پرسش امروز رسانه های اسرائیلی
آیا یاسر عرفات
رابه قتل رسانده اند ؟
ترجمه بهروز عارفی
لوموند دیپلماتیک نوامبر ٢٠٠۵،
- یک سال پس ازدرگذشت یاسر
عرفات که به دیده ژنرال شارون مانع اصلی در برابر صلح بود، با بن بست کامل مواجهیم. نه تنها اسرائیل
به ساختن شهرک های استعماری ادامه میدهد، بلکه زندگی روزانه برای فلسطینی ها
همچنان بسیار سخت است. حتی در غزه
«آزاد شده» که به زندانی تبدیل گشته
است. بدتر از آن، جنگ داخلی که عرفات
تلاش میکرد از آن جلوگیری
کند، تهدید میکند. در چنین اوضاعی
است که رسانه های [اسرائیلی] فرضیه مسمومیت عرفات را پیش میکشند ...
آمنون
کاپلیوک (روزنامه نگار، بیت المقدس، مؤلف زندگی نامهء عرفات تسخیرناپذیر،
انتشارات فایار، پاریس ،٢٠٠٤)
یک سال پیش،
روز ١١ نوامبر ٢٠٠٤، رئیس تشکیلات خودمختار فلسطین و سازمان آزادی بخش فلسطین
(ساف) در بیمارستان نظامی پرسی واقع در کلامار، حومه جنوبی پاریس ، چشم از جهان
فروبست. این امر قطعی است که حال ابوعمار – با نامی که فلسطینی ها صدایش میکردند
- درهفته آخر ، ناگهان به وخامت گرائید. و
نیز قطعی است که محاصره مقر فرماندهی عرفات ( مقاطعه) در رام الله ، از دسامبر ٢٠٠١
از سوی ارتش اسرائیل ، عرفات را وادار به زندگی در شرایط روانی و جسمانی فوق
العاده طاقت فرسا کرده بود. اما، به دیده چندین رهبر فلسطینی که اعلام موضع علنی
شان در رسانه های عرب و غیرعرب منتشر شد، کار تمام بود. اسرائیلی ها رئیس را مسموم
کرده بودند. پزشک اردنی شخصی عرفات، دکتر
اشرف الکوردی نیز چنین عقیده دارد.
در هفته های اخیر،
رسانه های اسرائیلی بر آن چه تا حال یک شایعه و اعتقاد باطنی شمرده میشد، اعتبار
خاصی داده اند. این رسانه ها از احتمال « تصفیه فیزیکی» رئیس حکومت فلسطین سخن می
رانند. برای مثال، روز ٣٠ سپتامبر ٢٠٠۵، یورام بینور خبرنگار کانال دوم تلویزیون
اسرائیل در سرزمین های اشغالی کلمه خشن را برزبان آورده بود.
سه هفته پیش از
آن، عنوان ضمیمه هفتگی روزنامه هآرتص (١)« عرفات از ایدز یا مسمومیت فوت کرده است
» بود. اما، آموس هارل و آوی ایزوچاروف به نقل از یک کارشناس اسرائیلی، احتمال
ابتلای عرفات را به بیماری ایدز « بسیار کوچک » ارزیابی کرده و تاکیدکردند که
پزشکان متعددی عقیده دارند که علائم بیماری، به یک مسمومیت نزدیک است. این دو
روزنامه نگار در کتابی که در اکتبر ٢٠٠۵ با عنوان «هفتمین جنگ اسرائیل»(٢) انتشار
می یابد، بدون ارجح شمردن یکی از این سه
فرضیه، علت فوت را ناشی از یکی ازعوارض مسمومیت، ایدز یا عفونت ساده شمرده اند. یکی
از مولفین این کتاب، در صحبت های خصوصی احتمال بیشتر را به مسمومیت میدهد...
« مرده ای که
راه میرود»
بیمارستان پرسی
، یکی از معتبرترین مراکز پزشکی اروپا برای معالجه بیماری های خونی است. نظریه پزشکان
این بیمارستان کدام است؟ گزارش سری پزشکی با امضای پزشک ارشد بخش های بیمارستان،
دکتر برونو پاتس نتیجه می گیرد که « آقای یاسر عرفات، در سیزدهمین روز بستری شدنش
در بیمارستان پژوهشی ارتش پرسی و هشتمین روز اقامت اش در بخش مراقبت های ویژه، در
اثر خونریزی گسترده مغزی درگذشت. این خونریزی مغزی وضع بالینی ناشی از چهار سندروم(٣)
را بغرنج تر کرد (...) معاینه تعداد زیادی از متخصصین رشته های متعدد پزشکی و نتایج
آزمایش های انجام شده، اجازه نداد تا یک چارچوب بیماری شناسی مشخص را که بتواند
اجتماع این سندروم ها را توضیح دهد، در نظر گرفت ».
تنها منشاء
انتشار شایعه در فلسطین، این «ابهام» پزشکی نیست. فلسطینی ها همچنین به نیت آشکار
و اعلام شده نخست وزیر اسرائیل، آریل
شارون برای ازبین بردن یاسر عرفات نیز تکیه می کنند. از بهار ٢٠٠٢، ژنرال شارون از
نو به تهدید پرداخت. اگر او وارد عمل نشد، بخاطر قولی بود که به جورج دبلیو بوش داده بود. در جریان سال نو یهودی
٢٠٠٤، نخست وزیر با تأکید بیان کرد « عرفات از سرزمین ها[ی فلسطینی ] اخراج خواهد
شد» . میتوان پرسید که اخراج یا کشته خواهد شد؟ . شارون یادآوری میکند که اسرائیل
شیخ احمد یاسین رهبر معنوی حماس و سپس
جانشین او عبدالعزیز رانتیسی را به قتل رساند. آیا تفاوتی میان عرفات، یاسین و
رانتیسی وجود دارد؟ و خودش پاسخ میدهد « من تفاوتی نمی بینم. همان طوری که ما علیه
این قاتلان وارد عمل شدیم، علیه عرفات عمل خواهیم کرد.» (٤)
در اوایل
نوامبر ٢٠٠٤، اوری دان (روزنامه نگار) از معتمدین نخست وزیر نوشت که شارون « به
بوش اعلام کرده که دیگر خود را به رعایت قولی
که به هنگام نخستین ملاقات شان در مارس ٢٠٠١ داده بود، ملزم نمیداند.
منظورش آسیب رساندن به عرفات بود. برداشت بوش این بود که شاید بهتر است که سرنوشت
عرفات را بدستان قادر متعال بسپریم. شارون پاسخ داده بود که گاهی می بایست به قادر
متعال یاری رساند. »(۵)
این اظهارات در
مقاطعه (مرکز فرماندهی عرفات) بسیار جدی
گرفته شده بود. بویژه که واحد تیراندازان خبره ارتش اسرائیل موسوم به سایرت متکال
برای آمادگی جهت حمله احتمالی به مقر یاسر عرفات و یا در صورت امکان، قتل نامبرده
تمرین میکرد. گویا ژنرال شارون هم در یکی از این تمرینات حضور داشته است. و همه میدانند که او ازاین که در جریان محاصره بیروت
در سال ١٩٨٢، نتوانسته است عرفات را از میان بردارد، سخت متاسف است. وزیر دفاع اسرائیل شائول موفاز و وزیر
امور خارجه سیلوان شالوم نیز معتقد به از بین بردن عرفات بودند . رونی دانیل
خبرنگار امور نظامی کانال دوم تلویزیون اسرائیل، از عرفات به عنوان « مرده ای که راه میرود » یاد کرد ...
نیات رهبران
اسرائیل برای خلاص شدن از دست رهبر فلسطین، هرقدر هم قانع کننده باشد، به تنهائی
دلیل مسمومیت او نیست. لذا باید به وضعیت
جسمانی رئیس نظری بیاندازیم.
در ١٨ اوت
٢٠٠٤، من شخصا هنگام سخنرانی پرزیدنت عرفات در مجلس شورای فلسطین ، حضور داشتم. او
بمدت دو ساعت، همه مشکلات زمان را بررسی کرد و طبق معمول دو یا سه بار جملات کلیدی
سخنرانی اش را تکرار کرد. او ایستاده و با صدای رسا صحبت میکرد و نشانه ای از بیماری
در او دیده نمیشد.
روز ٢٨
سپتامبر، در جریان چهارمین سالگرد اتتفاضه الاقصی، عرفات را برای آخرین بار دیدم. او مثل همیشه مرا در
آغوش گرفت و سلام داد و از احوال من پرسید. پاسخ دادم « الحمدالله همه چیز روبراه
است. اما، شما ابوعمار ، طی مدت کوتاهی زیاد لاغر شده اید» : چهره اش ضعیف تر شده بود
و لباس هایش کاملا برای اندامش گشاد جلوه میکرد. پاسخ داد « چیزی نیست ». ، او ضمن صرف نهار فعالانه در بحث شرکت داشت و مثل همیشه
کم غذا بود. ناگهان سخنگوی عرفات، نبیل
ابو ردوینه در گوش من گفت «بهتر است تمام کنیم، ابو عمار نیاز به استراحت دارد» . عرفات
دوباره مرا بوسید و از هم جدا شدیم.
در ماه اکتبر،
وضع جسمانی او وخیم تر میشود. روز ١٢ این ماه، چهار ساعت پس از شام، او دچار دل درد،
استفراغ و اسهال میشود. به او داروی آنفلوآنزای روده ای تجویز میکنند ولی نتیجه ای
نمیدهد. آزمایش های خون نشان میدهد که تعداد پلاکت ها در خون بسیار پائین ولی شمار
گلبول های سفید ثابت است. روز ٢٧ اکتبر، حال او ناگهان وخیم تر می گردد.. او بمدت یک
ربع ساعت بیهوش میشود. یاسر عبد ربه پس از دیداربا وی به من گفت « وضع جسمانی او
بسیار وخیم است، بسیار وخیم ».
روز بعد، پزشکان
مصری، تونسی و سرانجام اردنی رسیدند.آنها قادر به تشخیص منشاء بیماری نشده و پیشنهادکردند
که بیمار به بیمارستانی در پاریس منتقل شود. کاخ الیزه فورا موافقت کرد. ژنرال
شارون از طریق رئیس دفترش دوو وایس گلاس علاوه بر عزیمت او با بازگشت وی پس از
بهبودی نیز موافقت کرد و با تغییر رویه ای شگفت آور پیشنهاد اعزام پزشکان اسرائیلی
به پاریس را نمود. نزدیک ظهر ٢٩ اکتبر،
دستیاران ابوعمار، وی را از ساختمانی که بمدت ٣۵ ماه در آن محبوس بود، به یکی از
دوهلیکوپتر اردنی هدایت کردند. رئیس بجای کفیه همیشگی اش، کلاه پوستی بسر داشت و
شگفتانه لبخند میزد. او عرفاتی نبود که من از ١٩٨٢، از زمان اولین دیدارمان در بیروت
غربی تحت محاصره می شناسم. هنگام پرواز هلیکوپتر
به امان ، نزدیکان اش اشک میریختند. از امان ، یک هواپیمای پزشکی نظامی فرانسوی،
عرفات را به پاریس انتقال داد.
هنگام ورود به
کلامار، او به هوش بود ولی بسیار ضعیف مینمود. آزمایش های اولیه روشن میکند که وی
نه سرطان خون، نه غده داشته ولی از التهاب
شدید دستگاه گوارشی رنج می برد. پزشکان با تجویز آنتی بیوتیک و داروی ضد التهاب با
دوز(اندازهء) قوی به مقابله با بیماری میروند. وضعیت او رو به بهبود میرود. او کمی
در اطاق اش قدم زده و تلفنی با پرزیدنت ژاک شیراک و چند رهبر فلسطینی صحبت میکند.
اما، ناگهان روز سوم نوامبر، در اغما فرومیرود. او از عوارض چندین بیماری شدیدا
رنج می برد. علت آن را به وجود یک توکسین (زهرابه) ناشناخته نسبت میدهند، اما پزشکان
فرانسوی نمی توانند آن را تشخیص بدهند. اطرافیان عرفات معتقدند که فقط یک معجزه می
تواند او را نجات دهد. دو هفته پس از ورود به بیمارستان، پرزیدنت یاسر عرفات
چشمانش را برای همیشه فروبست.
همان طوری که دیدیم،
مطبوعات اسرائیل برای توضیح این مرگ ناگهانی، سه علت را پیش میکشند. آن ها عبارتند
از عفونت، ایدز یا مسمومیت. فرضیه عفونت فاقد اساس طبی است. هیچکدام از پزشکان
فرانسوی، فلسطینی، مصری، تونسی یا اردنی، به مشاهده نشانی از عفونت در جریان معاینه
های خود، اشاره ای نکردند. از سوی دیگر اگر منشاء بیماری وی عفونی می بود، عرفات
بکمک آنتی بیوتیک های تجویزی می توانست با
آن مقابله کند.
فرضیه بیماری ایدز
تنها به قصد لجن پراکنی بر چهره رئیس پیش کشیده شده بود. زیرا مقاله یادشده هآرتص
کوچکترین عنصر قانع کننده ای طرح نمی کند. یک بررسی نیویورک تایمز بر این فرضیه، بکلی
خط بطلان میکشد. پزشکان فرانسوی حتی اشاره ای هم به آن نمی کنند. پزشکان تونسی
آزمایش اچ آی وی انجام دادند که نتیجه اش منفی بود. یک کارشناس اسرائیلی اطمینان می
دهد که « این امر غیر قابل قبول است که بیماری ای که دوهفته طول کشیده و با اسهال
وحشتناک، استفراغ شدید و اختلالات شدید گوارشی همراه بوده و عوارض جدی خون لختگی
بروز کرده، ناشی از ایدز بوده باشد. (٦) بنا بر اظهار دکتر الکوردی پزشک شخصی عرفات
بمدت بیش از بیست سال، در واقع، هیچ مدرک پزشکی از این بیماری نامی نبرده است.
فرض مسمومیت از
نظرمقامات اسرائیلی « احمقانه» و « بدخواهانه» است. از سوی فلسطینی ها، به اقدام
اسرائیل برای قتل یکی از رهبران حماس، خالد مشعل در ٢۵ سپتامبر ١٩٩٧ در امان اشاره
میشود. در آن زمان، دو مأمور موساد در روز
روشن و در خیابان ، سمی به گوش او تزریق کرده بودند. ملک حسین بسیار عصبانی از این
ماجرا، از اسرائیل مصرانه خواست تا پادزهر سم مربوطه را ارسال نماید والا مسئولیت
بحرانی مهم میان دو کشور با اسرائیل خواهد بود. نخست وزیر اسرائیل بنیامین نتان یاهو
پذیرفت پادزهر مربوطه را ارسال نماید و برای آرام کردن اوضاع ، هفتاد زندانی فلسطینی
از جمله شیخ یاسین را آزاد کرد.
مقایسه را نباید
بجای استدلال گرفت. پزشکان بیمارستان پرسی
در گزارش خود تأیید می کنند که اثری از سم های شناخته شده پیدا نکردند. علاوه بر این
آنان از دو لابراتوار دیگر (ژاندارمری و ارتش)
خواسته بودند که بدنبال سم بگردند. نتیجه منفی بود. باوجود این، ارزیابی
برخی از کارشناسان این است که میتوان به آسانی مواد سمی ناشناخته تولید کرد. برخی
از این سم ها پس از این که اثر کرد خود از بین میرود.
رهبران اسرائیلی
از جمله اهود باراک، بشرطی نقشه حذف فیزیکی
رئیس فلسطینی را پیش میکشیدند
که این عمل « هیچ ردپایی از اسرائیل » از خود باقی نگذارد. و از این جاست که
استفاده از سم غیر قابل تشخیص مطرح میشود.
او میگوید، بدون تردید، چنین چیزی اتفاق افتاده است. یک روزنامه نگار با سابقه اسرائیلی که وی هم
ترجیح میدهد هویتش فاشن نشود، به همکاران متعددی تعریف کرده است که زمان زیادی از علنی
شدن بیماری رهبر فلسطین نگذشته بود که وی
اطمینان یافت که رئیس مسموم شده است.
علاوه بر آن، سه شخصیت بخش های امنیتی اسرائیل جداگانه با او در مورد بهترین
روش برای این کار بحث کرده اند و گویا به یک نتیجه رسیده اند: استفاده ازسم.
البته این گفتگو ها در آوایل ٢٠٠٤ رخ داده است.
پزشک پادشاهان
اردن هاشمی، اشرف الکوردی همچنین پزشک ابوعمار نیز بود و کاملا به پرونده پزشکی وی
آگاه بود. او نیز اندکی پس از فوت بیمارش، اعلام کرد که علائم مسمومیت را مشاهده
کرده است. او عرفات را در مرحله حاد بیماری اش، پیش از انتقال به فرانسه معاینه
کرده بود و چیزی از مشکلات خونی که ظاهرا عرفات را به زانو در آورد، نمیدانست. بهمین
جهت، او برای تشکیل یک کمیته بررسی مستقل پافشاری میکرد تا بالاخره با یک
کالبدشکافی، علل مرگ روشن شود. درد کلیه و معده، بی اشتهائی کامل، کم شدن پلاکت های
خون، کاهش زیاد وزن، ظهور لکه های سرخ بر روی چهره، زرد شدن پوست علائمی است که «
هر پزشکی به شما خواهدگفت که این ها علائم مسمومیت است.» (٧) در واقع تنها چنین کمیسیونی
امکان خواهد داد تا مشخص شود که آیا عرفات به قتل رسیده است یا نه (٨).
یاسر عرفات
آرزو داشت که در بیت المقدس و در صحن مسجد، سومین مکان مقدس اسلام دفن شود. مقامات
اسرائیلی با آن مخالفت کردند. و رهبران فلسطینی مقاطعه را انتخاب کردند که صحنه آخرین
نبرد ابوعمار برای ایجاد دولت مستقل فلسطین بود. همرزمان عرفات تاکید میکردند آیا
جای بهتری برای مزار « پدر» ملت در مقر فرماندهی اش که توسط ارتش اشغالگر ویران
شده میتوان تصور کرد . آیا قوی تراز این نمادی وجود دارد؟ از فردای خاک سپاری،
آرامگاه او محل زیارت شهروندان بیشماری، چه تنها و چه دسته جمعی، جهانگرد یا مهمانان رسمی، گشته
است.
همان طوری که میشل
بارنیه وزیر امور خارجه وقت فرانسه در فوریه ٢٠٠۵ به هنگام دیداری از مقاطعه بیان
کرد، میراث یاسر عرفات متعلق به خلق فلسطین و تاریخ است. ولی اسرائیلی ها در این میان
چه وضعی دارند؟ نخست وزیر فلسطین، احمد قریع اظهار داشت « آنان دچار توهم و خودفریبی
اند اگر بپندارند که مقاصدشان در دوران پس از عرفات تحقق خواهد یافت» و سپس اضافه
کرد « روزی ، آنان افسوس عرفات را خواهند
خورد.»
----------
١ – هآرتص ، تل
آویو، ٩ سپتامبر ٢٠٠۵. نیویورک تایمز هشتم سپتامبر، علت مرگ را خونریزی در اثر یک
عفونت نامعلوم قید کرده بود. اما این نشریه تأکید میکرد که در پرونده پزشکی، هیچ عاملی نه مسمومیت و نه ایدز را ثابت نمی کند.
٢ - Hachette Littérature,Paris ,٢٠٠٥
٣ - « سندرم گوارشی پیش آمده سی روز پیش از آن، به Entérocolite آنتروکلیت* نسبت داده شد؛ سندرم خونی که همزمان یک CIVD **
شدید را با هموفاگوسیتوز [ نوعی نارسائی خونی]Hémophagocytose منزوی مربوط به مغز استخوان ، بدون سندرم فعال کننده Macrophagique ماکروفاژیک*** سسیتماتیک ، یک یرقان کولوستاتیک Cholostatique یک جا جمع کرده؛ یک سندرم عصبی با حالت گیجی متغیر و سپس کوما (اغماء) »
٤ – روزنامه یدیوت آهارونوت، تل آویو، ١٤ سپتامبر ٢٠٠٤.
۵ – روزنامه معاریو، تل آویو، ٤ نوامبر ٢٠٠٤ .
٦ و ٧ – روزنامه هآرتص، ٩ سپتامبر ٢٠٠۵
٨ – مجلس شورای فلسطین که از کار کمیسیون تشکیل شده در نوامبر ناراضی بود، یک
کمیسیون جدید تحقیق برای کشف سریع دلایل مرگ شهید ایجاد کرده است.
----------
* آنتروکلیت : التهاب همزمان مخاط روده کوچک و بخشی از روده بزرگ ( کولون)، (فرهنگ فرانسوی ربر)
** CIVD – Coagulation intra-vasculaire
disséminée
انعقاد خون درون عروقی پراکنده
** *ماکروفاژ : از انواع سلول های ایمنی و درشتی که در خون و بافت ها یافت میشوند
و عوامل مهاجم و میکروب های واردشده به بدن را می بلعند و از بین می برند (فرهنگ
سخن – جلد ٧)
-----------
لوموند دیپلماتیک نوامبر ٢٠٠۵، ترجمه بهروز عارفی
