سلول انفرادی، ابزار شكنجه روحی

           

           

            مهيندخت مصباح

            دويچه وله (صدای آلمان)

           

           

            به ابتكار كانون مدافعان حقوق بشر، صبح روز دوشنبه ۲۸ ديماه يك كنفرانس مطبوعاتی در محل دفتر كانون با موضوع سلول انفرادی و شكنجه سفيد برگزار شد. هدف اصلی اين كنفرانس برشمردن آثار اجتماعی، سياسی و روحی به سر بردن در سلول انفرادی و جلب توجه افكار عمومی و ودعوت مسئولان قوه قضاييه به برچيدن سلول های انفرادی بعنوان ابزار شكنجه روحی متهم بود.

شماری از شخصيت های اجتماعی سياسی كه خود متحمل زندان انفرادی شده اند به ذكر شرايط و پيامدهای حبس انفرادی اشاره كردند. آقايان دكتر پيمان، مهندس صباغيان، علی افشاری، محمد شريف، مهندس سحابی، محمد سيف زاده و خانم ها شيرين عبادی و نرگس محمدی از سخنرانان مجلس بودند. 

خانم نرگس محمدی همسر آقای تقی رحمانی، زندانی ملی مذهبی كه خود مدتهاست بلاتكليف در زندان به سر ميبرد و متحمل حبس های انفرادی طولاني نيز بوده، در توضيح بيشتر جلسه روز دوشنبه كانون مدافعان حقوق بشربه صدای آلمان گفت :

” سلول انفرادی از نظر ما مدافعان حقوق بشر اولا جايگاه قانونی چه از نظر داخلی و چه از نظر بين المللی ندارد. دوما اين شيوه ای ضد بشری است كه ديگر قابل دفاع نيست و تاريخچه آن به قرون وسطی و كشورهای كمونيستی بر ميگردد. آمار خرداد و تير سال ۸۲ نشان ميدهد كه تعداد زيادی دانشجو در سلول های انفرادی محبوس شده اند. آمار سال ۸۳ حاكی از اين است كه تعداد زيادی روزنامه نگار و وبلاگ نويس به سلول انفرادی روانه شده اند. سلول انفرادی به عنوان يك رويه در سيستم قضايی ايران در مورد زندانيان سياسی بكار گرفته ميشود كه حاميان آزادی بيان و عقيده اند. بر اساس اصول مصرح اعلاميه حقوق بشر، آزادی بيان و عقيده مشروع است و ايران بايد تابع اين قوانين باشد چون ما ميثاق های جهانی را پذيرفته ايم.

اين كنفرانس مطبوعاتی دو وجه مثبت داشت: اولا بر اساس آمار بود و دوما بر اساس مستندات زنده و واقعی بود. بسياری از قربانيان اين شيوه ضد بشری در اين جلسه حضور داشتند و از دوران انفرادی خود گفتند كه شكنجه شده اند. شكنجه ای هست به نام شكنجه سفيد…”

تداوم فشار بر متهم و زندانی با توسل به انفرادی كردن او در دوره بازداشت در ايران آنقدر چشمگير است كه گويی اين عمل پايگاهی قانونی دارد و مجريان با اتكاء به قوانين به انجام آن مبادرت ميكنند. حال آن كه چنين نيست. آقای محمد سيف زاده كه خود در دهه ۶۰ از جمله زندانيان سياسی بوده و اينك از فعالان كانون مدافعان حقوق بشر است در پاسخ اين پرسش كه آيا حبس متهم يا خاطی در سلول انفرادی قانونی است ميگويد:

” قطعا غير قانونی است. اما در رژيم گذشته ما در قانون مجازات عمومی در حبس هايمان يك حبس مجرد با اعمال شاقه داشتيم و يك حبس مجرد. بعضی ها تلقی شان از حبس مجرد سلول انفرادی است. با توجه به اين كه در قانون اساسی هر گونه هتك حرمت از انسان منع شده بود، سلول انفرادی از زمان تصويب قانون اساسی و حتـی از زمان قانون مجازات عمومی در سال ۵۲ غير قانونی شده بود. متاسفانه اين عمل ادامه پيدا كرد تا دوران رياست آقای يزدی كه آيين نامه ای نوشته شد و در قسمتی از اين آيين نامه بعنوان تنبيه انضباطی گفته شده بود اگر زندانی تخلفی انجام دهد بر حسب تصميم مقامات و شورای زندان ميتوان حداكثر به مدت يكماه خاطی را در حبس انفرادی نگهداشت. بعد از آن ديوان عدالت اداری طی رايی در هيات عمومی ديوان مبادرت به ابطال اين قسمت از آيين نامه كرد. بنابراين بطور اساسی سلول انفرادی پديده ای غير قانونی، غير شرعی، غير حقوقی و بر خلاف كرامت انسانی است.”

 

آقای محمد شريف در اين جلسه از تجربه خود از سلول انفرادی در دهه ۶۰ گفت و از خبرنگاران و مهمانان مراسم خواست روزهای سياه آن دوران را به فراموشی نسپارند كه در سلول انفرادی شليك هر گلوله، صدای گرفتن جان انسان های زيادی بود. مهندس سحابی از ۴۴۱ روز زندان انفرادی و فشارهای جان فرسا كه سرانجام او را روانه بخش سی سی يو بيمارستان كرد، گفت. محمد سيف زاده از سال ۶۳ گفت كه چطور در سلول انفرادی، فردی از ساواك را بعنوان بازرس زندان ديد و چگونه از درون تهی شد.

خانم عبادی با صدای رسا در سخنان خود گفت سلول انفرادی در ايران هست و سلول انفرادی شكنجه است. خانم عبادی با تجليل از مهنس سحابی گفت  در رابطه با پرونده نوار سازان  تنها ۲۵ روز انفرادی كشيده است اما فشار آنقدر زياد بود كه مشكل لكنت زبانش كه از ۱۴ سالگی به بعد رفع شده بود، بازگشت.

 

خانم محمدی در پاسخ به اين سوال كه چرا كانون كمتر به مسائل دهه ۶۰ و زندانيان ۱۳، ۱۴ ساله ای كه گاه به مدت دو سه سال انفرادی كشيده اند توجه ميكند به راديو آلمان گفت:

” واقعيت اينست كه در مورد سلول انفرادی و قربانيان آن هنوز تحقيق كاملی در ايران صورت نگرفته و يكـی از اهداف كانون مدافعان حقوق بشر كه در اعلاميه مراسم نيز قيد شده بود، اين است كه سعی كنيم سلول انفرادی را كه در سيستم قضايی ايران بكار گرفته ميشود و قربانيان زيادی ميدهد يك مسئله مطرود و منسوخ در جامعه بين الملل و داخل مطرح كنيم. اين مسئله جای تحقيق زياد در دهه ۶۰ نيز دارد. آقايان شريف و سيف زاده كه خودشان زندانی دهه ۶۰ بوده اند هر كدام  در مراسم دوشنبه به مدت يكربع از تجربه های خود از زندان های دهه شصت گفتند كه مطالب نو و جذابی برای خبرنگاران و حاضران بود.”