رضا فرمند

مولن روژ و کاشفان شپشهاي اسرار

«کِي شناسي دولتِ روحانيان در ميان حکمتِ يونانيان...

کافِ کفر اينجا بحق المعرفه دوستتر دارم ز فاي فلسفه...

شمع دين چون حکمتِ‌ يونان بسوخت شمع دل زان علم برنتوان فروخت... (۴۵۳۸)

منطق‌الطير عطار نيشابوري

(شاعر و عارف معروف ايراني در قرن ششم و آعاز قرن هفتم. معين)

مولن روژ*

(از شعرهاي پاريسي)

بچرخ مولن‌روژ! نازِ پرهايت!

وَ مرا هم هر جور که مي خواهي بچرخان!

با تارتنان ايمان،

با گورکنان پُرسش،

با خداوندان نزيستن،

با خداوندانِ شطح و طامات و کرامات و لاطائلات

يک دور هم نمي خواهم بچرخم مولن‌روژ!

***

با درويشان هيچ‌نشين،

با پيران جهانکور خانقاه‌نشين،

با شيفتگان تن‌شِکني ها؛ چله‌نشيني‌ها،

با بخشندگان خرقه هاي بيخبري؛

با پوشندگان خرقه هاي سکوت؛

با سازندگانِ حلقه هاي مراد و مريد،

دورهاي باطل؛

باعاشقان سماع،

با عاشقان چرخهاي پُر شور مرگ

يک دور هم نمي خواهم بچرخم مولن روژ!

با زائرانِ هفت شهر واهي عشق

با سرگشتگان شهر جابلسا

با جويندگان شهر جابلقا

با ساکنان غارهاي انديشه

با بوفهاي خرابه هاي سکوت

با عارفان هيچ

با عاشقان مرگ

يک دور هم نمي خواهم بچرخم مولن روژ!

با مردان زاويه، انزوا

با سالکان هر طريقتِ پُرسش‌شِکن

با دانشمندان رياضت،

با دانشمندانِ گوشه‌نشيني

با کاشفان شپشهاي اسرار

- در خرقه هاي کبود و چرک‌آلود

با اهل هيچ، اهل سکوت

با عقاب هاي قله هاي هپروت

يک دور هم نمي خواهم بچرخم مولن روژ!

***

بچرخ مولن‌روژ! نازِ پرهايت!

وَ مرا هم هر جور که مي خواهي بچرخان!

با عارفان هيچ‌انديش ايراني

يک دور هم نمي خواهم بچرخم مولن‌روژ!

در آستانه‌ي رنگين سال نو

چهره به چهره‌ي پاک مولن‌روژ

از راستي اينک! چنان سرشارم

که جز با مولن‌روژ

با هيچکس! با هيچکس نمي خواهم بچرخم!

مولن روژ ۲

بچرخ مولن‌روژ! نازِ پرهايت!

وَ مرا هم هر جور که مي خواهي بچرخان!

با رقص پُرکشش کان کان‌ات

وَ چرخش پُرشتابِ پرهايت

هر چه را که مي خواهي

از زندگي‌ام بِبُر! مولن روژ!

ايران را هم بچرخان مولن روژ!

و چنانش بچرخان که کلاهِ سنگي‌اش از سر بيفتد مولن روژ!

و از کنه هاي کلان و ساس هاي سياه، پاک شود!

مولن روژ ۳

مولن روژ

چرخيد و چرخيد و چرخيد

و شادماني را زير پرهايش گرفت.

مولن روژ

چرخيد و چرخيد و چرخيد

و واژه هاي سختِ کليسا را

دانه دانه، خُرد کرد؛ سکوت کرد.

مولن روژ

چرخيد و چرخيد و چرخيد

و از خرسنگِ سياه تابو ها

گذرگاهي بزرگ

- به خوشگذراني گشود.

مولن روژ ۴

رقصندگان کان کانِ فرانسوي

پاي افشانان،

هرچه پيش پاي شادي بود

قيچي کردند.

پاريس. ۲۶ دسامبر، ۲۰۰۴

************************

*Moulin Rouge

کاباره مولن روژ {مولن روژ يعني آسيابِ سرخ} را مي توان يکي از پديده هاي دوره‌اي از تاريخ فرانسه دانست که به نام «دوره‌ي زيبا» Belle Epoque شناخته مي شود. اين دوره که تقريبن از ۱۸۹۰ آغاز مي شود در حقيقت دوره‌ي گذار به زندگي مدرن است. در اين دوره است. که با رواج عناصري چون لامپ الکتريکي، اتومبيل، تلگراف، سينما... گرايش به نوعي زيباپرستي و خوش‌زيستي در ميان مردم گسترش مي يابد. کاباره‌ي مولن روژ پس از گشايش در سال ۱۸۸۹ پناهگاه هنر «غير رسمي» مي شود. مردم به مولن روژ مي روند که زندگي را جشن بگيرند و به يک معنا خوشگذراني کنند. رقص کان کان فرانسوي French Cancan يکي از برنامه هاي پايدار کاباره مولن روژ بوده است. بسياري از خوانندگان کلاسيک فرانسوي چون ميستينگت Mistingeutt (‌۱۸۷۵-۱۹۵۶) در اين کاباره باليده‌اند. مولن روژ، الهامبخش بسياري از فيلم ها و آثار هنري بوده است. پلاکادرهاي تولوز-لوترک Toulouse-Lautrecs از رقصندگان و خوانندگان مولن‌روژ شهرت جهاني دارد.