شب
شادی و شادمانی
در
سالروز ۲۹ اسفند روز ملی شدن نفت ایران
ناصر
رحیم‌خانی
در بزرگداشت
سالروز ملی شدن نفت ایران و برای یادآوری شور ملی و شوق آزادی خواهی مردم ایران شب
جشن و شادمانی در استکهلم برگزار شد.
در این نشست
آقای هدایت متین دفتری پیرامون خدمات و اصلاحات دکتر مصدق سخن گفت. وی خدمات و
اصلاحات دکتر مصدق را در متن و امتداد جنبش اصلاح‌گریِ اصلاح‌گران و ترقی‌خواهانِ
ایران در یک صد و پنجاه سال تاریخ معاصر ایران بررسی کرد.
متین دفتری با
اشاره به نخستین جوانه‌های اندیشه و عمل اصلاح‌گرانه از پس شکست سنگین در جنگ‌های
ایران و روس و ضربه‌ی فکری و روحی وارد آمده از این شکست، به سیر تحول اصلاح‌گری و
آزادی خواهی پرداخت. او از قائم مقام، امیر کبیر، مشیرالدوله (سپه سالار)، امین
الدوله و اندیشه‌ورزانی چون میرزا یوسف خان مستشارالدوله، میرزا ملکم خان، میرزا
آقا خان کرمانی، طالبوف تبریزی یاد کرد و از بسیارانی دیگر در جنبش مشروطه خواهی و
جنبش ملی شدن نفت را در امتداد این سیر عمومی تحول جامعه‌ی ایران دانست. متین
دفتری بر این تاریخچه‌ی اصلاح‌گری، پیشرفت خواهی و فکر دموکراسی در ایران اشاره
کرد تا نپندارند و نگویند که ایران برهوت عقب مانده گی، بی دانشی و استبداد بوده
است و نیازمند "ناجی".
از منظر سیر
دگرگونی سیاسی و پیشرفت فکر دموکراسی، هم کودتای اسفند 1299 و هم کودتای امریکایی
- انگلیسی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، ارزش‌ها و دستاوردهای جنبش مشروطه خواهی، مجلس ملی، نهادهای
مدنی و قانونی را پایمال کردند.
با تاکید بر
این اصلاح‌گری از مشروطه بدین‌سو و قرار دادن نهضت ملی نفت به رهبری مصدق در متن و
امتداد آن، متین دفتری از سوی دیگر می‌خواست بگوید و گفت که مصدق را نیز جدا از
این روند تاریخی و به صورت قهرمان نگاه نکنیم. او تفاوت مصدق با پیشینیانش را در
این دانست که زمانه‌ی مصدق و شخصیت وی به او کمک کردند و او را متمایز کردند.
متین دفتری
افزود اساس اندیشه‌ی ملی شدن نفت بر این پایه بود که ملت ایران از وابستگی سیاسی و
اقتصادی رهایی یابد و از لحاظ سیاسی مستقل و متکی به خود، در راه پیشرفت و تجدد
همراه و هم آهنگ با جهان و در ارتباط با جهان معاصر گام بردارد.
دکتر حصوری،
پیرامون مصدق و تاریخ سخن گفت. حصوری در گفتار خود از فرد و نقش فرد و شیوه‌ی فرا
رفتن فرد از خود یا به گفته‌ی او شیوه‌ی تجاوز فرد از محدودهی خود سخن گفت. او
گفت مصدق از محدودهی خود فراتر رفت و با آرمان‌ها و آمال مردم ایران پیوند خورد و
بدین ترتیب شخصیتی ملی و جهانی شد. حصوری بزرگ‌ترین آسیب معنوی استبداد و
دیکتاتوری را پایمال کردن شخصیت مستقل افراد، تبدیل اطرافیان و دولت مردان به
غلامان و بله قربان گویان و به ذلت کشاندن توده‌ی ملت دانست. حصوری مصدق را کسی
دانست که تلاش کرد اندیشه و عمل و شخصیت مستقل نخبه‌گان سیاسی و دولت مردان و توده‌ی
ملت را از قید و بند خفت بار استبداد و دیکتاتوری برهاند. او با اشاره به فرهنگ
استبدادی، نفوذ روحانیت و مذهب و در صد بالای روستانشینان، تلاش مصدق را بسیار
دشوار و به همان میزان ستودنی دانست.
حصوری با نکته
بینی خاص خود و با تعریضی رندانه به سخن گویان همه چیزدان گفت این که من در اینجا
جرات می کنم پیش روی شما صحبت کنم بدان سبب است که خود را به بی‌خیالی زده‌ام
وگرنه سخن گفتن پیش روی چند صد نفر و بعد به همین ترتیب چند هزار نفر و ده‌ها هزار
نفر کار ساده‌ای نیست. مصدق اما پیش روی یک ملت ایستاد و با آنها سخن گفت. سخنی
گفت که ملت او را فهمید و با او همراه شد. هدف مصدق از سخن گفتن با ملت فراتر بردن
ملت بود از وضع موجود، رها شدن از قید و بند استبداد و عقب مانده‌گی و ذلت فکری و
سیاسی.
دکتر حصوری
افزود: مصدق به عنوان یک شخص و شخصیت البته از ضعف و اشتباه به دور نبود. می‌توان
از جمله به نزدیکی و نرمی او در برابر روحانیون ایراد گرفت، چرا به آن اندازه به
روحانیت شیعه در سیاست میدان داد و یا انتقادات و ایرادات دیگر. اما نقش برجسته
مصدق در تاریخ معاصر اساسا همان تلاش او برای ارتقای شخصیت مردم ایران و ملت ایران
است.
آنچه از سخنان
آقایان متین دفتری و حصوری گفته شد تنها چند فراز کوتاه از سخنان آنان است و نقل
به مضمون است و از حافظه است و کاستی و
لغزش هرچه باشد از این گزارش است.
سخنان حصوری هم
چون سخنان متین دفتری صمیمانه و پر شور استقبال شد.
در این شب شادی
و شور، هنرمند جوان امیر کسری همراه با نوای دل‌انگیز گیتار خود ترانه‌هایی از
باباطاهر، سروده‌هایی از هوشنگ ابتهاج و اکبر ذوالقرنین را به زیبایی و شایسته‌گی
اجرا کرد. امیر اگر چه جوان است و بزرگ شده سوئد اما در اجرای ترانه‌های قدیم و
جدید، آشنایی و آمیخته‌گی خود با زیر و بم و کش و قوس موج و موسیقی زبان فارسی و
شعر فارسی را به رخ شنونده می‌کشد با مایه‌ای از شرم charme)) و فروتنی، امید که این دو صفت نیک او همراه شوند با رنگی از غرور
سرخوش جوانی و بالیدن بر خویشتن خویش.
در این شب هم
چنین هنرمند عزیز آقای رستگار با سنتور و سه تار و به همراهی ضرب همکار خود آقای
اسدی چند آهنگ ایرانی نواختند در میان استقبال گرم حاضران.
در آخرین بخش
برنامه هنرمند محبوب و عزیز آقای علیرضا مجلل، پاره‌هایی از طنزسروده‌هایِ آقای حسن
زارع طنز پرداز قدیمی و همکار نشریه‌ی توفیق را به شیوه‌ای زیبا خواندند یا بهتر
بگوییم اجرا کردند. طنز سروده‌هایی از همان دوران ملی شدن نفت.
حضور مهربانانه‌ی
گروه پر شماری از زنان و مردان با پیشینه و تجربه‌ی اجتماعی - سیاسی گوناگون و نیز
شرکت شماری از زنان و مردانِ جوان، رنگارنگی و گوناگونی شب جشن را جلوه‌ی ویژه‌ای
بخشیده بود.
می‌توان گفت تا
نزدیک به هفتاد در صد شرکت کننده گان را کمتر می‌توان در گرد همایی‌های مرسوم صورت
بندی‌های سیاسی موجود ملاقات کرد.
جمهوری خواهان دموکرات
و لاییک (نهاد استکهلم)، اتحاد جمهوری خواهان (واحد استکهلم)، طرف‌داران راه مصدق
و نهضت ملی ایران، میزبانان این جشن بودند.
در فرازی از
اطلاعیه‌ی برگزاری این جشن با اشاره به ۲۹ اسفند سال ۱۳۲۹ روز ملی شدن نفت و جشن
ملی و تعطیل عمومی آمده است "از بد روزگار در دیکتاتوری رژیم سلطنتی و سپس در حاکمیت واپسگرایان اسلامی، در
پنجاه و پنج سال گذشته ملت ایران نتوانسته است این جشن ملی را برگزار نماید. مردم
ما فقط دوبار و آنهم در ۲۹ اسفند سال‌های ۱۳۳۰ و ۱۳۳۱ این جشن را برگزار کرده و
توانسته‌اند ابراز غرور و شادمانی کنند." و سپس در فرازی دیگر آمده است "برای
میهنمان ایران، رهایی از حکومت خود کامه‌ی اسلامی، آزادی، استقلال، پیشرفت و عدالت
اجتماعی آرزو می کنیم."
شرکت پر شمار و
صمیمانه ی ایرانیان در این جشن، فراتر از دایره جرگه‌های سیاسی میزبانان، گواه
گستره‌ی اندیشه‌ی ملی دموکراسی خواهی، استقلال، پیشرفت و عدالت اجتماعی بود.
سایت‌های خبری
"عصر نو"، "ایران امروز"، "اخبار روز"، "گزارشگران"
و نیز رادیوهای محلی فارسی زبان در استکهلم اطلاعیه برگزاری جشن سال روز ملی شدن
نفت را با مهربانی بازتاب دادند.
این جشن در یک‌شنبه
شب ۲۱ اسفند ماه ۱۳۸۴ خورشیدی برابر با ۱۲ مارس ۲۰۰۶ میلادی در سالن بزرگ اجتماعات
"شیستا ترف" استکهلم با شادی آغاز شد و با شادمانی به انجام رسید.
