توقف انتفاضه مسلحانه: شرط موفقيت ابومازن

احمد زيدآبادی

بی بی سی

محمود عباس (ابومازن) رهبر ساف و کانديدای پست رياست دولت خودگردان فلسطين، روز سه شنبه 14 دسامبر در مصاحبه ای با روزنامه الشرق ‌الاوسط 'مسلحانه' شدن انتفاضه فلسطينيان را 'اشتباه' دانست و خواستار توقف عمليات خشونت آميز عليه اسرائيل شد.

اين نخستين بار نيست که ابومازن از بکارگيری ابزارهای خشونت‌ آميز توسط گروههای مسلح فلسطينی عليه اهداف اسرائيلی انتقاد می‌کند.

او پيش از اين بارها بر لزوم "مدنی" شدن شيوه اعتراض فلسطينيان عليه اشغال سرزمين‌شان توسط ارتش اسرائيل تاکيد کرده بود، اما پس از فوت ياسرعرفات، اين اولين اظهارنظر علنی ابومازن در باره "اشتباه" بودن انتفاضه مسلحانه است.

ظاهرا منتقدان انتفاضه مسلحانه در بين کادر رهبری فلسطين کم نيستند، ولی آنها از بيان صريح نظر خود در اين باره خودداری می‌کنند، زيرا چنين اظهارنظرهائی می‌تواند باعث خشم شبه نظاميان وابسته به الفتح، حماس و جهاد اسلامی شود و حتی زندگی آنان را به خطر اندازد.

ابومازن از اين جهت فردی بی‌همتاست.

او حتی در زمانی که پست نخست وزيری دولت خودگردان فلسطين را به عهده داشت، از اعتراض به حرکت‌های مسلحانه ضد اسرائيلی خودداری نمی‌کرد. البته همين مساله باعث تهديد وی از جانب گروههای شبه نظامی و در نهايت کناره‌ گيری‌اش از مقام نخست وزيری شد. با اين همه، شماری از روشنفکران فلسطينی از همصدا شدن با ابومازن برای تقبيح عمليات مسلحانه ضد اسرائيلی پرهيز نمی‌کنند.

پرفسور ساری نسيبه و دکتر مصطفی برغوثی کانديدای پست رياست دولت خودگردان فلسطين از اين دسته روشنفکران فلسطينی هستند.

استدلال اين افراد برای رد عمليات مسلحانه ضد اسرائيلی در اين جمله خلاصه می‌شود که "انتفاضه مسلحانه نه فقط تاثير مثبتی در جهت دستيابی فلسطينيان به حقوق خود نداشته بلکه آنان را از اين هدف دور کرده است."

اين قضاوت منفی نسبت به انتفاضه مسلحانه، بحث‌هائی جدی در بين اعراب و جامعه فلسطينی برانگيخته است.

موافقان عمليات مسلحانه، از جمله عمليات انتحاری در داخل خاک اسرائيل، کاهش نرخ مهاجرت يهوديان و جهانگردان به اسرائيل و اعلام آمادگی آريل شارون برای تخليه نوار غزه و شمال کرانه باختری را متاثر از انتفاضه مسلحانه می‌دانند و بر اين عقيده‌اند که بدون عمليات انتحاری، شارون راستگرا حاضر به برچيدن شهرک‌های يهودی نشين در مناطق مذکور نمی‌شد.

در عين حال، برخی از اين افراد، گاهی در موضعی کاملا مغاير با اين، طرح يکجانبه شارون برای خروج از نوار غزه را "توطئه‌ای پيچيده" از سوی وی برای ايجاد جنگ داخلی در بين فلسطينی‌ها می‌دانند.

 

استدلال مخالفان انتفاضه مسلحانه

 

مخالفان انتفاضه مسلحانه اما فهرست بلندبالائی برای اثبات نظر خود ارائه می‌کنند. به اعتقاد آنها مسلحانه شدن انتفاضه دوم سبب شد که:

۱-  فکار عمومی بخشی از جهان غرب، بويژه آمريکا تحت تاثير تصاوير هولناک صحنه‌های عمليات انتحاری، عليه فلسطينی‌ها جهت يابد.

۲ - . موضع راستگرايان افراطی در داخل اسرائيل تقويت شود و گروههای صلح طلب به حاشيه رانده شده و يا صدای آنها به کلی خاموش شود.

۳ - آريل شارون که در سال ۱۹۸۲ پس از تظاهرات ۴۰۰هزار نفری اسرائيلی‌ها در اعتراض به دخالتش در کشتار آوارگان اردوگاههای صبرا و شتيلا مجبور به حاشيه نشينی شده بود، به عنوان "منجی" يهوديان ظهوری دوباره يابد.

۴ -  شصت درصد خاک نوار غزه و چهل درصد کرانه باختری که براساس توافقنامه‌های اسلو به کنترل فلسطينی‌ها درآمده بود بار ديگر به اشغال ارتش اسرائيل در آيد.

۵ - تاسيسات زيربنائی، بنگاههای اقتصادی، دواير دولتی و مراکز امنيتی و نظامی که در سايه توافقنامه اسلو و با کمک‌های بين‌المللی بويژه کمک‌های اروپائی در سرزمين‌های فلسطينی ايجاد شده بود، بکلی ويران و نابود شود.

۶ = در نتيجه تضعيف و اضمحلال نيروهای حافظ نظم، هرج و مرج و بی‌قانونی بر سرزمين‌ها حاکم شود.

۷ - مسابقه برای رفتار‌های تندروانه در بين گروههای فلسطينی افزايش يابد و بدين وسيله هرگونه تلاشی برای از سرگيری گفتگوهای صلح با "برچسب" خيانت ناکام بماند.

۸ - جمعيت فلسطينی به دليل محاصره و سياست "تنبيه دسته جمعی" دولت اسرائيل با فقر بی‌سابقه و رشد فزاينده بيکاری دست به گريبان شود و در مراکز متعدد بازرسی مورد تحقير و توهين قرار گيرد.

۹ - دولت راستگرای اسرائيل با توسل به شعار "دفاع از خود" مبارزان و رهبران آنها را آماج "قتل هدفمند" قرار دهد، بدون آنکه اعتراض موثر جامعه بين‌المللی را در پی داشته باشد.

۱۰ - و در آخر اينکه، همه دستاوردهای توافقنامه‌های اسلو و اصل اين توافقات را به باد دهد.

 

بدين ترتيب، روشن است که وقتی ابومازن به انتقاد از مسلحانه شدن انتفاضه زبان می‌گشايد، چه نکاتی را در نظر دارد.

اما به رغم استدلال‌های فوق و تقويت جايگاه ابومازن در جامعه فلسطين پس از مرگ عرفات؛ هنوز هم موضع‌گيری وی در برابر عمليات مسلحانه عليه اسرائيل بدون هزينه نيست.

احتمالا گردان‌های "شهدای الاقصی" وابسته به جنبش الفتح در کنار گروههای اسلامگرای حماس و جهاد اسلامی به انتقاد متقابل از ابومازن خواهند پرداخت و "نيروهای ناشناخته" مانند گذشته به سمت خانه او شليک خواهند کرد.

اين وضعيت نشان می‌دهد که ابومازن برای مهار عمليات مسلحانه و گشودن باب گفتگو با دولت اسرائيل شرايط بسيار بغرنجی پيش رو دارد.