لحظه ي گرانقدر بازگشت
اميد به هند
سلمان رشدي
لوموند ۱۵ مه ۲۰۰۴
برگردان : سيامند
سقوط دولت هند شوک سياسي عظيمي است که به
نحو چشمگيري باژگونگي شرايط قابل مقايسه با آن يعني , شکست خانم اينديرا گاندي در
1977را به ياد مي آورد . در آن زمان , درست مثل حالا همه ي ناظران معتقد بودند که صاحبان
قدرت برنده نهايي خواهند بود ؛ در آن زمان , درست مثل حالا , اپوزيسيون تقريبا
بطور کامل از ميان رفته بود ؛ در آن زمان , درست مثل حالا , راي دهندگان هندي
سياستمداران و وسايل ارتباط جمعي را به سخره گرفتند . اين دو انتخابات پايه گذار
لحظاتي به يادماندني در تاريخ دمکراسي هند هستند . راي دهندگان خودسري که
کارهايشان الزاما همان چيزي نيست که از آنها انتظار مي رود , عامل اعتلاي روحيه
اند .
طي دو سال و
نيمي که به انتخابات 1977 انجاميد , « وضعيت فوق العاده » خودفرموده ي خانم گاندي
, که پس از مجرم شناخته شدن ايشان در تقلبات انتخاباتي 1975 استقرار يافته بود ,
زمينه ي بسياري از سوء استفاده ها از قدرت , چه در محور حقوق شهروندي و چه در
زمينه ي حقوق بشر را تهيه نمود , مثلا در زمينه هاي عقيم سازي هاي مردان و يا
برداشتن اجباري رحم زنان.
ائتلاف
دمکراتيک ملي ( NDA ) , که توسط حزب باراتيا
جاناتا ( BJP ) ي آتال بيهاري واجپايي هدايت مي شد , هيچ رنگ و نشاني
از ديکتاتوري نداشت ؛ ولي گردانندگان آن بر پديده هاي وحشتناکي از جمله کشتار
مسلمانان ديده فروبسته بودند , بخصوص در ايالت گجرات , جايي که دولت برگزيده که تحت
قيمومت BJP
بود و خود مجرم به شرکت در اين امر .
موفقيت [حزب] کنگره در گجرات به
سال 2004 , ما را به انديشه وامي دارد که راي دهندگان از مشاهدات خود بيزار شده
اند ؛ درست همانطور که سقوط اينديرا گاندي در 1977 بيانگر دلزدگي ساکنين کشور از
خشونت دولت او بود .
رقابت هاي هرچه کهن تر هندي در
دوران اين انتخابات تجديد حيات يافتند , در 1977 , درست مثل حالا , بخش بزرگي از
بورژوازي شهري راي خود را به حساب دولت ريخت , در حالي که توده ي هنديان فقير ,
بخصوص جمعيت غيرشهري , با اکثريت بزرگي راي مخالف دادند .
مباحثه در مورد آينده ي کشور , در هند عموما حول مبارزه بر محور مرکزيت
گرايي نقش بسته است , مباحثه اي که به نوعي نشان از مبارزه اي ميان شهر و روستا
دارد ؛ [ مبارزه اي ] ميان بخشي از هند شهرنشين , هند صنعتي , هند نوين که در آن
طبقه ي سرمايه دار قادر به معجزات اقتصادي براي دستيابي به عرش است ؛ و بخشي از
هند کشاورز ساده , عزيز و گرانقدر نزد مهاتما گاندي , روستا و مزارع وسيع هند که
هنوز سه چهارم جمعيت هند را درخود جاي مي دهد و اندک بهره اي از رشد اقتصادي خيره
کننده ي اخير نبرده است .
تصادفي نيست که ائتلافي که قدرت
را در اختيار داشت , در آندرا پرادش و در تاميل نادو , ايالت هايي که همه کار براي
اينکه غولهاي تکنولوژي اطلاعاتي چون ميکروسافت در آنجا مستقر شوند , انجام داد و
از برکت تکنولوژي نوين , شهرهايي آرام و نه چندان پر اهميت چون مدرس , بنگلور و
حيدرآباد را به شهرهايي در اوج توسعه بدل نمود , شکست هايي چنين سنگين خورد . زيرا
, در همان زمان که ثروتمندان , ثروتمندتر مي شدند , اوضاع محرومان , مثل کشاورزان
آندرا پرادش , سال به سال بدتر و بدتر شد . حفره ي ميان ثروتمندان و فقرا در هند
هرگز تا اين حد عميق نبوده است , و دولت در ميانه ي اين مغاک قرار گرفته است .
شعار همه جاگير NDA
« هند مي درخشد » ( India shining ) روي مغزشان فرود
آمد , درست مثل زمان شکست اينديرا که شعار مي داد « Garibi hatao
» ( « از ميان برداشتن فقر » ) و همين شعار با شادي تمام توسط رقبايش به « Indira Hatao
» ( « از ميان برداشتن اينديرا » ) تبديل شد .
برگزيدگان مالي هند براي استقبال
از پيروزي [ حزب ] کنگره بر يکديگر پيشي مي گيرند و بايد منتظر شد و ديد تغييرات
دولت چه تاثيري بر ميزان اعتماد بازار خواهد داشت . بهررو , محرومان تصورات
مسئولان سياسي و اقتصادي کشور را نقش بر آب کردند . درسي که تمامي احزاب مي بايست
فرا بگيرند : در نظر نگرفتن رفاه توده ها چنين خطرات و مصائبي بدنبال خواهد داشت .
من در دوران جديد دو آرزو دارم .
يکي اينکه مجادله در موضوع « فرد خارجي » براي هميشه به فراموشي سپرده شود . آن
کساني از ما که به دياسپوراي هندي تعلق دارند و سالهاي طولاني براي برخورداري
هنديان از حقوق برابر شهروندي در جوامعي که در آن زندگي مي کنند و فرزندانشان زاده
و رشد و نمو يافته اند , مبارزه کرده اند , مباحثه در مورد تبار ايتاليايي سونيا
گاندي را بسيار ناخوش آيند مي دانند . علاوه بر اين اشارات BJP
مبني بر اينکه فرزندان او , يعني فرزندان راجيو گاندي , به نوعي خارجي هستند را
بسيار زشت محسوب مي دارند . نمي توان صاحب دو وزن و دو اندازه بود . اگر هندي هايي
که در خارج از هندوستان مي زيند , مي بايست داراي « تعلق خاطر » به کشور جديد خود به
حساب آيند , [ پس ] آناني که هند را وطن خود محسوب داشته اند , همانگونه که سونيا
گاندي از بيش از چهل سال قبل اينگونه بوده , نيز مي بايست به همين نحو مورد قضاوت
قرار بگيرد . و چقدر لذت بخش است که راي دهندگان هندي نشان دادند که هيچ توجهي به موضوع
« فرد خارجي » ندارند . يکي از مسئولين BJP
درست بعد از راي منفي همگاني به حزبش به شيوه اي احمقانه اعلام کرده , که از نظر
او اينکه هند توسط يک خارجي رهبري شود , « ننگين » است . اين نوع خطاها بود که
شکست BJP را بدنبال آورد . بنياد اين نظريات نژادپرستانه است و
مي بايست که به آن پايان داده شود .
آرزوي دوم من اين است که مطالعه ي
تاريخ هند بتواند از انحصار افراطيون و ايدئولوگها رها شود . سياسي نمودن مطالعه ي
تاريخ توسط دولت رو به پايان – عزم جزم آنان به تحميل راهنماهايي حامل ديدگاهي تنگ
نظر که نگرشي تجديدنظرطلب , ناسيوناليست و هندو از تاريخ گذشته ي هند در مدارس و
دبيرستانهاي کشور ارائه مي داد و نحوه اي که آنان کارهاي بزرگترين تاريخ نگاران
هند , مثل پروفسور روميلا تاپار را از ميان برداشتند , نوع اعمالي بود که زنگ خطر
را بيش از هر زمان به صدا درآورد . بسياري مواقع به نظر اينطور آمده که BJP
مي کوشد با شعله ور ساختن ادراک ما از گذشته , احساس مان از زمان حال را حرارت
بخشد . [ حزب ] کنگره و متحدين اش توانايي اعاده ي جوي متين و واقع بين براي
مطالعه اي واقعي از تاريخ را دارند . عليرغم اينکه نظراندازي به کارکرد دمکراسي در
چنين ابعادي لذت بخش است , [ اما ] نمي بايست بدون قيدو شرط به استقبال دولت آينده
رفت . زمان به ما خواهد گفت که آيا اين ائتلاف نوين قادر به ايستادگي خواهد بود يا
اينکه به قطعات بيشماري تجزيه خواهد شد . [ حزب ] کنگره مي بايست قدرتمداري , پس
از گذراندن سالهايي سخت و دور از قدرت را فرا بگيرد . سونيا گاندي – که پيشاپيش
نشان داده است که آماده ي مبارزه کردن است – مي بايست اثبات کند که تنها هدفش از
گرفتن پست نخست وزيري اين نيست که دختر يا پسرش ميراث خوار او شوند , و اينکه او همانند
نظر فرستاده ي نيويورک تايمز در دهلي , تنها يک « زن از نظر سياسي شق و رق » نيست
, بلکه يک رهبر واقعي و يک محور اتحاد به گرد خود است .
زمان به ما خواهد گفت که آيا BJP
شکست خورده , در اپوزيسيون , دستکش مخملي اعتدال را که واجپايي در دوران حضور در
قدرت سرلوحه ي اعمال خود قرار داده بود , به کناري خواهد نهاد , و باز خود را
همچون نيرويي منطقه اي و سخت سر معرفي خواهد نمود . که اگر چنين اتفاقي بيافتد ,
سالهاي پيش رو مي تواند سالهايي خشن و بحراني باشند . اما بياييد که از لحظات
گرانقدر و پراميد کنوني لذت ببريم .
برگردان : سيامند
