آرايش نيروهای سياسی در آستانه‌ی برگزاری انتخابات در
عراق
گفتگويی با حسن حسين، خبرنگار بخش عربی
دويچه وله.
- ليست‌های متفاوتی وجود دارد، ولی مهم‌ترين آنها
ليست موسوم به «اتحاد مردم» ("اتحاد الشعب") است كه شامل كمونيست‌ها،
سوسيال دمكرات‌ها، دمكرات‌ها و نيروهای مستقل ليبرال می‌شود كه جملگی از طيف
چپ هستند. اين ليست شامل ۲۷۵ نام است
كه در رأس اين فهرست حميد مجيد، دبيركل حزب كمونيست عراق قرار دارد. بر اساس
نظرپرسی‌ها، اين ليست ۱۵ تا ۲۵
درصد آرا را به خود اختصاص خواهد داد.
گفتگو: داود خدابخش
كشور
عراق به يكی از مراحل حساس تاريخ خود نزديك می‌شود. در آستانه برگزاری انتخابات در
سی‌ام ژانويه ميان نيروهای سياسی كشور مرزبندی‌های شديد قابل مشاهده‌اند و حكومت
ايران در آرايش نيروهای سياسی عراق چندان بی‌نقش نيست. احمد چلبی از طرفداران
ايران كه نفر دوم در ليست انتخاباتی جناح آيت اله سيستانی بوده است، بر پايه آخرين
خبرها به جايگاه دهم ليست انتخاباتی سقوط كرده است. پيرامون كارزار انتخاباتی در
عراق صدای آلمان گفتگويی داشت با حسن حسين، خبرنگار بخش عربی دويچه وله.
دويچه وله: آقای حسن حسين، امروز در شهرهای مختلف عراق تظاهراتی برپا
می‌شوند. اين تظاهرات به چه منظوری است و چه نيروهايی آن را سازمان داده‌اند؟
حسن
حسين: چنانكه انتظار می‌رفت، امروز در شهرهای بصره در جنوب كشور و برخی ديگر از
شهرهای شيعه‌نشين تظاهراتی توسط جنبش صدر در اعتراض به دولت اياد علاوی برگزار می‌گردند،
زيرا كه خدمات اجتماعی و تأمين نيازهای مردم توسط دولت وضعيت اسفباری به خود گرفته
است. در بسياری از شهرهای عراق، بويژه بغداد نارسايی شديد در تأمين برق و آبرسانی
برای مردم وجود دارد، هرچند كه علاوی در اين شرايط پيش از انتخابات به مردم وعده
داده، تا جايی كه در قدرت اوست برای رفاه مردم گام بردارد. ولی اين تظاهرات‌ها حاكی
از نشانه‌های دمكراسی است؛ اينكه جنبش صدر كه تا ديروز بعنوان يك جنبش افراطی شهرت
داشت دست به خشونت و اسلحه برده بود، امروز به ابزار سياسی مانند تظاهرات اعتراضی
روی آورده است و اين را بايد مثبت ارزيابی كرد.
دويچه وله: تلاش‌هايی در صدد آن بوده‌‌اند كه تاريخ برگزاری انتخابات
را كه سی‌ام ژانويه است، به تعويق بياندازند. پس از آن آيت‌اله سيستانی با اين
پيشنهاد مخالفت كرده بود. آيا علت برگزاری در زمان موعود همانا مخالفت آيت‌اله
سيستانی بوده يا اينكه علت ديگری داشته است؟
حسن
حسين: علت اصلی برگزاری انتخابات در زمان موعود اين است كه برپايه يك نظرخواهی در
بغداد و ديگر شهرها چنين ارزيابی شده كه اكثريت واجدين شرايط، يعنی ۶۴
درصد آنها واقعا قصد شركت در انتخابات را دارند. ولی يك عامل مهم ديگر اينكه،
خبرهای موفقيت‌آميزی داده می‌شود از برقراری و تأمين امنيت در كشور. در اين فاصله بسياری
از فعالان سلول‌های ترور دستگير شده‌اند و ارتش عراق و تدابير امنيتی موقعيت بهتری
يافته‌اند و به همين دلايل بوده كه تاريخ سی‌ام ژانويه تثبيت شده است. از اين رو
نظرات مبتنی بر تعويق انتخابات تضعيف شده، بويژه از سوی اهل سنت كه تنها ۲۰
درصد جمعيت كشور را تشكيل می‌دهند.
دويچه وله: گروه‌ها و احزاب شيعه‌ی تحت پوشش آيت‌اله علی سيستانی
كارزار انتخاباتی گسترده‌ای را آغاز كرده‌اند. در ليست انتخاباتی ايشان كدام افراد
سرشناس جای داده شده‌اند؟
حسن
حسين: ليست انتخاباتی آنها «ليست سبز» نام دارد، ولی نام واقعی آنها «ائتلاف عراق
متحد» است. در رأس اين ليست رئيس شورای عالی انقلاب اسلامی، عبدالعزيز حكيم، برادر
محمدباقر حكيم است كه به قتل رسيد. نفر دوم احمد چلبی، رئيس كنگره ملی عراق است و
در جايگاه سوم ابراهيم الجعفری، معاون رهبری حزب الدعوه و البته شماری ديگر شخصيت‌ها.
حدود ۲۷۰ نفر در اين ليست جای دارند و اين در حاليست كه می‌توان
تا ۲۷۵ نفر را در اين ليست گنجاند. به گفته سازماندهندگان
اين ليست، افراد مندرج در آن تنها شيعيان نيستند، بلكه شخصيت‌های سنی‌مذهب، تركمن،
كرد و حتی مسيحی نيز می‌توان در اين ليست يافت. آنها اعتقاد دارند كه اين ليست می‌تواند
اكثريت را بدست آورد و حتی دولت را تشكيل دهد، ولی نظرخواهی‌ها حاكی از آنند كه
اين ليست بيش از ۴۰ درصد آرا را به خود اختصاص نخواهد داد.
دويچه وله: شما صحبت از احمد چلبی كرديد. اخيرا يك مشاجره لفظی ميان
احمد چلبی و وزير دفاع حازم شعلان درگرفته است. زمينه‌ی چنين درگيری لفظی چه بوده
است؟
حسن
حسين: متأسفانه بايد شاهد آن باشيم كه كارزار انتخاباتی در عراق به مرحله يك
مبارزه‌ی زننده‌ای رسيده است. بايد گفت، طی روزهای گذشته درگيری‌های لفظی شديدی
ميان فراكسيون‌های مختلف صورت گرفته بود. ولی علت درگيری ميان حازم شعلان، وزير
دفاع و احمد چلبی، نقش ايران در امور داخلی عراق بوده است. حازم شعلان، وزير دفاع
بارها شديدا ايران را متهم كرده كه در امور داخلی عراق دخالت می‌كند. و حال ما
شاهد آن هستيم كه احمد چلبی جزو آندسته از كسانی است كه از ايران دفاع می‌كنند. در
كنار اين درگيری اتهامات قديمی را نيز نسبت به يكديگر تكرار می‌كنند، بطوريكه
كارزار انتخاباتی شكل زننده‌ای به خود گرفته است. بهرحال در اينجا بيشتر مسئله
دخالت ايران در عراق مورد بحث و مشاجره بوده است.
دويچه وله: صحبت ليست‌های انتخاباتی شد. آيا يك ليست احزاب سكولار نيز
وجود دارد؟
حسن
حسين: بله، ليست‌های متفاوتی وجود دارد، ولی مهم‌ترين آنها ليست موسوم به «اتحاد
مردم» ("اتحاد الشعب") است كه شامل كمونيست‌ها، سوسيال دمكرات‌ها،
دمكرات‌ها و نيروهای مستقل ليبرال می‌شود كه جملگی از طيف چپ هستند. اين ليست شامل
۲۷۵ نام است كه در رأس اين فهرست حميد مجيد، دبيركل حزب
كمونيست عراق قرار دارد. بر اساس نظرپرسی‌ها، اين ليست ۱۵ تا ۲۵
درصد آرا را به خود اختصاص خواهد داد. در مورد اهداف سياسی اين ليست اشاره كنم كه
اين ليست در عين حال كه مخالف اشغال كشور توسط نيروهای آمريكايی است، ولی راه حل
مسالمت‌آميز را برای خروج نيروی‌های آمريكايی از عراق پيشنهاد می‌كند و تاكنون نيز
در هيچ حركت خشونت‌آميز شركت نداشته است. اين ليست مستقل از سوی هيچ نيروی خارجی
مانند ايران، سوريه يا آمريكا و يا كشور ديگری حمايت نمی‌شود، در حاليكه در مورد
برخی ديگر از ليست‌ها شاهد چنين حمايت‌های خارجی هستيم. از همين رو اين ليست بطور
نسبی در ميان روشنفكران و مردم تهيدست محبوبيت دارد.
دويچه وله: آيا نيروهای كرد ليست مستقل خود را دارند؟
حسن
حسين: بله، اين فهرست «ليست كردستان» نام دارد و تنها كسانی در آن جای دارند كه در
منطقه‌ی كردستان زندگی می‌كنند، يعنی در منطقه‌ی خودمختار كرستان. كردها قصد دارند
با اين ليست نيروهای خود را متبلور سازند، بی‌آنكه با ديگر نيروهای غيركرد وارد يك
ائتلاف شوند.
دويچه
وله: يعنی جلال طالبانی و مسعود بارزانی يك ليست
مشترك دارند؟
حسن
حسين: دقيقا. «ليست كردستان» مركب است از نامزدهای «اتحاد ميهنی كردستان» به رهبری
جلال طالبانی، «حزب دمكرات كرستان عراق» به رهبری مسعود بارزانی و شماری احزاب و
گروه‌های اسلامی و برخی شخصيت‌های چپ ساكن منطقه‌ی خودمختار كردستان.
دويچه وله: آقای حسن حسين، متشكرم كه دعوت ما را پذيرفتيد.
