي درباره حق كودكان با ناتواني هاي جسمي / رواني پذيرفته شده (CRC,C,69 paras
310-339) كميته
توصيه مي نمايد،كه دولت عضوپيمان ،براي ادغام كودكان با ناتواني هاي جسمي/ رواني در سيستم آموزش همگاني گام هائي بردارد.
ازآن جمله انجام اقدامات ضروري تامدارس، براي پذيرش و استفاده كودكان با
ناتوانائيهاي مختلف آماده شوند. كميته هم زمان توصيه مي كند، كه كشورعضوپيمان
اقدامات گسترده اي را براي بالابردن ميزان آگاهي جامعه بطوركلي دررابطه با حقوق
كودك انجام دهد.
تغذيه
٥٤- با رضايت ازايجاد و موفقيت سيستم بهداشت مقدماتي، كميته نگران
است كه عليرغم برنامه خاصي كه براي برطرف كردن مشكلات تغذيه طرح شده است، درصد
كودكاني كه اندکي يا شديدا كم وزن، كم رشد
و تكيده هستند همانطورثايت باقي مانده است.
٥٥- كميته توصيه مي نمايدكه دولت عضوپيمان به فعاليت همه جانبه اي
براي مبارزه با سوء تغذيه، ازطريق انجام و اتمام راهبردهاي تغذيه ملي براي
كودكانبه پردازد.
بهداشت نوجوانان
٥٦- كميته ازاطلاعات ناكافي در رابطه با بهداشت نوجوانان كه بوسيله
دولت عضوپيمان ارائه شده است ، خصوصا
اززاويه مسائل بهداشتي و آميزش جنسي و برنامه هائي كه براي متوقف كردن و جلوگيري
ازشيوع بيماريHiv, Aids انجام يافته است
، نگران است
٥٧- باتوجه به پيشنهاد
كلي شماره٤، كميته توصيه مي نمايد، كه
دولت عضو پيمان درزمينه مسائل بهداشت نوجوانان اقدام نموده، و تدابيرگسترده اي را
براي فراهم كردن خدمات مشاوره اي در رابطه با بهداشت آميزش جنسي، براي
جوانان، درشهرها ومناطق روستائي بكارگيرد.
ازآن جمله، آموزش زندگي خانوادگي ، بخصوص
درباره اثرات ازدواج زودرس، تنظيم خانواده پيشگيري و مبارزه با AID,HIV و تأثيرات مخرب
مواد مخدر. درمبارزه با AIDS,HIV
و
ازدياد اعتياد، اولويت بايد به جوانان، بعنوان آسيب پذيرترين گروه درمعرض خطرداده
شود، دراين رابطه به دولت عضوپيمان توصيه مي شود،كه درجستجوي بدست آوردن كمكهاي
فني ازنهادهاي مختلف سازمان ملل مثل، UNAIDS، WHO ويونيسف و
سازمان جمعيت سازمان ملل باشد.
٧- آموزش ، تفريح ، فعاليت هاي
فرهنگي
مواد 28، 29
و 31 کنوانسيون
آموزش
٥٨- - كميته ازميزان بالاي باسوادان درايران، و اقدامات صورت گرفته توسط دولت عضوپيمان براي
بالابردن، ميزان نام نويسي كودكان، وهم چنين كاهش ، درصد كودكاني، كه نيمه كاره مدرسه را رها مي
كنند آگاه است، اما هم چنان نگران است، كه
همه كودكان، به مدرسه نمي روند ويا
ازمدارس ابتدائي، فارغ التحصيل نمي شوند.
كودكان كار، كودكان خياباني وكودكان بدون اوراق هويت كامل ، بخصوص كودكان پناهنده
اي كه والدينشان دومليتي هستند، امكانا ت كمتري براي دسترسي به مدرسه دارند. هم
چنين درعين حال کميته نگران است كهدر حال حاضر كودكان پناهنده، تنها درصورتي درمدارس ثبت نام ميشوند، كه والدينشان
ازطرف مقامات ثبت شده باشند. ثبت نام كودكان پناهنده رايگان نمي باشد.افزون بر آن،
درباره اطلاعات كاملا مستندي كه نشان مي دهد تعداد بسيارزيادي ازدانش آموزان بهائي
بدليل وابستگي مذهبي شان به دانشگاهها پذيرفته نشده اند نگران کننده است.
كميته هم چنين نگران است درباره: نابرابري كه هم
چنان مابين دختران و پسران موجوداست. درصد بسيارزياد دختران مناطق دورافتاده كه به
مجرد رسيدن به بلوغ جسماني مدرسه راترك مي كنند، كمبود آموزگاران زن درمناطق
دورافتاده ، زياد بودن فاصله بين مدرسه وخانه كه باعث نگه داشته شدن دختران بخصوص
بعدازدوره ابتدائي درخانه ميشود. كمبود مدارس متحرك براي كودكان ايلات، و همينطور
تفاوت بسياربارز بين مدارس شهرهاومناطق دورافتاده ازنظر كارمندان و وسايل مورد
نياز ومابين پيشرفته ترين و عقب مانده ترين استان ها كه نهايتا به نابرابري فرصت
هاي تحصيلي مي انجامد، بعلاوه متأسف است كه تصميم براجباري كردن آموزش بعداز5 سال
دبستان، سالهاست كه به تعويق افتاده است .
.
٦٠- بااستقبال ازگام هاي برداشته شده در رابطه با مسائل نوجوانان
توسط دولت عضو پيمان، كميته تشويق مي كند كه دولت عضو پيمان، به فعاليت هاي خود
براي رسيدن به اهداف فراهم آوردن آموزش
ابتدائي همگاني ادامه داده و توصيه مي نمايد كه دولت عضوپيمان:
الف-آموزش رايگان و اجباري را به پس از دوره دبستان
تعميم داده و بدون تاخير چنين برنامه هائي را ايجاد نموده و انجام دهد.
ب- اطمينان دهد، كه تمام كودكان، از جمله كودكان
پناهنده، بدون هيچگونه تبعيض در رابطه با جنسيت، مذهب، خاستگاه قومي و يا ملي و يا
حتا آواره، از فرصت هاي برابر در همه مراحل سيستم آموزشي برخوردار شوند.
ج-نابرابري موجود مابين مدارس شهر ها و روستا ها را
در دسترسي به امكانات از بين برده ، تا سطح آموزشي يكسان را در سرتاسر كشور تضمين
نمايد.
ج- مدارس را با كتابهاي درسي و وسايل بهتر ،
آموزگاران كارآزموده، خصوصإ آموزگاران زن مجهز نمايد،و روشهاي خلاقيت، فعاليت
وتشريك مساعي را در مدارس آموزش داده تا با رشد قابليت هاي كودكان ، آن ها را براي
زندگي در جامعه و اقتصاد متكي بر علم و معرفت آماده نمايد.
ه- همكاري با كميسارياي عالي حقوق بشر را ادامه داده
و با گنجاندن موضوع حقوق بشر، از جمله
كنوانسيون حقوق كودك، در برنامه درسي مدارس به تحكيم اين اصول كمك كند.
٨- روشهاي حمايت ويژه
پناهجويان / مهاجران
با استقبال از كوشش هائي كه تاكنون از طرف دولت عضو
پيمان براي بهم رساندن كودكان پناهنده افغاني و عراقي به خانواده هايشان انجام شده
است، و با آگاهي بر تعهدات دولت عضو پيمان در باره گنجاندن كودكان پناهنده افغان و
عراقي مقيم ايران، در ثبت نام اخير افغان
ها و عراقيهائي كه ساكن ايران هستند، كميته از گزارش هاي رسيده در باره برگرداندن
كودكان بدون همراه، عمدتأ افغان، به كشور اصلي و عدم امكان دسترسي سازمان هاي
انساندوستانه به اين كودكان نگران است.
كميته از گزارشهاي كه در انها ادعا شده است كه كودكان
بدون همراه ، براي بهره كشي اقتصادي ، از عراق و ديگر كشور هاي همسايه ، بخصوص
افغانستان ، به ايران آورده ميشوند ،نگران است .
كميته در باره سرنوشت كودكان افغان و خانوادهايشان
كه به دلايل مختلف، از ان جمله پيوندهاي شديد به ايران و يا اين واقعيت كه مادر
خانواده ايراني است، و در شرايطي نيستند كه به افغانستان برگردند، بسيار نگران است.
٦٢-كميته توصيه مي نمايد كه دولت عضو پيمان:
الف- به سازمان هاي انساندوستانه و نهادهاي سازمان
ملل، فورأ اجازه دسترسي به تمام كودكان بدون همراه را در كشور عضو پيمان بدهد .
ب- اقدامات باز پس گرداندن اشخاص زير ١٨ سال بدون
همراه را به افغانستان متوقف نمايد،و اقدامات ضروري را براي بهم رساندن همه كودكان
بدون همراه با خانواده هايشان راانجام داده و يا اقدامات مؤثري براي ادغام اين
كودكان در جامعه انجام دهد.
ج-اطمينان يابد كه خانواده هاي افغان كه در موقعيتي
نيستند كه به افغانستان باز گردند، با زور باز گردانده نميشوند، بلكه براي
ادغامشان در اجتماع ياري ميشوند.
د- اطمينان يابد كه تمام كودكان پناهنده ،ثبت نام
شده و دسترسي كامل به آموزش رايگان ، بهداشت و ديگر خدمات دارند.
ه- به همكاري با كميسارياي عالي پناهندگان سازمان
ملل متحد ادامه دهد.
كودكان خياباني
٦٣- كميته هم چنان نگران تعداد بيشمار كودكاني است كه در خيابانها
كار ويا زندگي ميكنند، خصوصأ در شهر هاي بزرگ مثل تهران، اصفهان،شيراز و مشهد ، و
متأ سف است كه دولت عضو پيمان نمي تواند بررسي از كميت و كيفيت اين مشكل ارائه
دهد، و نگران است كه مراكزي كه بنامهاي خانه سبز، خانه شوش ويا خانه ريحانه شناخته
ميشدند و براي كمك به اين كودكان تاسيس شده بودند ، عليرغم ظرفيت محدود و
ناكافيشان ،بسته شده اند
.
و بهمان اندازه از گزارشهاي دريافت شده در اين باره
كه كودكان افغاني، حتأ با وجود انكه داراي مدارك شناسائي صادره از طرف مقامات
دولتي هستند در خيابانها جمع آوري ميشوند و بعنوان شرط آزادي انها از والدينشان
خواسته ميشود كه براي باز گردانده شدن به كشورشان ثبت نام كنند ، نگران است.
كميته از خط مشي مقامات دولت عضو پيمان، براي پيوند
دادن كودكان در صورت امكان به خانواده هايشان استقبال ميكند، و به اين نكته توجه
دارد كه دولت عضو پيمان اطمينان ميدهد كه اين كودكان براي كمك هاي بيشتر در مراكز
نگهداري ميشوند و بوسيله روشهاي پليسي دستگير نميشوند.
٦٤- كميته توصيه مينمايد
الف- اقدامات
ضروري و مقتضي را، براي حل مسئله بزرگ و مرتبأ افزايش يابنده تعداد كودكان خياباني
، با هدف حمايت از اين كودكان ،بخصوص دختران، و جلوگيري و كاهش اين پديده، بويژه
از طريق كمك به خانواده ها و تهيه خانه هاي مناسب و دسترسي به آموزش، انجام دهد .
ب- تضمين کند
كه كودكان خياباني به تغذيه ، پوشاك، مسكن و بهداشت مناسب و امكانات آموزشي
از جمله مدارس حرفه اي و دوره هاي كارآموزي پيشه وفن دسترسي داشته تا بتوانند از
رشد كامل بر خوردار شوند . و در صورت لزوم، مدارك رسمي براي انها تهيه نمايند .
ج- اطمينان يابد كه كودكان قرباني سوء استفاده /آزار
جسمي/ جنسي ويا مواد مخدر، به خدمات مربوط به بهبودي و بازگشت به دامان اجتماع
دسترسي داشته باشند، و از دستگيريهاي خود سرانه/ و يا غير قانوني و بد رفتاري از
جانب مأموران انتظامي مصون بوده و خدمات مؤثر براي اشتي و سازگاري انها با خانواده
هايشان و اجتماع انجام ميشود.
د- اطمينان يابد كه همه كودكان افغاني كه در خيابان
ها جمع آوري ميشوند ، ازاد شده و از انها براي وادار ساختن والدينشان به رجعت به كشورشان استفاده نخواهد شد .
ه- با سازمان هاي غير دولتي كشور عضو پيمان كه در
رابطه با كودكان خياباني كار ميكنند همكاري نموده وبه جستجوي راههاي دريافت كمك از
يونيسف و نهادهاي مشابه بپردازد.
اعتياد
كميته از گزارشهاي دريافت شده در باره افزايش مواد
مخدر ،پائين امدن سن اعتياد و عدم وجود آمار و ارقام در اين باره و اينكه بنظر
ميرسد برنامه اي كه از سال ١٩٩٧ شروع شده است مؤثر نيست نگران است.
كميته توصيه مينمايد كه دولت عضو پيمان ، گامهاي
لازم را براي افزايش ميزان آگاهي از مضرات اعتياد، و جلو گيري و ريشه كن كردن
استفاده از مواد مخدر بر داشته و با شركت دادن كودكان ، والدين، آموزگاران ، و
ديگر متخصصين در اجراي برنامه ١٩٩٧ به اين تلاشها شد ت و حدت بيشتري به بخشد.
بهره كشي اقتصادي
٦٧-كميته از تصويب كنوانسيون
شماره ١٨٢ سازمان بين المللي كار در ١٩٩٩ بوسيله دولت عضو پيمان، در رابطه با
جلو گيري و اقدام فوري براي از بين بردن بدترين اشكال كار كودك، در ژوئن ٢٠٠٢ استقبال ميكند ، اما در عين حال نگران است ،كه تعداد
بسيار زيادي از كودكان زير ١٥ سال، خصوصأ در مناطق دور افتاده، به كار
مشغولند،مخصوصأ در بخش هاي غير رسمي ، از آن جمله
در كارگاههاي قالي بافي و ديگر
كارگاهاي توليدي كوچك خانوادگي. كميته هم چنين متوجه اين نكته است كه عليرغم انكه در
ماده ٧٩ از قانون كار ، حداقل سن براي شاغل بودن ١٥ سال تعين شده است ، قوانين ديگر
از جمله قوانين كارهاي كشاورزي حداقل سن را ١٢ سال تعين كرده است.
٦٨-كميته توصيه مينمايد كه دولت عضو پيمان
الف-قوانين را در رابطه با تعين حداقل سن براي
اشتغال به كار مورد تجديد نظر قرار دهد به نحوي كه حد اقل پانزده سال سن به همه
انواع و موقعيت كار تعميم يابد
.
ب- فهرست موجود بدترين اشكال كار را كه ممنوع اعلام
شده است ، با اين هدف كه استثنائات موجود را كاهش داده ويا بكلي از بين ببرد، مورد
تجديد نظر قرار دهد.
ج-اجرايمقررات حداقل سن را شديدأ پيگيري كند ، از ان
جمله الزام صاحبان مشاغل به ارائه مدارك، براي اثبات سن تمام كودكاني كه در
كارگاهشان كار ميكنند. در هر زمان كه از ايشان خواسته شود.
د- بازرسان كار را، به هر طريق لازم حمايت كرده، از
ان جمله گذراندن دوره هاي كارشناسي در زمينه كار كودكان ، با اين هدف كه قادر شوند
بطور مؤثر در سطح كشور و مناطق محلي بر اجراي قوانين كار نظارت كرده و به شكايات و
تخلفات رسيدگي نمايند.
ه- تصويب كنوانسون شماره ١٣٨ سازمان بين المللي كار
را مورد نظر قرار داده و با پذيرش قوانين كاملا مشخص و مقررات ان ،از كودكان در
مقابل بهره كشي اقتصادي از طريق كار در بخش هاي غير رسمي، از ان جمله كارگاههاي كوچك توليد خانگي ،
كارهاي كشاورزي و مستخدم خانگي محافظت نموده و بازرسي فني را به اين بخش ها نيز
تعميم دهد.
و- از سازمان بين المللي كار ، يونيسف و ديگران درخواست كمك نمايد.
قاچاق
٦٩-كميته از گزارش ها در باره قاچاق و فروش انسان هاي زير ١٨ سال ،
بطور اخص ، دختران جوان در مناطق دور افتاده ، كه بوسيله ازدواج موقت يا صيغه ،
ازدواج مدت داري كه مدت ان بر حسب قرار داد
ممكن است از يكساعت تا ٩٩ سال طول بكشد. تسهيل ميشود نگران است.
همچنين نگران است از گزارشها در باره قاچاق چنين
اشخاصي از افغانستان به ايران كه به نظر ميرسد توسط خانوادهايشان فروخته شده ويا
براي بهره كشي اقتصادي ، از آنجمله كار ارزان به ايران فرستاده شده اند .
٧٠-با توجه به اينكه خريدو قاچاق كودكان يك جرم جنائي شناخته شده
است ،كميته توصيه ميكند كه دولت عضو پيمان همه اقدامات مقتضي چه قانوني و اجرائي را به عهده گرفته تا اين
پديده را جلوگيري و بطور كلي محو نمايد، و تضمين نمايد كه قاچاقچيان ، دستگير،
محاكمه و مجازات ميشوند.
دادگاه کودکان
٧١- كميته از تلاشهايدولت عضو پيمان، براي بهتر كردن قوانين مربوط به
افراد زير ١٨ سال كه كارهاي خلاف قانون انجام داده اند، بخصوص لايحه قانوني كه در پاراگراف
٨ در بالا به ان اشاره شده است استقبال ميكند. ، بهرحال، بسيار متاثر است از خبري
كه در پاراگراف ٢٩ در بالا به آن اشاره شده است، كه بر خلاف اظهارات هيئت نمايندگي
در هنگام بررسي گزارش حاضر، كه بر اساس لايحه
ايجاد دادگاههاي جوانان، صدور و اجراي احكام شكنجه، اعدام ورفتارهايخشن،غير
انساني و اهانت آميز و مجازات افراد براي جرايمي كه قبل از ١٨ سالگي انجام يافته
است، متوقف شده است، اماچنين اعدام ها و بد رفتاريها هم چنان از زمان بررسي اولين
گزارش دولت عضو پيمان بوسيله كميته، ادامه داشته است، و
همچنان از كيفيت نامناسب روشها و عملكردهاي موجود در سيستم قضائي جوانان،
كه اشكارا در موارد زير و ديگر موارد خود را نشان ميدهد،از آن جمله كمبود آمار و
ارقام، استفاده محدود از دادگاهها و قضات متخصص، پائين بودن سن مسئوليت جنائي ،
عدم وجود جايگزين مناسب براي زندان، استفاده از شكنجه ، مجازاتهاي غير انساني و
خشن و به خصوص مجازات اعدام، نگران است.
كميته با تكرار مجدد توصيه در پاراگراف شماره ٩ ، كه
در ان به دولت عضو پيمان توصيه شده است كه، بعنوان مسئله ايبسيار مهم، اقدامات
لازم را براي تصويب و اجراي قانون ايجاد دادگاههاي مخصوص جوانان انجام دهد، تا
تضمين كند كه با شرايط كنوانسيون ، به خصوص بند هاي ٣٧، ٣٩، و ٤٠ و همبنطور ديگر
معيارهاي بين المللي مشابه ، از ان
جمله معيار هايسازمان ملل در مورد قانون
ايجاد دادگاههايجوانان ( قوانين پكن ) ، رهنمود سازمان ملل براي پيشگيري از تخلفات
جوانان ( رهنمود رياض) ، دستور سازمان ملل براي حمايت از جواناني كه از ازادي
محروم شده اند و رهنمود وين براي فعاليت در باره كودكان در سيستم جنائي قضائي ، با
توجه به مذاكرات عمومي كميته در سال ١٩٩٥ در باره اجراي عدالت در مورد جوانان،
همخواني دارد.
از اين رو كميته به خصوص دولت عضو پيمان را ترغيب
مينمايد
الف- براي مدت زمان نا محدود ، صدور حكم و اجراي
مجازات اعدام براي جرائمي كه توسط اشخاص زير ١٨ سال انجام شده است را بي درنگ
متوقف نمايد، و براي اجراي پاراگرف ٣٠ از اين بررسي نهائي، تمام اقدامات لازم را
انجام دهد.
ب- صدور حكم و اجراي تمام انواع شكنجه، رفتارهاي خشن،
غير انساني و اهانت آميز را بي درنگ متوقف نمايد ، از ان جمله ، قطع عضو، تازيانه
زدن و سنگسار ، براي جرائمي كه توسط اشخاص زير ١٨ سال انجام گرفته شده است.
ج- به تقويت کيفيت ودر دسترس بودن دادگاهها
وقضات، ماموران انتظامي ودادستان هاي
متخصص جوانان ادامه دهد.
د- براي محكوميت زندان جايگزين ايجاد و اجراء كند.
ه- تضمين نمايد كه افراد زير ١٨ سال به كمك هاي
قانوني مناسب در تمام مراحل رسيدگي قانوني دسترسي داشته باشند.
و-با ايجاد وگسترش
حمايت مناسب.، مشاوره و ديگر خدمات ، بازگشت دو باره به دامان اجتماع
رابراي جواناني كه كه در تعارض با قوانين بوده و بخصوص انهائي كه آزاديشان سلب شده
است را امكان پذير سازد.
ز-قضات و ديگر متخصصان را در زمينه باز سازي اجتماعي
كودكان آموزش دهد.
ح- كمكهاي فني و ديگر همكاريها را از كميسارياي عالي
حقوق بشر ، يونيسف و ديگران درخواست نمايد.
٩-
مقاوله
نامه اختياري كنوانسيون حقوق كودك
٧٣-كميته متوجه است كه دولت عضو پيمان، مقاوله نامه اختياري
كنوانسيون حقوق كودك در باره، فروش كودكان، خود فروشي كودكان، هرزه نگاري از
كودكان و شركت كودكان در برخوردهاي مسلحانه را امضاء نكرده است .
٧٤-كميته توصيه مينمايد كه دولت عضو پيمان مقاوله نامه اختياري
كنوانسيون حقوق كودك در باره فروش كودكان، خود فروشي كودكان و هرزه نگاري كودكان و
شركت كودكان در بر خورد هاي مسلحانه را تصويب كند.
پي گيري و انتشار
پيگيري
٧٥- كميته توصيه مينمايد كه دولت عضو پيمان ، تمام اقدامات مقتضي را
براي اطمينان يافتن از تحقق كامل توصيه هاي حاضر و ديگر موارد مربوطه بعهده گرفته
و با رساندن توصيه ها به هيئت وزيران و يا كابينه ويا گروهاي مشابه ، به مجلس و به
استاندارها ودر صورت وجود مجالس يالتي به
آنها، بررسي مقتضي و اقدامات بيشتر را امكان پذير سازد .
انتشار
٧٦-كميته موكدأ توصيه ميكند
كه دومين گزارش دوره اي و پاسخ كتبي ارائه شده توسط دولت عضو پيمان و ديگر توصيه
هاي مربوطه ( بررسي نهائي) كه پذيرفته شده اند، بطور گسترده در دسترس عموم قرار بگيرند،
از آنجمله از طريق تارنما( اينترنت) اما نه بصورت انحصاري بلكه براي عموم مردم،
سازمانهاي جامعه مدني، گروههاي جوانان و كودكان، تا بحث و گفتگو و آگاهي از
كنوانسيون و به انجام رسيدن و نظارت بر آنها را دامن زند.
١١- گزارش بعدي
با توجه به رهنمودهاي توصيه شده، در باره ارائه
گزارش متناوب كه در گزارش
CRC/C/139
شرح داده شده است، كميته بر اهميت ارائه گزارش كه
مطابق با مقررات ماده ٤٤ كنوانسيون است تأكيد ميكند. يكي از جنبه هاي مسئوليت دولت
عضو پيمان نسبت به ميثاق حقوق كودكان ان
است كه تضمين مينمايد كه امكانات لازم را براي كميته حقوق كودك فراهم كرده تا
بتواند به بررسي پيشرفتهائي كه در زمينه
اجراي مقررات ميثاق صورت گرفته است بپردازد . از اينروي ، ارائه گزارش منظم و به
موقع توسط دولت عضو پيمان بسيار اساسي است . بعنوان يك اقدام استثنائي، براي كمك
به دولت عضو پيمان در انجام تعهد ارائه
گزارش مطابق با ميثاق، كميته از دولت عضو پيمان دعوت مينمايد كه سومين و
چهارمين گزارش خود را در يك گزارش بهم پيوسته در يازدهم ماه فوريه ٢٠١٠ تسليم كند
، كه ١٨ ماه قبل اززمان موعود براي ارائه
چهارمين گزارش دوره اي خواهد بود ، اين گزارش بهم پيوسته نبايد از ١٢٠ صفحه تجاوز
كند( CRC/C/118 ،
كميته انتطار دارد كه دولت عضو پيمان ، از ان پس هر پنج سال يكبار گزارشي را
همانطور كه به وسيله كنوانسيون پيش بيني شده است تسليم نمايد.
پا نوشت: براي خواندن متن گزارش به انگليسي لطفأبه RC/C/15/Add.245 و يا
برگرفته از
: http://www.iranstreetchildren.com/maghalat/Report.pdf
