شکوه ايران باستان
گستردگي فرهنگي -
زيبايي هنري
نمايشگاه «معدن کاوي و فلزکاري در
ايران باستان»
خسرو
ناقد
دسامبر
2004 ميلادي
http://www.naghed.net/
در اين روزها
اگر گذارتان به آلمان افتاد، ديدار از «موزه صنايع معدن» در شهر بوخوم، در ايالت
«نورد راين وستفالن» آلمان را نيز حتماً در برنامه گشت و گذار و سير و سياحت خود
قرار دهيد. اگر هم ساکن آلمان ايد يا در کشورهاي همجوار آلمان زندگي مي کنيد، از
تعطيلات ژانويه و سال نو ميلادي استفاده کنيد و به ديدار نمايشگاهي برويد که چندي
است در اين موزه برپا شده است.
«شکوه ايران
باستان؛ معدن کاوي و فلزکاري در ايران باستان» عنوان نمايشگاهي است که از روزهاي
نخست ماه دسامبر امسال تا روزهاي پاياني ماه مي 2005 ميلادي در شهر بوخوم آلمان
برپا شده است. اشيا به نمايش گذاشته شده در اين نمايشگاه از ميان اشياي موزه ملي ايران، موزه رضا عباسي و مخازن سازمان هاي ميراث فرهنگي و گردشگري استان هاي کرمان، کرمانشاه،
قم، کاشان، موسسه باستان شناسي دانشگاه تهران و سازمان زمين شناسي
برگزيده شده است. افزون بر اين شماري از آثار اين نمايشگاه از موزه لوور پاريس،
موزه سلطنتي هنر و تاريخ بروکسل و موزه صنايع معدن شهر بوخوم انتخاب شده است.
در اين
نمايشگاه ويژگي هاي مختلف فلزكاري ايران در تمام ادوار با توجه به شيوه هاي صنعتي و هنري پديد آورندگان
آنها در نظر گرفته شده است. «توماس اشتولنر»، باستان شناس و مدير بخش باستان شناسي معدن موزه بوخوم كه از سوي اين موزه در انتخاب اشيا با
كارشناسان موزه ملي ايران همكاري داشته است، مي گويد: «ماهيت اين نمايشگاه كه شكوه باستاني
ايران: فلزكاري و معدن كاري در ايران باستان با ديگر نمايشگاه هاي مشابه كه تاكنون در زمينه هنر و آثار باستاني ايران در آلمان و ديگر نقاط اروپا برگزار شده متفاوت است. موضوع مهم
و مورد نظر ما در اين نمايشگاه، نشان دادن رابطه ميان فرهنگ و اقتصاد است. ما در طول تاريخ شاهد بوده ايم که كشورهايي با اقتصاد قدرتمند، داراي فرهنگي
غني نيز بوده اند و هنگامي كه وضعيت اقتصادي باثبات و زندگي اجتماعي همراه
با صلح و آرامش حكم فرما نباشد، شاهد جنگ، اندوه و نوميدي در جامعه خواهيم بود. ايران نيز از نظر فرهنگي كشوري
پيشرفتهبوده است و اين مساله به حدي
مشهود است كه به دليل و مدرك نيازي ندارد. غناي فرهنگ ايراني در تمام نمايشگاه هايي كه در زمينه هنر و فرهنگ ايران برگزار مي شود،
كاملا مشهود است. اما آنچه ما در نمايشگاه بوخوم به
دنبالش هستيم، نمايش دلايل اين غناي فرهنگي است. ما قصد داريم با بازسازي فضاهايي مشابه آنچه در ايران وجود دارد، چگونگي دستيابي ايرانيان به اين فرهنگ و تمدن غني را معرفي
کنيم. ما در پي نشان دادن پيچيدگي هاي فرهنگي ايرانيانيم و به
همين خاطر نمي توانيم به چند شيء زيبا و تزييني نظير جام حسنلو و مارليك بسنده کنيم. نمايش سير تحول تاريخي هنر فلزكاري و صنعت معدن كاوي
در ايران از اهداف مهم ما است. مي خواهيم بازديدكنندگان را با مراحل ساخت اين اشيا، از طريق نمايش اشيايي چون
جعبه ابزارهاي طلاسازان آشنا كنيم. به اين ترتيب
روند ساخت اشياي فلزي، از ماده خام تا محصول نهايي را به بازديدكنندگان نشان مي دهيم. فضاسازي و نمايش آثار ايراني، اشيايي از دوران ما قبل تاريخ، نوسنگي و عصر مفرغ تا اوايل
دوران اسلامي را در برمي گيرد».
قديمي ترين
اثر ارائه شده در اين نمايشگاه به عصر سنگ تعلق دارد و جديدترين شيء آن را صنعتگران و هنرمندان ايلخاني ساخته اند. مجسمه يکي
از شاهزادگان اشكاني در پرستشگاه «شمي»، از جمله اشيايي است كه در اين نمايشگاه
حضور دارد، اما مسئولان ايراني به دليل اهميت اين پيکره و وزن بالاي آن اجازه
خروجش از كشور را نداده اند. موزه بوخوم، با هزينه خود، 2 مولاژ از اين مجسمه بزرگ
تهيه كرده و قرار است پس از پايان نمايشگاه يكي از آن دو به موزه ملي ايران اهدا
شود. برگزارکنندگان يکي از تالارهاي نمايشگاه را به بازسازي بازارهاي
سنتي ايران اختصاص داده اند؛ که نه تنها جالب و زيبا آراسته شده و ديدني است، بلکه
حال و هوا و فضاي بازارهاي ايران را که از گذشته هاي دور مرکز توليد صنايع دستي و
بازرگاني در مشرقزمين بوده است، براي بازديدکنندگان تداعي مي کند.
«گئورگ
گِستر»، عکاس سرشناس سوئيسي نيز عکس هاي بسيار زيبايي را که از مناطق مختلف ايران
در اواخر دهه 1970 ميلادي فراهم آورده در يکي از تالارهاي به نمايش گذاشته است که
فرهنگ هاي گوناگون اقوام ايراني را براي بازديدکنندگان به نمايش مي گذارد. بخشي از
اين عکس ها شامل عکسهاي هوايي بي نظير و جذابي است که «گئورگ گِستر» از مناظر
کوهستاني و حفاري هاي باستان شناسي برداشته است.
در حاشيه اين
نمايشگاه جلسات سخنراني و سمينارهايي نيز برگزار مي شود که در آن کارشناسان ايراني
و اروپايي درباره فرهنگ و تمدن ايران باستان در دوره هاي گوناگون سخنراني خواهند
کرد؛ از آنجمله:
* سخنراني
پُروفسور «هايدِماري کوخ» از دانشگاه ماربورگ آلمان با عنوان «تخت جمشيد؛ کانون
پُرشکوه امپراتوري ايران». (25 ژانويه 2005).
* دکتر
«ديتريش هوف» از انستيتوي بازستان شناسي آلمان در برلين درباره «ايران در عصر
ساسانيان». (15 فوريه 2005).
* دکتر بهزاد
مفيد نصرآبادي از دانشگاه ماينتس آلمان پيرامون «تحقيقاتي جديد درباره باستان شناسي
عيلامي». (اول ماه مارس 2005).
* دکتر
«باربارا هِلوينگ» از انستيتوي باستان شناسي آلمان در برلين درباره «حفاري در فلات
ايران». (15 ماه مارس 2005).
* بررسي
پيمان مظاهري پور و کاميار فروغي پيرامون «باستان شناسي و سينما در ايران». (پنجم
آوريل 2005).
* سخنراني
پُروفسور «يوزف ويزه هوفر» از دانشگاه کيل آلمان با عنوان «پارتها؛ ميانجي فرهنگي
و اقتصادي ميان شرق و غرب». (19 آوريل 2005).
* سخنراني
پُروفسور «فليپ کراين بُروک» از دانشگاه گوتينگن درباره «اديان کهن ايراني». (سوم
ماه مي 2005).
* گزارش دکتر
مسعود آذرنوش از سازمان ميراث فرهنگي پيرامون «باستان شناسي در ايران: ديروز و
امروز». (24 ماه مي 2005).
