هارولد پینتر برنده جایزه ادبی نوبل ۲۰۰۵

 

بی بی سی - آکادمی سوئدی نوبل، هارولد پینتر نمایشنامه نویس برجسته انگلیسی را برنده جایزه امسال در رشته ادبیات معرفی کرد.

اعلام این رأی قدری غافلگیرکننده بود، زیرا پیش از این نام پینتر در میان نامزدهای اصلی نوبل امسال ذکر نشده بود.

هارولد پینتر در سراسر جهان شهرتی فراگیر دارد. او از نزدیک پنجاه سال پیش به عنوان بازیگر، کارگردان و نمایشنامه نویس در تئاتر بریتانیا حضور داشته است.

جایزه نقدی نوبل حدود 3/1 میلیون دلار ارزش دارد.

پینتر نمایشنامه نویسی است صاحب سبک که بیان فشرده و گیرای او، با مکث ها و سکوتهای عمیق و مؤثر معروفیت دارد. آثار او به ویژه روی صحنه تئاتر است که جان می گیرند. محیط های امن و آشنای دنیای ما در سکوتی مرموز از هم می پاشد و اضطرابی ناشناختنی صحنه را پر می کند.

آثار اولیه هارولد پینتر زیر عنوان "تئاتر پوچ" رده بندی می شدند، اما با برجسته شدن رگه های سیاسی و اجتماعی تعهدآمیز در آثارش، آثار او امروزه بیشتر در رده "تئاتر معترض" جای می گیرند. برخی از نمایشنامه های او مستقیما اختناق و دیکتاتوری را زیر حمله می برند.

پینتر در دفاع از حقوق بشر همواره بانگی رسا داشته است. در هر فرصتی به انتقاد از زورمندان و جنگ افروزان پرداخته، و حمایت خود را از فرودستان و ستمدیدگان اعلام کرده است.

پینتر در واکنش به برنده شدن جایزه گفت: "من حدود پنجاه سال است که نمایشنامه می نویسم. در عین حال از نظر سیاسی خود را متعهد می دانم، اما نمی دانم که آیا این موضوع هم در دریافت جایزه دخالت داشته است یا نه؟"

هارولد پینتر بیشتر مواقع نسبت به سیاست های رسمی بریتانیا موضعی انتقادی داشته است. نمونه تازه آن حمله به عراق بود که او آشکارا با آن به مخالفت برخاست.

هارولد پینتر در نگارش فیلمنامه نیز فعال بوده است. به ویژه دو سناریوی او به عنوان پیشخدمت و تصادف که در سالهای 1960 برای جوزف لوزی کارگردان آمریکایی مقیم انگلستان نگاشت، از معروفیت بسیاری برخوردار هستند.

برخی از نمایشنامه های پینتر مانند: جشن تولد، مهمانی، کلکسیون و فاسق به فارسی ترجمه شده اند. به تازگی مجله فرهنگی "نگاه نو" سه تک پرده ای معروف او را در ایران منتشر کرد.

به نظر می رسد که اعطای جایزه نوبل به نویسندگان بزرگ تئاتر، به سنتی تازه در آکادمی نوبل بدل شده است. در سال های گذشته داریو فو ایتالیایی و الفریده یلینک اتریشی این جایزه را برنده شدند، که هر دو اساسا نمایشنامه نویس هستند.

هارولد پینتر نیز داستانها و مقالات بسیاری نوشته، اما شهرت و اهمیت او به خاطر آثار تئاتری اوست.

هارولد پینتر هفتاد و پنج سال دارد و در لندن زندگی می کند.

 

 

"هارولد پینتر" برنده جایزه نوبل ادبیات شد

 

ایرنا- لندن، خبرگزاری جمهوری اسلامی ‪۸۴/۰۷/۲۱

خارجی. فرهنگی. سوئد. نوبل. انگلیس.

"هارولد پینتر" نمایشنامه‌نویس سرشناس انگلیسی جایزه نوبل ادبیات را به خود اختصاص داد.

این یكصد و دومین جایزه ادبی نوبل است كه توسط بنیاد نوبل در سوئد اهدا می‌شود.

پینتر علاوه بر نمایشنامه‌نویسی به فعالیتهای دیگر ادبی همچون شعر، نقد، بازیگری، كارگردانی و قصه‌نویسی اشتغال دارد.

تنها سه روز پس از هفتاد وپنجمین سالروز تولد هارولد پینتر آكادمی علوم سوئد جایزه ادبی نوبل سال ‪ ۲۰۰۵میلادی را به وی اعطا كرد.

پینتر كه برخی از منتقدان ادبی از او به عنوان بزرگترین نمایشنامه - نویس زنده جهان یاد می‌كنند، بیشتر از آنكه در كشور خود شهرت داشته باشد در سایر نقاط جهان اعتبار و خواننده دارد.

وی از معدود چهره‌های ادبی و هنری است كه اكثر زمینه‌های نگارش و خلق آثار ادبی و هنری را تجربه كرده و در آنها به موفقیت نیز دست یافته است.

اگرچه نام پینتر به عنوان یكی از نامزدهای احتمالی دریافت جایزه نوبل ادبی امسال مطرح بود، ولی گزارشهای قبلی نشان از آن داشت كه وی در مقابل دیگر نویسندگان همچون "فیلیپ راس"، "جویس كارول"، (هر دو از آمریكا) "اسماعیل كاداره" از آلبانی، "ایموس اوز" اسراییلی، "توماس ترانسترومر" سوئدی، "آسیه جبار" از الجزایر، "اورهان پاموك" از تركیه، "هوگو كلاوس" از بلژیك و "ادونیس" سوری بخت كمتری دارد.

جایزه ادبیات نوبل ‪ ۱۰میلیون كرون سوئد (معادل ‪ ۷۳۲هزار پوند) است كه مطابق سنت دیرینه در مراسم رسمی در استكهلم به پینتر اعطا خواهد شد.

پینتر كه فرزند یك خیاط است، آثار متعددی در زمینه ادبیات نمایشی و داستان دارد و نخستین نمایش نامه خود با عنوان "اتاق" در سال ‪ ۱۹۵۷در ‪ ۲۷سالگی منتشر كرد.

از مهمترین آثار نمایشی پینتر می‌توان به "جشن تولد"، "گارسون احمق"، "سیاه و سفید"، "این مشكل شماست"، "زبان كوهستان"، "زیر زمین"، "سكوت"، "تك گویی"، "سرایدار"، "نظم نوین جهانی" و "مهتاب" اشاره كرد.

از مهمترین فیلم‌نامه‌های پینتر كه به فیلم تبدیل شده‌اند نیز می‌توان از "سرایدار"، "مستخدم"، حادثه"، "جشن تولد"، "همسر گروهبان فرانسوی"، "خیانت"، "خاطرات واقعی"، "در گرمای روز"، "آسایش غریبه‌ها"، "محاكمه" و "كودك رویا پرداز" یاد كرد.

وی از نظر فعالیتهای دفاع از حقوق بشر، هواداری از آزادی بیان و مبارزه با سانسور در انگلیس و سراسر جهان و همچنین مخالفت با جنگ عراق و دیگر سیاستهای توسعه‌طلبانه آمریكا نیز شهرت دارد.

پینتر در گذشته به جوایز ادبی شكسپیر (هامبورك ‪ ،(۱۹۷۰جایزه ادبی اروپا (وین ‪ ،(۱۹۷۳جایزه پیراندلو (پالرمو ‪ ،(۱۹۸۰جایزه ادبی دیوید كوهت (لندن ‪ ،(۱۹۹۵جایزه ویژه لورنس اولیویه (لندن ‪ ،(۱۹۹۶جایزه نمایشی موریه (پاریس ‪ ،(۱۹۹۷جایزه شعر بریانزا (ایتالیا ‪ ،(۲۰۰۰جایزه ادبی رهبران جهان (تورنتو ‪ (۲۰۰۱و جایزه انجمن قلم آلمان (برلین ‪ (۲۰۰۱دست یافته بود.