تلاش های فرهنگی
ایرانیان در انگلستان
بخش دهم
محمود کویر
www.mahmoodkavir.com
ایرانیان در ماراتن لندن
یک ایرانی به نام دکتر بیژن
روحی در دو ماراتن امسال لندن در روز بیست و سوم آوریل شرکت دارد. او بر آن است تا
با شرکت در این مسابقهٰ برای یکی از بزرگترین سازمان های خیریه کمک به کودکان مبلغ
۲۰ هزار پوند گردآوری کند.
از او حمایت کنیم و انسان
دوستی و منش نیک ایرانی خویش را در این روزگار به جهانیان نشان دهیم.
با آرزوی پیروزی برای دکتر
بیژن روحی!
×××
و بازهم خیام
سه موسسه انتشاراتی در كشورهای انگلیسی زبان، در سال جاری، اقدام به چاپ و انتشار كتاب هایی از خیام و درباره این
شاعر و دانشمند و عارف
معروف ایرانی كرده اند.
از این سه كتاب یكی به نام «سه ترجمه رباعیات عمرخیام» چاپ مجدد ترجمه ی معروف
فیتز جرالد از اشعار خیام به زبان انگلیسی است، همراه با دو ترجمه جدید از جاستین
هانتلی مك كارتی و ریچارد لگالی ین كه این اشعار را بازبینی وترجمه كرده اند. ناشر
این كتاب انتشارا ت «باردیك پرس» درانگلستان است كه در جولای سال جاری این كتاب را
به بازار نشر این كشور عرضه كرده است.
كتاب دوم به نام« شراب خرد: زندگی،آثارو میراث عمرخیام » نوشته
«مهدی امین رضوی» پرفسور
فلسفه و ادیان در دانشگاه مری واشینگتن است. این كتاب نیز از سوی انتشارات« وان
ورد » در كشور امریكا به چاپ رسیده است.
به گفته ناشر، نویسنده در این كتاب سعی در معرفی خیام و تاثیر او در جهان علم،
فلسفه و شعر داشته و كوشیده است با بررسی ها محققانه به طرد و زدودن افسانه هایی
بپردازد كه شخصیت حقیقی او را در برگرفته است.
كتاب سوم نیز با نام رباعیات عمر خیام از «اگیهارد آیدلند» از
سوی انتشارات دیجیریدز به زبان انگلیسی منتشر شده است.
***
"تجارت، اعتراض و دولت در ایران قرن نوزدهم"
"تجارت، اعتراض و دولت در ایران قرن نوزدهم" مجموعه
مقالاتی درباره زندگی اجتماعی طبقات فرودست ایران در دوره قاجار است که توسط ونسا
مارتین، متخصص تاریخ معاصر ایران در بازار نشر انگلستان عرضه شد.
این مجموعه پژوهشی بر اساس بررسی های بنیادین مبتنی بر اسناد
و مدارك مربوط به تاریخ معاصر ایران شكل گرفته و در جستجوی چشم انداز تازه ای از
دولت و جامعه ایرانی در قرن نوزدهم میلادی است.
این كتاب ، اولین
مطالعه گسترده درباره طبقات فرودست جامعه در این دوره از تاریخ ایران است و
مطالعات بر نقش گروه های غیر نخبه در جامعه شهری ایران تا سال های پیش از انقلاب
مشروطه ،
متمركز بوده است.
ونسا مارتین، پژوهشگر و نویسنده این كتاب از اساتید
تاریخ خاورمیانه در موسسه پژوهشی روبال هالووی دانشگاه لندن است. او همچنین عضو
هیات سردبیری انجمن سلطنتی مطالعات آسیایی است و ریاست كمیته انتشارات موسسه
بریتانیا را نیز بر عهده دارد.
سه فصل پژوهشی از این مجموعه به موضوع مشاركت سیاسی مردم در
شهرهای بوشهر، شیراز و اصفهان به عنوان سه شهر مهم ایران اختصاص دارد.
بخش چهارم شامل بخش های موضوعی متعددی است كه برمحور اعتراضات سیاسی
زنان، نظر و قضاوت گروه های یاغی اجتماعی و عموما فقیر و همچنین بررسی شرایط
سربازان و بردگان می باشد. كتاب ونسا مارتین درردیف اولین
كتاب هایی است كه تاریخ ایران عصر قاجار را از مسیری دیگر یعنی از طبقات پایین به طبقات
بالای جامعه بررسی می كند.
نگاهی گذرا به فهرست عناوین این كتاب به تنهایی تغییر این زاویه
دید را در بررسی های ونسا مارتین به خوبی نشان
می دهد.
برخی از عناوین این
كتاب عبارت است از: زمینه های مذهبی، اجتماعی، سیاسی و تجاری- مردم، دولت و
بریتانیا در بوشهر و جزیره خارك، اعتراض گروه های شهری در شیراز و تعادل قدرت در
فارس، اعتراض های عمومی در اصفهان، كنترل احتماعی و ظهور تشكل ها، اعتراضات عمومی
زنان در ایران قرن نوزدهم، لوطی ها و طبقات فقیرو یاغی شهری، سرباز، نیروی مسلح
یاغی، بردگان و غلامان سیاه پوست در قرن نوزدهم و حاجی بشیرخان.
"نیكی كدی" از دانشگاه كالیفرنیا نیز كه خود متخصص
تاریخ ایران در عصر قاجاریه و مولف كتاب های متعدد در این زمینه از جمله "ایران،
برافتادن قاجار و برآمدن رضاخان" است، این كتاب را ستوده است.
کتاب ونسا مارتین
توسط انتشارات تائوریس به بازار نشر انگلیسی زبان ها عرضه شده است.
ازدیگر كتاب هایی كه ونسا مارتین درباره تاریخ معاصر
ایران تالیف كرده است، می توان به كتاب "مدرنیزم ،انقلاب مشروطیت و ایجاد
دولت اسلامی" و "روابط ایران و بریتانیا از ١٨٠٠ به بعد" اشاره كرد
كه این کتاب نیز ازتالیفات جدید اوست.
***
بختیاری ها در لندن
فیلم مستند «علف:میدان نبرد یك قوم برای ادامه حیات»، محصول ۱۹۲۱ امریكا، نمایش زندگی
شاخه ای ازعشایر ایل بختیاری ایران هنگام كوچ فصلی در كوهستان های چهارمحال
و بختیاری، در كالج سنت آنتونی دانشگاه اكسفوردبه نمایش در می‌آید.
این فیلم كه قرار است به عنوان یك سند مردم‌شناسی، در جمع
استادان، پژوهشگران و دانشجویان رشته انسان‌شناسی و علوم اجتماعی این كالج به نمایش
در آید، در واقع بخشی از مجموعه سخنرانی های پژوهشگر ایرانی «پدرام خورشید نژاد»
درباره مطالعات و موضوعات انسان‌شناسی در ایران است.
فیلم علف، ساخته مارین كوپر، ارنست شودساك و مارگریت هریسون است
كه حین سفر پژوهشی خود از آنكارا به سوی مناطق كوچ و اقامت عشایر بختیاری در غرب
ایران ، در استان چهارمحال و بختیاری، تهیه كرده اند.
مارین كوپر وهمراهانش كه بخشی از این سفر را در همراهی با ایل
بختیاری طی كرده بودند، همراه با آنان از كوه های مرتفع و پربرف صعود كرده و زندگی
طبیعی و مشفت بار آنان را طی سفری طولانی برای رسیدن به چراگاه‌های سرسبر، برای
نجات چارپایانشان از مرگ و گرسنگی، به تصویر كشیده اند.
***
اشعار عاشقانه ایرانی در انگلستان
انتشارات اینترلینك آمریكا و موزه بریتانیا در اكتبر ۲۰۰۵ (آبان ماه ۱۳۸۴) كتابی را با عنوان
اشعار عاشقانه ایرانی به زبان انگلیسی منتشر كردند.
ویستا سرخوش كورتیس و شیلا كنبی كه هر دو از متصدیان موزه
بریتانیا هستند، ترجمه حجم بزرگی از زیباترین اشعار ایرانی را از شعر قدیم گرفته تا شعر امروزی همراه با نمونه های نقاشی ایرانی موجود در موزه بریتانیا
در این كتاب آورده اند.
دراین
كتاب، مفهوم عشق که در تمام اشعار فارسی به چشم می خورد، می تواند به شیوه
های مختلفی تفسیر شود و برداشت های متفاوتی را در بر گیرد: عشق عرفانی كه اساس
رابطه میان انسان و خداوند است و عشق آتشین یا محبت صمیمانه میان انسان ها كه شامل
عشق زنان و شوهران، عشق والدین و فرزندان، عشق به خانواده و دوستان است.
این كتاب نوع دیگری از عشق را ، عشق به مام وطن (ایران) می
داند.
این آنتولوژی زیبایی شناسانه با مقدمه ای درباره سنت شعر ایرانی
و بیوگرافی كوتاه هر یك از شاعران كه در
این مجموعه از اشعار آنها استفاده شده است، كتاب جامعی است كه به گنجینه ادبیات،
هنر و فرهنگ ایرانی كه بر اروپای قرون وسطی و تغییرات اروپا و در كل دنیای غرب
امروز تاثیر چشمگیری داشته پرداخته است.
این كتاب راهنمای خوبی در زمینه تاریخ سبك های شعر
ایرانی محسوب می شود.
ویستا سرخوش كورتیس متصدی سكه های باستانی پیش از اسلام در بخش
سكه ها و مدال های موزه بریتانیا است. او همچنین دبیری موسسه بریتانیایی مطالعات
فارسی و سردبیری "ایران" نشریه این بنیاد را بر عهده دارد.
سرخوش ویراستار كتاب هنر و باستان شناسی ایران باستان، و
مولف كتاب اسطوره های ایرانی، نیز
بوده است.
شیلا كنبی نیز بازرس بخش ایران اسلامی موزه بریتانیا است
و از تالیفات او می توان به "نقاشی، شاهزاده ها، ظروف و پهلوانان افسانه ای
ایران" و "دوره طلایی هنر ایرانی ۱۷۲۲-۱۵۰۱ " اشاره كرد.
×××
ایران شناسی در دانشگاه آکسفورد
دانشگاه آكسفورد با همكاری ایران شناس برجسته ایرانی همایون
كاتوزیان، چهار پروژه ویژه ایران شناسی در دست دارد. این پروژه ها در زمینه تاریخ
معاصر و ادبیات ایران است. این موسسه
علاوه بر برگزاری كنفرانس های ویژه ایران شناسی، برخی طرح های پژوهشی را نیز در
دستور كار خود دارد كه چهار برنامه پژوهشی در زمینه ایران شناسی از سوی اعضای هیات
علمی این موسسه شرق شناسی دانشگاه آكسفورد برای سال ۲۰۰۶ میلادی
در دست اجراست.مسئولیت این پروژه ها با همایون كاتوزیان، متخصص علوم اجتماعی و
تاریخ معاصر ایران است كه به صورت انفرادی و برخی نیز با همكاری دیگر اساتید ایران
شناسی به اجرا در می آید.
چاپ و انتشار مجله ی مطالعات
ایران شناسی به كمك انجمن بین المللی مطالعات ایران شناسی، پژوهش درباره تاریخ
معاصر ایران، بررسی های تطبیقی درباره تاریخ اجتماعی ایران و اروپا و طرح جامع
پژوهشی درباره ادبیات سعدی از جمله برنامه های جاری است كه هم اكنون در دست
اجراست.
انتشار مجله ی مطالعات
ایران شناسی از جمله این موارد است كه با همكاری انجمن بین المللی مطالعات ایران
شناسی بریتانیا به صورت فصلنامه در چهار شماره چاپ و منتشر می شود. چاپ و انتشار
این مجله تخصصی كه هرسال درماه ژانویه، مارس، سپتامبر و دسامبر منتشر می شود از
سال ۱۹۶۸
تاكنون ادامه داشته واینک
انتشار آن با ریاست همایون كاتوریان از كالج سنت آنتونی در دانشگاه آكسفورد صورت
می گیرد.
برخی از اعضای
هیات مشورتی در این مجله نیز
از متخصصان برجسته ایران شناسی هستند كه از جمله می توان به ایرج افشار از دانشگاه
تهران، شاهرح اخوی از دانشگاه كالیفرنیای جنوبی، احمد اشرف از دانشگاه كلمبیا، جان
كلو از دانشگاه میشیگان و ریچارد دیویس از دانشگاه دولتی اوهایو اشاره كرد.
برنامه جامع پژوهشی درباره ادبیات سعدی از جمله پروژه
های انفرادی است كه توسط همایون كاتوزیان در دست اجراست وعمدتا به ارائه و ترجمه
اشعاری از سعدی اختصاص دارد كه با شرح و تفسیر این اشعار و نیز جایگاه سعدی در
ادبیات جهانی می پردازد.
کاتوزیان كه در زمینه تاریخ معاصر ایران دارای تالیفات متعدد
است،این موضوع را با دو رویكرد مشخص تاریخ و بررسی های اجتماعی به طور تطبیقی دنبال
می كند كه دو پروژه دیگر او را شامل می شود.
همایون كاتوریان كه ریاست سه طرح پژوهشی دیگر را نیز برعهده
دارد، هم اكنون در چهار زمینه ایران در دوره قاجار، تاریخ ایران در قرن بیستم، نظم
و نثر در ایران مدرن و نظم و نثر كلاسیك فارسی در كالج سنت آنتونی و موسسه شرق
شناسی دانشگاه آكسفورد به تدریس اشتغال دارد.
وی متخصص رشته تاریخ، علوم اجتماعی و نقد ادبی است و علاوه بر
همكاری نزدیك با دانشگاه اكسفورد، عضو افتخاری دپارتمان علوم سیاسی دانشگاه
"اكستر" و ویراستار آثار و كتب بسیار در زمینه ایران شناسی است. او تمام
مدارج علمی خود را در انگلستان گذرانده و دارای كرسی تدریس در زمینه اقتصاد در
دانشگاه لیدز و سپس در دانشگاه كنت در كانتربری بوده است.
او تاكنون كتاب های
متعددی در زمینه سیاست و تاریخ ایران به زبان انگلیسی و فارسی و دیگر زبان های اروپایی
نگاشته است. دانشگاه آكسفورد با همكاری ایران شناس برجسته ایرانی همایون كاتوزیان،
چهار پروژه ویژه ایران شناسی در دست دارد. این پروژه ها بیشتر در
زمینه تاریخ معاصر و ادبیات ایران است.
×××
تاریخچه زلزله در ایران
انجمن زلزله شناسی
دانشگاه كمبریج كتابی با عنوان "تاریخچه
زلزله های ایران" در دهم نوامبر ۲۰۰۵
منتشر كرد.
این كتاب توسط "ان.
ان. امبراسیز" پرفسور مهندسی عمران و محیط زیست دانشكده سلطنتی لندن و "سی.
پی. ملویل" گردآوری شده است.
این كتاب پژوهشی
گسترده درباره زلزله های تاریخی ایران درسیزده قرن گذشته است.
در مقدمه كتاب آمده
است:« تئوری زمین ساختی جدید در زمینه پیش بینی زلزله و كاهش خسارات آن بر اساس
تحقیقات زلزله شناسی در طول قرن بیستم میلادی به وجود آمده است.
مطالعه زلزله های سال های بسیار دور در جهان اگرچه هرگز اهمیت
این تئوری را زیر سوال نبرده است، نشان می دهد كه الگوها و معیارهای زلزله شناسی
بسته به زمان و مكان روی دادن زلزله تغییر یافته است و تفاوت زلزله های روی داده
در زمان های گذشته با زلزله های امروزی بسیار زیاد است.»
این كتاب
با فروش بسیار خوبی روبرو شده است و در میان علاقمندان به آن نه تنها زلزله شناسان
و زمین شناسان كه جغرافی دان ها، تاریخ شناسان و شرق شناسان نیز به چشم می خورند.
پروفسور ان. ان. امبراسیز تاكنون سخنرانی های متعددی را درباره
زلزله شناسی و مهندسی زلزله در سمینارهای زلزله شناسی در سراسر جهان انجام داده
است.
×××
کلاس های قران در کمبریج
دانشكده مطالعات شرق شناسی دانشگاه كمبریج اعلام كرد این مركز
برای عموم علاقه مندان به یادگیری قرآن کریم، كلاس های آموزشی برگزار می كند.
این برنامه ها از
دوشنبه آینده در دانشگاه كمبریج انگلستان برگزار می شود.
محل برگزاری این كلاس ها دانشكده مطالعات شرق شناسی دانشگاه
كمبریج است.
مسئولان برگزار كننده این كلاس ها می گویند این دوره آموزشی
با هدف ایجاد امكانات برای كسب توانایی های اولیه در زمینه قرائت متن و آموزش
مقدماتی قران طراحی شده است.
مسئولان دانشگاه کمبریج برنامه ریزی آموزشی خود را برای دانشجویان،
محققان و علاقمندان به گونه ای طراحی کرده اند که دانشجویان بدون هیچ پیش زمینه و
آگاهی قبلی نیز بتوانند آموزش در دوره های قرائت و درك قران كریم را پشت سر
بگذارند.
این دوره آموزشی با هدف برقراری ارتباط اولیه با كتاب آسمانی
مسلمانان كار خود را ابتدا با آموزش متن و الفبای قرآن به شركت كنندگان آغاز می
كند.
دانشگاه كمبریج اعلام كرده است شرکت در این كلاس ها برای عموم
شركت كنندگان و علاقه مندان آزاد است و تنها به دانشجویان این دانشگاه اختصاص
ندارد.
كتاب راهنمای آموزشی مورد استفاده در این كلاس ها، دوره راهنمای
آموزشی لینگافن در تدریس قرآن کریم است.
در كنار برگزاری كلاس های آموزش مقدماتی قرآن از سوی دانشگاه
كمبریج برای عموم علاقمندان، دانشگاه لندن نیز طی اطلاعیه ای اعلام كرد دپارتمان
زبان و فرهنگ خاورمیانه و نزدیك در این دانشگاه، اقدام به برگزاری دوره های آموزش
تخصصی در زمینه مطالعات قرآن و حدیث برای دانشجویان رشته های اسلام شناسی كرده
است.
در این دوره پیشرفته
آموزشی، علاوه
بر قرآن، علم حدیث نیز به عنوان دو منبع بنیادین در دین اسلام به دانشجویان آموزش
داده می شود.
هدف از این دوره آموزشی
آشنا کردن دانشجویان با كلیت ساختار، محتویات و سبك قرآن و حدیث و كاركرد هر یك در
زندگی، فرهنگ و مذاهب اسلامی است. این دوره های آموزشی همچنین مقدمه ای بر شناخت
سنت های رایج در تفسیر قران است كه انواع روش هایی را که تاکنون مسلمانان در
رویكرد به قرآن و درك قرآن و حدیث در پیش داشته اند همچنین مسیر حركت و پیشرفت هر
یك را بررسی و به دانشجویان رشته های اسلام شناسی و شرق شناسی آموزش می دهد.
این كلاس ها توسط
دكتر "مصطفی .ا. شاه"، عضو دپارتمان مطالعات اسلامی از واحد زبان و
فرهنگ های خاورمیانه و خاورنزدیك در این دانشگاه تدریس می شود. او متخصص زبان شناس
در رشته روش های زبان شناختی اولیه در زبان عربی است و زمینه اصلی پژوهش های او
فقه و الهیات اسلامی است.
×××
کاخ و مسجد در لندن
آخرین نمایشگاه مجموعه نمایشگاه‌های سیار هنر اسلامی كه با
نمایش بیش از ۱۲۰ شیء
تاریخی از جمله كهن ترین فرش ایرانی صفوی، از واشینگتن به تگزاس و سپس
به ژاپن رفته بود، در انگلستان با نام نخستین نمایشگاه «كاخ و مسجد» به پایان می
رسد.
موزه ویكتوریا و آلبرت اعلام كرد:«در این نمایشگاه سیار بیش
از ۱۲۰ اثر
هنری خاورمیانه به نمایش در می آید و به نوعی بیانگر غنای هنر اسلامی در ابعاد
كیفی و كمی آن در خاورمیانه است و به گونه‌ای طراحی شده تا امكان افرایش آگاهی
نسبت به هنر اسلامی و درك ارزش آن فراهم آید.»
نمایشگاه كاخ و مسجد كه ازژانویه امسال در
لندن برپا شده، نمونه‌هایی از انواع هنرهای مجلل و باشكوه تزیینی در هنر اسلامی
شامل هنر سرامیك ، منسوجات، فرش، فلزكاری، شیشه‌گری و چوب را را به نمایش می گذارد. نمایشگاه
دربردارنده شاهكارهای زیبایی از جام‌های شیشه‌ای معروف به باغ عدن، ساخت مصر و
سوریه در قرن سیزدهم میلادی است . همچنین شامل فرش معروف به فرش چلسی اثر تاریخی باز مانده از عصر صفوی كه نمونه‌ای برجسته از
هنر بافندگی ایران است.
سایت اینترنتی بی بی سی
نیز درباره این نمایشگاه به جنبه‌های آموزشی این نمایشگاه اشاره كرده و
آورده است:«این نمایشگاه شامل بخش‌هایی است كه به تماشاگران اطلاعاتی درباره اسلام
از جمله اطلاعاتی درباره منبر، چشمه مقدس زمزم و خانه كعبه ارائه می‌دهد.در كنار
این نمونه‌های كلاسیك، آثار دیگری نیز از هنرمندان معاصر از جمله آثار شیشه‌ای
كلیم افضل و فرهاد احرارنیا به نمایش درآمده كه هنر آن در تبدیل شیشه‌ای همانند
شیشه عطر، شیشه لامپ و شیشه نوشابه به مجسمه‌های گوناگون است كه به نوعی تلاقی و
آمیختگی فرهنگ های شرق و غرب را نشان می‌دهد.
این نمایشگاه در ۱۶آوریل
۲۰۰۶
به كار خود پایان می‌دهد.
***
کارهای تازه ایرج امامی در لندن
سبز باشید
محمود کویر
