تلاش های فرهنگی ایرانیان در انگلستان
( بخش هفتم)
محمود کویر
www.mahmoodkavir.com
مردان
نمکی زنجان در کمبریج
بخشی از نمونه برداری های مردان نمكی معدن چهرآباد زنجان به
منظور انجام مطالعات ژنتیكی و تشخیص دی .ان .ای به دانشگاه كمبریج منتقل می شود .
سرپرست كاوش های باستان شناسی چهرآباد با اعلام این خبر افزود
: پس از پایان فصل دوم كاوش در معدن
چهرآباد، از متخصصان انسان شناسی ، باستان شناسی و به ویژه متخصصان ژنتیك دعوت شد
با اعلام نظرات خود و بررسی های تخصصی به روشن تر شدن نتایج مطالعات روی مومیایی
های چهرآباد كمك كنند .
در همین راستا و
پس از بازدید دكتر اشرفیان، متخصص ایرانی در علم ژنتیك در دانشگاه كمبریج از
تمام مومیایی ها نمونه برداری شد تا برای تحقیقات و مطالعات ژنتیكی توسط وی به
دانشگاه كمبریج منتقل شوند .
این باستان شناس همچنین از اعلام نتایج قطعی تعیین قدمت
مومیایی های شماره ٢ و ٣ توسط دانشگاه آكسفورد در چند روز آینده خبر داد و افزود :
نتایج این مطالعات نشان می دهد به احتمال بسیار مرگ این مومیایی ها در یك زمان
اتفاق نیفتاده و فاصله مرگ بین آنها به حدود ٥٠٠سال می رسد .
***
سیندرلای ایرانی در انگلستان
قصه ایرانی ماه پیشانی باعنوان سیندرلای ایرانی با موسیقی تركیبی
ایرانی و غربی در محل سیرك و بند بازی برینگتون در اپراهاوس باكستون انگلیس به نمایش
درمی آید.
برگزار كنندگان این نمایش در سایت اینترنتی خود، اشاره ای به موضوع قصه كرده و با
نقل بخشی از این داستان كهن عامیانه ایرانی، مخاطبان را به پیگیری داستان در صحنه
تئاتر تشویق كرده اند. در این سایت آمده
است:« آن شب در مراسم جشن نوروزی پرنس مهرداد همه از خود می پرسیدند راز آن میهمان
ناشناس با آن ستاره كه خالی بر چهره اش نشانده چیست؟ آیا او صاحب خلخال الماس نشانی
نبود كه خدمتكاران در پایان مراسم جشن یافته بودند؟»
شهزاده مهرداد
از آن پس تمام ایران را در جستجوی ستاره،
دختری كه ستاره ی بخت اوست، در نوردید اما
هنگامی كه گمان می رفت همه چیز به خوبی و خوشی به پایان رسیده، حسادت خواهر
خوانده ستاره اوضاع را دگرگون كرد و پیش از آن كه شاهزاده مهرداد بتواند عروسی خود
را با ماه پیشانی اعلام كند، هردو گرفتار دسیسه او شدند.
«داستان ماه پیشانی یا سیندرلای ایرانی اقتباسی از یك حكایت شیرین
ایرانی است كه با چرخش ها
و پیچش های اعجاب آور و زیبای بازیگران سیرك و تئاتر برای تماشاگران نقل می شوند.
این نمایش با تركیبی از بازی های سیرك
بازان
به سبك داستان سرایان و نقالان قدیمی، همراه با جادوی مسحوركننده ایران باستان،
برای تمامی بینندگان جذاب و سرگرم كننده خواهد بود.»
این برنامهآمیزه
ای دقیق و بجا از هنر تئاتر ،بازی های سرگرم كننده سیرك،
موسیقی عامیانه ایرانی، موسیقی پاپ وكلاسیك غربی است .
نمایش موزیكال ماه پیشانی یا سیندرلای ایرانی روز یك شنبه ٣٠آوریل
٢٠٠٦درباكستون اپرا هاوس انگلستان به اجرا در می آید.
ورود داستان ماه پیشانی به ادبیات اروپا و به ویژه به دنیای
انگلیسی زبان ها به سال ١٩٩٩و چاپ و انتشار كتابی با عنوان سیندرلای ایرانی باز می
گردد. این كتاب نوشته شرلی كلیمو است كه با تصویرگری رابرت فلرژاك از سوی انتشارات
هارپركالینز در انگلستان چاپ و منتشر شده است. شرلی كلیمو كه در زمینه داستان و ادبیات عامیانه فعالیت دارد،
تاكنون چند كتاب و داستان دیگر نیز با همین عنوان از سایر كشورهای جهان گرد آورده
است كه با عناوین سیندرلای مصر، سیندرلای ایرلند، سیندرلای كره و مانند آن به زبان
انگلیسی ترجمه، بازنویسی، چاپ و منتشر شده اند.
داستان سیندرلای ایرلندی و مصری نیز بارها در تئاترهای اروپا به صحنه رفته است
اما سیندرلای ایرانی برای نخستین بار به صحنه می رود.
***
شکسپیر در افغانستان
این چند خبر گرچه به تلاش های ایرانیان در انگلیس وابسته نیست، اما گمان دارم
که برای ایرانیانی که در این کشور زندگی می کنند و می توانند در شهر استراتفورد به
دیدار شکسپیر بشتابند، جالب باشد:
خبر نخست این که:
یكی از نمایشنامه های ویلیام شكسپیر به نام «تلاش بی ثمر برای
عشق» كه به زبان دری ترجمه شده و داستان آن در افغانستان می گذرد در حضور انبوه
تماشاگران در شهر كابل به روی صحنه رفته است.
از زمان سقوط رژیم طالبان در سال ٢٠٠١این اولین بار است
كه نمایشنامه ای از شكسپیر به روی صحنه می رود.
عزیز الیاس نمایشنامه نویس افغان گفت: "در افغانستان تئاتر خیلی محبوب تر از تلویزیون
است ولی در دوران حكومت طالبان اجرای تئاتر ممنوع بود."
این نمایش كه به مدت پنج شب اجرا شد از سوی هیأت بریتانیایی
حمایت می شد.
مالكوم جاردین نماینده این هیأت گفت: "داستان این
نمایشنامه درباره دوام آوردن عشق رمانتیك باوجودشرایط
دشوار است."
بنا به گفته عزیز الیاس كه آخرین كارش با عنوان «تاریخ گواه
است» هفته گذشته برنده جایزه شد، تئاتر با نمایش شكسپیر به افغانستان كه كشوری
بسته است ، وارد می شود.
در اجرای نمایش شكسپیر مكان اصلی داستان كه در فرانسه می گذرد
به افغانستان تغییر داده شده است.
خبر دیگر در این زمینه این
که:
مجموعه ای از ١٣٢جلد كتاب نادر كه قدمت برخی از آنها به قرن یازدهم
میلادی می رسد به طور موقت به دانشگاه لنكاستر انگلستان ارائه شد. در میان این
كتاب ها نخستین نسخه مجموعه نمایشنامه های شكسپیر نیز به چشم می خورد.
به گزارش بی بی سی این ١٣٢ جلد در واقع ٥٢اثر را در بر می گیرد
كه توسط "لرد هسكث" كه اجداد او قرن ها در قصبه لنكاستر انگلستان زندگی
می كرده اند، به این دانشگاه اعطا شده است.
نخستین نسخه مجموعه نمایشنامه های ویلیام شكسپیر كه همراه باقی
این كتاب ها به دانشگاه لنكاستر ارائه شده، در حقیقت نسخه ای است كه توسط
"جان همینگز" و "هانری كاندل" دو تن از دوستان شكسپیر كه بازیگر
تئاتر بوده اند، گردآوری شده است. این كتاب در سال ١٦٢٣میلادی منتشر شد.
از دیگر آثار این مجموعه می توان به "كتاب ساعت
ها" (قرن پانزدهم میلادی) و بعضی از نسخه های اصلی آثار "ژوزف
ردوت" و كتاب مصور "پرندگان آمریكا" اثر جان جیمز آدوبن كه در قرن
نوزدهم میلادی منتشر شده است، اشاره كرد.
نسخه های خطی منصوب به "ماری كوئین" كه در برخی از
آنها امضاء ملكه الیزابت اول نیز به چشم می خورد از دیگر آثار ارشمند این مجموعه
است.
دانشگاه لنكاستر اعلام كرده است این كتاب ها كه روی بسیاری از
آنها نمی توان هیچ قیمتی گذاشت به زودی توسط این دانشگاه به نمایش عمومی گذاشته می شود.
وخبر
سوم در همین زمینه این که:
هزاران نفر از دانش آموزان انگلیسی با شركت در اجرای یكی از
نمایشنامه های شكسپیر، ركورد پربازیگرترین نمایش دنیا را به نام خود رقم زدند.
در اجرای این نمایش ١٠هزار دانش آموز از ٤٠٠مدرسه در سالن های
حرفه ای تئاتر به اجرای نمایشنامه شكسپیر می پردازند.
این برنامه كه عنوان «یك شب با شكسپیر» به آن داده شده با
همكاری بی بی سی و جشنواره شكسپیر در مدارس اجرا می شود.
سازمان دهندگان این برنامه امیدوارند با شكستن ركورد
اجرای نمایش شكسپیر، نام خود را در كتاب ركورد های گینیس ثبت كنند.
دانش آموزان در این برنامه بر اساس تفسیر خودشان از نمایشنامه
های شكسپیر به اجرای آنها می پردازند.
نمایش رومئو و ژولیت به شیوه فیلم های بالیوودی اجرا می
شود؛ قصه زمستان به بررسی فرهنگ «چاو» می پردازد و «رام كردن زن یاغی» در زندان
زنان رخ می دهد.
كریس گریس مدیر جشنواره شكسپیر در مدارس، برنامه مزبور را دارای ابعاد تاریخی
قابل توجهی خواند.
او گفت: "این پروژه فوق العاده توانسته شكسپیر را
برای نوجوانان زنده كند و در افزایش مهارت های آنها در برقراری ارتباط و بالا بردن
روحیه آنها در مدرسه بسیار مفید واقع شود."
سالی استوكس تهیه كننده برنامه یك شب با شكسپیر نیز گفت:
"این بچه ها نمایشنامه های شكسپیر را با تفاسیر ویژه ی خود شان اجرا كرده اند.
آنها می خواهند از این طریق به مشكلات دوران معاصرمانند برابری نژادی و جرم و جنایت و
فرهنگ شهرت بپردازند."
و آخرین خبر از شکسپیر این
که:
در شهر كازابلانكای مراكش نمایشی با نام "فاصله" با
الهام از اشعار "ویلیام شكسپیر" شاعر معروف انگلیسی و "نزار قبانی"
شاعر صاحب نام سوری به روی صحنه رفت.
كارگردان این نمایش "مروین ویلیس" انگلیسی بود كه
نمایشنامه آن را نیز خود با اقتباس از اشعار این دو شاعر و با محتوایی عاشقانه
نوشته بود.
این نمایش در چهار پرده با نام های "لذت"،
"تعهد"، "شكست" و "اندوه" ابعاد مختلف عشق را به
تصویر كشید.
در هر پرده از نمایش فاصله دو چهره معروف از میان شخصیت
های آثار شكسپیر ظاهر می شدند و گلچین هایی از اشعار شكسپیر و نزار قبانی را می
خواندند.
لذت، پرده اول این نمایش، عشق را در بهترین شرایط آن معرفی می
كرد و قهرمانان این پرده، "هنری" و "كاترین" از نمایش
"هنری هشتم" شكسپیر بودند. اشعاری كه در این پرده خوانده شد نیز محتوایی
شاد و عاشقانه داشت.
در پرده دوم، تعهد كه در آن "بندیك" و "بئاتریس"
از كمدی "دردسر بسیار به خاطر هیچ" شكسپیر ایفای نقش كردند، عشق همچنان
به قوت خود باقی بود اما با استدلال و مسئولیت پذیری همراه شده بود.
در پرده سوم، شكست، رابطه عاشقانه به نا امیدی می انجامید
و لیدی مكبث و مكبث از نمایش مكبث شكسپیر نقش عاشقان ناامید این پرده را بازی می
كردند.
سه پرده اول در نهایت به پرده اندوه می انجامید كه احساس خلأ
ناشی از جدایی عاشقان را به تصویر می كشید. این پرده با بازی شخصیت های تراژدی
"هملت" شكسپیر به روی صحنه رفت.
بازیگران در هر پرده به زبان های انگلیسی، فرانسه و عربی
سخن می گفتند و دیالوگ ها یا از اشعار شكسپیر و قبانی ترجمه شده بود و یا این
اشعار به صورت دیالوگ خوانده می شد.
***
تارنمای محمود کویر
تارنمای جدید محمود کویر راه اندازی شد.
در این تارنما این بخش ها را می توان دید: شعر. پژوهش. عرفان. شاهنامه.نمایشنامه.
یزدشناسی.
هم چنین در بخش انگلیسی آن مقاله ها،
نمایشنامه ها، شعرهای محمود کویر به زبان انگلیسی آمده است.
در همین بخش می توان ترجمه ی گزیده ای
از غزلیات شمس و سهراب سپهری را با نگاهی تازه به اشعار آنان یافت.
آدرس تارنمای محمود کویر:
www.mahmoodkavir.com
***
تئاتر تئاتر
گروه تئاتر پارسیان و مرکز هنر سام برنامه های جدید هنری و فرهنگی خویش را
اعلام نمود.
نمایش تراژدی رستم و سفندیار با هنرمندی جواد شمس. مصطفا شمس. قاسم کربلایی
نمایش تولد یک مرگ. نوشته ی بهروز قنبر حسینی و کارگردانی سوسن فرخ نیا
کمدی رومئو ژولیت و آبگوشت بزباش. نویسنده و کارگردان :بهروز قنبر حسینی
سخنرانی مصطفا شفافی پیرامون داستان نو و داستان نویسی امروز ایران.
www.saamhouse.co.uk
***
تاملی در مدنیته ایرانی
علی میرسپاسی
ترجمه جلال توکلیان
اصل کتاب به
انگلیسی است و توسط آقای جلال توکلیان به فارسی ترجمه شده و نویسنده، آقای علی میر
سپاسی، نیز ترجمه را تأیید کرده است. ترجمه کتاب عالی است و نثر آن به روانی یک
نوشته فارسی حرکت می کند.
در مقدمه می خوانیم: «بر اساس تجربه ایرانی می
توان حکایتی جذاب درباره مدرنیزاسیون جامعه ای تقریر کرد که میان دو وضعیت متعارض
گیر کرده بود: از طرفی در آتش اشتیاق برای نیل به پیشرفت مادی می سوخت و از طرف دیگر
نگران از دست دادن هویت منحصر به فرد ملی، اخلاقی و فرهنگی بود» و نتیجه می گیرد
که این تناقض جامعه را به دو پارگی بزرگی می کشانید که بخشی از آن در سودای مدرن
شدن می سوخت و بخشی دیگر هوای بازگشت به اصل داشت.
یکی از
استدلالات نویسنده برای روشن کردن این موضوع که جنبش ایران در عین سنت گرا بودن،
اصلاح طلب بود، حمایت گروههای چپ از جنبش مذهبی است. می گوید « از عجایب روزگار
است که روشنفکران سکولار در معقول جلوه دادن، مردم پسند کردن و حتا مشروعیت بخشیدن
به تشیع و روحانیت شیعه در دو دهه پیش از انقلاب، نقش ایفا کردند ».
***
سعدی در آکسفورد
انتشارات "وان ورد" كه ناشری مستقل در آكسفورد
انگلستان است و كتاب هایی تخصصی در حوزه دین، عرفان، فلسفه و روانشناسی منتشر می
كند، قرار است در اول مارس ٢٠٠۷ كتابی را با عنوان "سعدی: شاعر عشق و زندگی"
به زبان انگلیسی منتشر کند.
این كتاب ١٦٠صفحه ای كه به همت "همایون كاتوزیان" پژوهشگر ایرانی تالیف شده است،
بر دیدگاه های سعدی درباره عشق كه دو حالت عشق انسانی و عشق انسان به خداوند را به
یكدیگر پیوند داده و تاثیر سفرهای چندین ساله او بر این دیدگاه متمركز شده است.
كاتوزیان در این كتاب با دیدگاه ویژه ی یك
پژوهشگرفرهنگی،
نكات جدیدی را درباره مفاهیم عشق و زندگی در آثار این شاعر بزرگ قرن سیزدهم میلادی
(هفتم هجری) مطرح كرده است.
شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی در این كتاب به عنوان یكی از
بزرگترین نویسندگان و شاعران ایرانی كه هم در نثر و هم در شعر كلاسیك تبحر داشته
به خواننده انگلیسی زبان معرفی شده است.
کاتوزیان بر این باور است کهسعدی
در عصر خود به عنوان انسانی اندیشمند و در عین حال پر شور مورد احترام ایرانیان
بوده است.
كتاب "سعدی: شاعر عشق و زندگی"، زندگی نامه این
شاعر بزرگ را همراه با نمونه ها و نقدهایی درباره آثار او ارائه می دهد. این كه چگونه تا دهه ١٩٥٠میلادی دیدگاه
های سعدی مورد ستایش جهانیان قرار می گرفت و چگونه شد كه بعد از آن دهه به ورطه
گمنامی سقوط كرد از جمله موضوعاتی است كه این كتاب به تفصیل به آن پرداخته شده است.
"همایون كاتوزیان"، پژوهشگرتاریخ، علوم اجتماعی و
نقد ادبی است. او از جمله پژوهشگران در زمینه ایران شناسی در كالج سنت آنتونی و از
اعضای دانشكده مطالعات شرق شناسی دانشگاه آكسفورد و نیز عضو افتخاری دپارتمان علوم
سیاسی در دانشگاه "اكستر" و ویراستار آثار و كتب بسیار در زمینه ایران
شناسی است. او تمام مدارج علمی خود را در انگلستان گدرانده و دارای كرسی تدریس در
زمینه اقتصاد در دانشگاه لیدز و سپس در دانشگاه "كنت" در كانتربری بوده
است.
او همچنین سوابق همكاری های مشترك بین المللی و مناصب و مشاغل
دانشگاهی متعدد از جمله عضویت
كالج مطالعات تاریخی در موسسه مطالعات عالی در پرینتستون داشته است. همچنین با
دانشگاه های كالیفرنیا، سن دیگو، كالج سنت آنتونی همکاری داشته وكتاب های متعددی در زمینه سیاست و
تاریخ ایران به زبان انگلیسی و فارسی نگاشته است.
***
هفته ی موسیقی ایرانی در
لندن
از نوزدهم تا بیست و چهارم فوریه امسال(
٢٠٠٦) در لندن یک برنامه موسیقی ایرانی برگزار می شود.
این برنامه به همت بنیاد میراث ایران و
ارکستر سمفونی بی بی سی و گروه موسیقی نوا و دستان و بسیاری از دست اندکاران
موسیقی ایرانی برگزار می شود.
دراین برنامه ی جالب که با آموزش و اجرا
و تکنوازی همراه است، هنرمندانی چون
استادفرهت و تفرشی پور نیز به اجرای تکنوازی می پردازند.
این برنامه رایگان است .
سبز
باشید. محمود کویرwww.mahmoodkavir.com
