زهرا شجاعی، مشاور رئيسجمهور در امور زنان
کيفيت زندگی زنان پايين است
«عمر مفيد زنان در کشور ما کم است اما
اميد به زندگی بالاست. اين نشان میدهد
کيفيت زندگی زنان در ايران بسيار بسيار پايين است».
خبرنگار اجتماعی-آزاده اکبری:
وقايع اتفاقيه
زنانی که در سرتاسر سالن نشستهاند
انگار ناگهان به ياد گذشتهشان میافتند.
دهمين سالگرد روز جهانی خانواده صبح چهارشنبه در خانه هنرمندان ايران برگزار میشود
و نمايندگان بيش از ۳۰ تشکل غيردولتی فعال هم در اين مراسم حضور دارند. زهرا
شجاعی، مشاور رئيسجمهور در امور زنان و
رئيس مرکز مشارکت زنان با آن پوشش هميشگی-چادر بدون مانتو-در مورد تحولات سريع دهههای
اخير حرف میزند و طبق معمول از دادن آمار و ارقام طفره
میرود.
«زمانی که اندازه سلامت زنان را محاسبه میکنيم
میبينيم خيلی گستردهتر و بيشتر
دچار بيماریهای جسمی و روانی هستند. شايد اين به زمانی
برگردد که زنها استيفای حقوق خود در خانواده را گناه میدانستند.
روحيه فداکاری و ايثار حتی در تغذيه و بهداشت هم جريان داشت. البته اين يک حسن
اخلاقی است اما با چه هزينهای؟»
در سال ۱۹۹۳ سازمان ملل متد طی قطعنامهای،
۱۵ ماه می را به عنوان روز جهانی خانواده اعلام کرد. امسال با گذشت ده سال از آن
روز، اين مراسم با شعار «جامعه سالم، خانواده سالم و مسؤوليت مشترک» برگزار میشود.
اين مراسم همزمان با تهران در ۵ استان ديگر به صورت غيرمتمرکز اجرا خواهد شد. در
آغاز برنامه روز جهانی خانواده در تهران پيام دبيرکل سازمان ملل به مناسبت اين روز
قرائت شد.
پس از آن شجاعی با اشاره به تحولات سريع در ۳۰ سال
آخر هزاره دوم ميلادی تأثير اين تغييرات را بر بنيان خانواده غيرقابل انکار دانست.
وی با اشاره به اصل اجتهاد و تغييرات بعضی از
احکام در طول زمان گفت: «چنين نيست که در خانواده يک نفر به عنوان آقا، برتر،
فرمانده و بزرگتر مطرح باشد و همه امور را تحت سيطره خود قرار دهد. خانواده
پدرسالار در دنيای امروز جايی ندارد. ديگر فرزندان و بخصوص زنان اين مسأله را نمیپذيرند.
آنها دارای حقوق، انتظارات و توقعات هستند و نسبت به آن آگاهند.»
شجاعی تداوم خانواده را در وجود زن دانست: «زن نخ
تسبيح خانواده است. همان طور که از آقای خاتمی پرسيدند که حرف آخر را در خانه چه
کسی میزند؛ گفت بنده! چون من میگويم
چشم!»
مشاور رئيسجمهور در امور
زنان از نبود دستگاه و تشکيلاتی که متولی امر خانواده باشد گلايه کرد و در مورد
طرح شورای عالی خانواده به رياست رئيس جمهور عضويت وزرای ذیربط
و مرکز امور مشارکت زنان اظهار داشت که اين شورا در عالیترين نوع
تصميمگيری نسبت به خانواده سياستگذاری میکند.
شجاعی سه ويژگی خانواده اسلامی را مودت يعنی بيان
محبت، رحمت يعنی رفع نياز از يکديگر و سکينه به معنای رفع نيازهای جنسی دانست. او
در مورد آموزش نيازهای جنسی گفت: «شرم و حيای بیمورد در مورد
نيازهای جنسی و عدم آموزش صحيح باعث عدم استحکام بنيان خانواده شده است. درصد
بالايی از طلاقها به دليل عدم آشنايی به مکانيزم و روشهای
بهرهمندی طرفين از اين پديده مبارک است. ما
برای ايجاد جامعه سالم نياز داريم تا دوباره تعريفی از خانواده داشته باشيم و در
آن در مورد حقوق، تشکيلات و مناسبات خانواده دوباره فکر کنيم.»
شجاعی در گفتوگو با وقايع
اتفاقيه در مورد درصد بالای طلاقها به دليل
مسائل جنسی آماری نمیدهد. وی در پاسخ به اينکه
آيا مرکز امور مشارکت زنان آموزش خاصی در اين زمينه داشته، میگويد
که تا به حال هيچ برنامهای در اين جهت
انجام نشده است.
شجاعی در پاسخ به اينکه قانون ولايت خانواده را از
آن همسر دانسته و وظيفه او را در ارتزاق و تأمين معاش و امنيت محدود کرده است،
گفت: «متأسفانه ولايت در خانواده تبديل به حاکميت شده است. درست است که میگويند
الرجال قوامين علیالنساء ولی اين را هم
بايد توجه کرد که يقولون امور نساء.
اين يعنی مرد بايد تمام وسايل آسايش و آرامش زن را
فراهم کند. اينکه خيلی خوب است. علاوه بر اين در قانون ما حسن معاشرت هم داريم،
اين وظيفه مرد است که با زن حسن معاشرت و مودت داشته باشد.»
ماده ۱۵۸ قانون برنامه سوم توسعه بر انجام فعاليتها
پيرامون مسائل زنان با توجه به تحکيم بنياد خانواده تأکيد دارد. قانون ايران که
معمولا زن را در چارچوب خانواده میبيند و به او
همواره از منظر محکمکننده ارکان خانواده نگاه
میکند در قانون سوم توسعه هم او را در همين
قاب ديده است. مرکز امور مشارکت زنان هم طرحهای پژوهشی
تازهای در نظر دارد که مشخص نيست در فرصت کوتاه
باقی مانده آيا زمانی برای اجرای آنها باقی میماند يا خير.
طرحهايی مثل طرح ملی بررسی خودکشی زنان،
بازنگری قانون مدنی از حيث قيموميت، حضانت و طلاق، طرح محاسبه ارزش کار خانگی زن،
تشکيل کميته امحای خشونت عليه زنان، اختصاص اعتبار برای بهبود وضعيت زنان سرپرست
خانوار و طرح بيمه زنان خانهدار.
شجاعی تا پايان برنامه در سالن نمیماند.
از پلهها به همراه دو خانم همراه پايين میروند
و دوربين منيژه حکمت که در اين مراسم حضور دارد آنها را دنبال میکند.
در تلويزيون بزرگ راهرو ميزگرد گفتوگوی سه نسل
آغاز شده است؛ مادر و پدربزرگ، پدر و مادر و فرزندان. گفتوگويی که هيچ
ناظر قانونی ندارد.
