موضوع انشاء :

عمركوتاه انقلابیون رمانتیك .

آرام بختیاری

یا لرد بایرون Byron , Lord 1788- 1824 ، شاعر غربی ؛ در لباس قفقازی !

گرچه دركلاس درس انشاء گفته شد كه در حین نوشتن؛ غیر از نامه و خاطره نویسی، سعی كنید از ضمیر اول شخص: من و ما ،استفاده ننمائید، یا بندرت آندو را بكارگیرید؛حتا اگراین سبك، فواید روان-درمانی قلمی هم برای نویسنده داشته باشد، و مكتب پست مدرن امروزه هرگونه آزادی نوشتاری را بما داده، این روزها می بینیم كه خواننده فلك زده درتبعید و مهاجرت، مجبور است كه هرلحظه این نشخوارهای خصوصی پاره ای ازنویسندگان زوركی! را تغذیه نماید. امیداست امروزآخرین باریست كه ما متنی را با ضمایر شخصی آغاز می كنیم . و امااكنون برگردیم به موضوع اصلی این مقاله :

درطول عمركوتاه روشنفكری ام! دهها بارنام لرد بایرون، شاعر آزادیخواه و رمانتیك انگلیسی را شنیده بودم، تااینكه چندی پیش باعكسی ازاونیز برخوردكردم. درنگاه اول به نظر میرسید كه اودرلباس قفقازی یا مهاراجه های هندی شهرتاج محل، خواسته بیننده را بیاد رمانتیك اشرافی داستانهای هزارویك شب یا دوره هارون الرشید بیندازد. ولی درگوشه ای ازعكس اشاره شده كه بایرون درآنجا،درلباس ملی ومحلی مردم كشور آلبانی است.به هرحال آن تصویر تعثیری شرقی ازشاعرنامبرده روی تماشاچی بجا میگذارد. اشاره دیگراینكه، لرد بایرون دركنار پارتیزانهای جنبش استقلال طلبانه یونانی علیه تركهای عثمانی درسال 1824 كشته شد، گرچه مرگ اونه درمیدان نبرد، بلكه براثر تب باتلاقی دریونان بوقوع پیوست. بایرون آنزمان یكی از سران جنبش جوانان پان هلینیستی غرب علیه حضور حكومت عثمانی درجنوب اروپا وكشورهای بالكان بود.

اوازآغازتولد دارای یك پای لنگ و شل بود، بااین وجود بایرون یكی از بهترین شناگران زمان خودنیزبشمار میرفت.

پدربایرون یك نظامی اشرافی مرفه بود كه بعدها ؛ زمانیكه لردبایرون 3ساله بود ، بدلیل ولخرجی و خوشگذرانی و بدهكاریهای كلان ناشی ازآنها، خودكشی نموده بود. و مادر لرد بایرون 20 سال بعداز مرگ پدرنیز فوت نموده بود.

منتقدین چپ درباره بایرون وآثارش به دو موضوع اشاره میكنند: اول اینكه اوبدلیل روابط عشقی-ناموسی با بعضی اززنان اشراف و دربار، و جنجالهای خطرناك ناشی ازآن، مجبورشد به ایتالیا و سوئیس فراركند. دوم اینكه آنها تضادهای انفجاری آثار بایرون را جمع بندی و نتیجه احساسات میهن پرستانه و آزادیخواهانه شهروندی و دشمنی اوبا ارتجاع فئودالیسم و روحانیون مسیحی ازیك طرف و موضعگیری فردگرایانه-آنار شیستی و بدبینانه ازطرف دیگر میدانند.بدبینی اورامیتوان نتیجه سرخورده گی بایرون از شكست هدفهای انقلاب فرانسه درآنزمان دانست.آثاراوحاوی تضاد: طنز و تراژدی، شوخ منشی و بی حوصله گی، رمانتیسم و كلاسیسم میباشند. لردبایرون ازجمله شاعران نوگرای ادبیات جهانی است. درانگلیس اوراازنظرادبی رقیب والتر اسكات و توماس مورس بشمار می آورند.

او دركنارشاعری بنام شلی ، یكی ازنمایندگان مهم ادبیات رمانتیك انقلابی انگلیس بود. دراشعار او احساسات آزادیخواهانه و درد و رنج جهان و سرنوشت انسان، باهم ادغام میشوند. طنزآثار بایرون راآنزمان نشان نوگرایی ادبی بحساب می آوردند. خواننده اشعارش شاهد تضاد احساسات رمانتیك و طنز كلاسیك میتواند بشود. اوراهمچون هاینه درآلمان، نماینده نوع رمانتیك ناامید یا “رمانتیك منفی“ می نامند. جامعه شناسان ادبی، این گونه رمانتیك منفی بایرون را، جاده صاف كن ادبیات آبزورد و پوچگرای بعدی درغرب بحساب می آورند. امروزه درمحافل تحقیقی و دانشگاهی، لرد بایرون رایكی از 5 شاعر مهم رمانتیك اروپا بشمار می آورند. جنبش ادبی رمانتیك ناامید ومنفی رانتیجه عوارض انقلاب صنعتی میدانند كه با برده نمودن رنجبران و نابودی طبیعت ومحیط زیست، بجای زورگویی و استثمار پیشین حاكمان و اسقف های كلیسایی، اكنون كارخانه داران طمعكار و مدیران تولید انبوه را مسئول به خاكسپردن امیدهای انسانی نموده.باآ‎غاز خشونت: قوانین، سازمانها و موسسات سرمایه داری، انسان رمانتیك به مرگ و زاری از درد و رنج سرنوشت و جهان، پناه برد ، ویا به مبارزات اجتمایی پرداخت، گرچه امیدی به پیروزی نداشت. دراین مبارزه مرگ وزندگی، قهرمان رمانتیك شاعر، اغلب تنها است و بزرگترین نتیجه كوششهایش، مرگ قهرمانانه می باشد .

درزمان لرد بایرون گویا اوضاع سیاسی استعماری اروپا خیلی شیر توشیر بود: ایتالیا درزیر سلطه دولت اطریش بود، اسپانیا و پرتقال برای استقلال ازفرانسه درحال مبارزه با ناپلئون بودند، روشنفكران انگلیسی ازشكست شعارهای انقلاب فرانسه شوكه شده وبه فكر میدان آزمایش جدیدی مشغول بودند، تركیه عثمانی ازسال 1461 به اشغال یونان پرداخته بود، بریتانیای درحال جنگ بافرانسه انقلابی، شاعران و روشنفكران رمانتیك خودرا خائن به وطن نامیده و آنها را به خارج كیش كرده و به تبعید و مهاجرت وادار نموده بود.

بعضی ازشاعران رمانتیك با تكیه بر ایدئولوژی انسانی یونانی و پان هلینیستی، قصد مبارزه با بی عدالتی درجهان را در سر گرفتند. لردبایرون از سال 1816 درشوق وصال بامرگ و انقلاب، انگلیس را ترك كرده بود. اومیخواست تامرگش بصورت یك اسطوره قهرمانی خواسته شده، درلباس سیاسی درتاریخ ثبت گردد. مراسم خاكسپاری او در آنزمان در انگلیس و آمریكا را جشن گرفته و به نمایش گذاشتند. احتمالا جنگ غرب با اسلا عزیز! ازآن زمان شروع گردید.

فضای ادبی كشور بریتانیا آنزمان به دو قسمت تقسیم میشد. غیر از شلی، اكثرا با او مخالف شدند. جان كیت نوشت كه بایرون موضوعات جدی را بصورت طنز و مسائل طنز را به شكل جدی به خورد خواننده میدهد. روبرت سوتی، سبك ادبی بایرون را “مكتب شیطانی“ ادبیات نامید، ولی موافین بایرون، قهرمانان آثار اورا پررنگ تر و پرخون تر از قهرمانان رمانهای تاریخی والتر اسكات دانستند. فرانسویان بایرون رادركنار ولتر و روسو قراردادند. لامارتین و ویكتورهوگو، مجذوب او شده و بایرون را با شاتوبریان قابل مقایسه میدانستند. آلمانیها بایرون را به اهمیت شكسپیر شمردند. در روسیه به پوشكین و لرمانتف، “بایرون های روس“ لقب دادند. نیچه و استاندال او را دركنار گوته، مهمترین شاعر زمان نامیدند. گوته كتاب “ دون ژوان“ بایرون را اثری فراموش نشدنی نامید.

درباره بیوگرافی بایرون باید اشاره نمود كه وی بین سالهای 1788 و 1824 زندگی كرد و در 21 سالگی سفرهایی به كشورهای خاورمیانه و كشورهای حوضه مدیترانه نمود.

سه اثر مهم لرد بایرون را : سفر زیارتی جنگجو ، دون ژوان، و مانفرد، بحساب می آورند. شكایتهای تاسو، كورسار، محاصره كورین، كاین، مارینو، هردو ف ، ساعات فراغت، و امید و رویای عدالت، از جمله دیگر آثار اوهستند. انتشار كتاب : سفر زیارتی جنگجو، در 24 سالگی موجب مشهوریت سریع و ناگهانی بایرون شد. او در رابطه با منتقدین كم سواد آثارش دركتاب “ امید و رویای عدالت“ با طنز تحقیرآمیزی نوشت : ما حماسه سرایان انگلیسی ، و شما منتقدین مسخره اسكاتلندی !.

كتاب حماسه شاعرانه دون ژوان رااثر اصلی بایرون میدانند. اودراین كتاب، طنز را با عناصری از رئالیسم انتقادی مخلوط نمود. دون ژوان از موضع منفعل دراین كتاب قربانی تن نازی زنان عشوه گرمیباشد و نه فریب دهنده آنان. البته منظور بایرون، زنان و دختران اشراف، دربار، و فرماندهان نظامی و بزرگ ارتشتاران هستند و نه فلك زدههای روستایی ویا شهرستانی كه تمام روز مشغول سیر كردن شكم خود و بچه هایشان هستند و باید سگدو ! بزنند.