مليحه محمدی:

پيوند پويا ميان فعالان حقوق زن در داخل و خارج

من معتقدم که زنان داخل کشور در تمام زمينه ها از ما که خارج از کشورهستيم، بسيار جلوتر هستند . اين در وهله اول شامل تحمل نظرات ، افکار و ديدگاههای گوناگون ميان خودشان ميشود. آنها به راحتی پذيرفته اند که جنبشی فرا طبقاتی و فرا ديدگاهی هستند که دارای منافع مشترک تنگاتنگی هستند. ديگر اين که در هر امر عملی آنها پيشقدم هستند، حتی در امر به اصطلاح پيوند حرکت های داخل و خارج از کشور.

 

گفت و گو: مهيندخت مصباح

 

----------------------

خانم مليحه محمدی، پايه ای ترين عامل بازدارنده در ايفای نقش زن در تحولات فرهنگی اجتماعی را قوانين غير دمکراتيک ميداند و در عين حال اشاره ميکند که حرکت های حقوقی اجتماعی زنان تا زمانی که محدود به نخبگان شود، بارآور نخواهد شد. خانم محمدی اقدام فعالان داخل کشور را با ابتکار برگزاری سمينار" آن لاين" زنان می ستايد و ميگويد که آنها همواره پيشرو تر بوده اند اما پيوند فعالان داخل و خارج شرط موفقيت حرکت هاست

-----------------------

 

دويچه وله: خانم محمدی به عقيده شما اصلی ترين مانع برای ايفای نقش زنان در تحولات فرهنگی اجتماعی و پيشبرد دمکراسی درايران، چيست؟

مليحه محمدی: اين سوال که خيلی کلی است ميتواند يک پاسخ متقابلا خيلی کلی داشته باشد که در کليت خود ضمنا بسيار رساست. در شرايط فعلی در کشور ما، مضمون قوانين اصلی ترين عامل است زيرا قوانين ما اصولا غير دمکراتيک اند. اشکالی که برقوانين ايران است، همين است. در بسياری جاها ممکن است قانون ايراد داشته باشد يا به روز نشده باشد، اما در ايران قوانين بطور پايه ای مشکل دمکراسی دارند و زنان ايرانی که با قوانين جاری بايد زندگی کنند، مجبورند در هر قدمی که بهر سمت برميدارند، با سدی به نام قانون مواجه شوند. اين همه در حالی است که ما شاهد فعاليت درخشان زنان ايرانی عليرغم اين همه موانع هستيم.

 

دويچه وله: حال اگر بخواهيم موضوع را مشخص تر و جزيی تر بررسی کنيم، معين ترين مانع به چه قرار خواهد بود؟

مليحه محمدی: اگر منظور شما سيری در قوانين ايران باشد، شايد بتوانم قوانين مدنی را برشمرم چون قانون اساسی ايران قابل تفسير است. نوانديشان و اصلاح طلبان در صدد بودند و هستند که تفسير ديگری ميتواند به اين قانون مترتب باشد که به نوعی حاوی منافع زنان باشد و موقعيت کار و زندگی آنها را بهتر کند. اما قوانين مدنی، بخصوص در عرصه خانواده يکی از مسائلی است که بعنوان نمونه زنی را که در حال کار و پيشرفت است، تحصيلکرده، آگاه و امروزی است، به محض اينکه با يک مشکل خانوادگی مثل طلاق روبرو ميشود، دقيقا در جايگاه يک زن روستايی مينشاند. حق طلاق با همسر است، مسئله نگهداری فرزندان مطرح ميشود و درست همان شرايطی بر او تحميل ميشود که يک زنی که هيچ گونه آگاهی ندارد و هيچ حرکت فعالی در جامعه ندارد، پذيرفته است.. قوانين مدنی ايران در عرصه خانواده به خصوص بيشترين مشکلات را برای زن روشنفکر امروزی که عرصه پيشرفت و ترقی ميخواهد، فراهم کرده اند.

 

دويچه وله: شعار سراسری امسال برای بزرگذاشت هشتم مارس، مقابله با خشونت در مورد زنان است . به عقيده شما سهم خود زنان در بازتوليد اين خشونت ها به ويژه در جامعه سنتی ايران چه اندازه است؟

مليحه محمدی: من از سهم زن ايرانی به طور عام صحبت ميکنم و نه از نخبگانی که امروز بار سنگينی را حمل ميکنند. مشکل اين زنان اين است که خودشان تحت فرهنگ مردسالار رشد کرده اند و در جايی که مهمترين امری که ميتوانند به آينده جنبش زنان ياری برسانند، تربيت فرزندان است ، همين زنان متاسفانه از آنجا که خود تحت تاثير القائات فرهنگ مردانه هستند، در تربيت فرزند،چه دختر، چه پسر، مرتکب اشاعه همان فرهنگی ميشوند که بعنوان مانع خودشان عمل کرده است. بنظر من به همين خاطر، زنان آگاهی که امروز در صف اول مبارزه ميکنند، بايد قادر باشند با اين بدنه عام جامعه، يعنی زنانی که در عرصه کار و فعاليت اجتماعی حضور ندارند، پيوند برقرار کنند و بتوانند نکات تاريکی را که حتی به راحتی قابل فهم برای کسی که خود فاعل اين طرز فکر است، نيست، توضيح دهند.

کار ديگری که ميتوان کرد اينست که همان حقوقی را که فعلا در قانون است، پيگيری کرد. مثلا در ايران ميتوان شرايطی را هنگام عقد قيد کرد تا زمان بروز مشکلاتی که پس از ازدواج پيش ميايد، از اين تضمين ها استفاده کرد. زنان بايد در تربيت فرزندانشان متوجه باشند که آنچه به دختر يا پسر ميدهند، برخاسته از فرهنگ مردسالارنباشد. به دختران تربيت يک انسان متحمل، سختی پذيرو انتخاب شونده را ميدهند که زن را هميشه نگران و مراقب سکنات و رفتار خود بار مياورد. يکی از مسائلی که ميتواند به زنانی که تحت تاثير فرهنگ مردسالار هستند کمک کند، همين آگاهی دادن آنها به مولفه های اين فرهنگ است.

 

دويچه وله: خود شما بعنوان يک تحليگر و فعال مسائل زنان، چه پيشنهادهای مشخصی برای به حرکت درآوردن چرخه آگاهی اجتماعی در ميان زنان داريد؟

مليحه محمدی: من اول بگويم که خود را يک کوشنده مسائل زنان نميدانم. به خاطرگذشته سياسی و نگاهی که انديشه مورد تغذيه من داشته و به مسئله زنان بهای کافی را نداده است. اما امروز سعی ميکنم تا بهر حال موثرباشم. به نظر من مسئله اصلی برای بحرکت درآوردن زنان، پيوند برقرار کردن با آنهايی است که در عرصه کار و فعاليت آگاهانه حضور ندارند. بطور مشخص منظورم زنانی است که درخانواده ها و خانه ها هستند. پيوند با اينها امکان کار وسيع اجتماعی را فراهم ميکند. چون زنها متحدان طبيعی بسيار دارند. هر نيروی اجتماعی در حال مبارزه را شما تصور کنيد، جنبش زنان از نظر متحد طبيعی از آن بالاتر است. همه اقشار آگاه اعم از زن و مرد متحد آنها هستند، جوانان به طور طبيعی با زنان هستند. من تکرار ميکنم که حرکت وسيع در جنبش زنان تنها درصورتی قابل تصور که تنها کار به زنان نخبه و فعال محدود نشود و پايه های کار به زنان بيرون از اين دواير گسترش يابند. خود اين تلاش ميتواند کمکی باشد به برون رفت از مشکلی که خود زنان پيشرو نيز به آن مشکل نخبگان ميگويند.

 

دويچه وله: آيا شما در سمينار " آن لاين" زنان در روز هفتم ماه مارس شرکت کرديد و اگر آری، جمعبندی تان از آن چيست؟

مليحه محمدی: بله. من شرکت کردم و آن را بسيار مثبت ارزيابی ميکنم. اميدوارم دوستان من در خارج از کشور از حرفهای من تاثير منفی نگيرند. اما من معتقدم که زنان داخل کشور در تمام زمينه ها از ما که خارج از کشورهستيم، بسيار جلوتر هستند . اين در وهله اول شامل تحمل نظرات ، افکار و ديدگاههای گوناگون ميان خودشان ميشود. آنها به راحتی پذيرفته اند که جنبشی فرا طبقاتی و فرا ديدگاهی هستند که دارای منافع مشترک تنگاتنگی هستند. ديگر اين که در هر امر عملی آنها پيشقدم هستند، حتی در امر به اصطلاح پيوند حرکت های داخل و خارج از کشور.

ببينيد اين يک ابتکاربسيار زيبا در راه نيازی که همه به آن باور داريم هست. و اين نياز پيوند مبارزات داخل و خارج است. نمونه والا و موفق اين پيوند را در جلوگيری از اعدام دو زن ايرانی ديديم. اين امر بخودی خود اين دستاورد را داشت که قدم اول يک راهکار عملی بود برای پيوند انديشه، افکار و پيدا کردن راه حل های مشترک.

بحث ها در حد خوب و بالايی بود. سوالاتی که مطرح ميشد به عنوان طرح سوال بسيار کمک کننده بودند. ميدانيد که طرح سوال بجا، اولين گام برای پيدا کردن راههای عملی و پاسخ درست است. من خيلی خوشبين هستم و پس ازشرکت در اين سمينار تاثير خيلی خوبی در خودم احساس ميکردم.

 

دويچه وله: آيا نميتوان صحبت های شما را بعنوان رهنمودی به ميان اعضای کميسيون زنان " اتحاد جمهوريخواهان" برد تا آنها در صدد فعاليت های بيشتری برای تماس های خلاق تر و مستقيم تر با " ان جی او" های ايرانی بر آيند؟

مليحه محمدی: در واقع بيشتر افراد کميسيون زنان اتحاد جمهوريخواهان از حضار اين سمينار بودند. به اين مسئله که شما اشاره ميکنيد، بايد توجه کرد. اين ابتکار از داخل کشور بود اما ما هم ميتوانيم به برگزاری اين گونه سمينارها دامن بزنيم و ادامه اش دهيم. چه به شکل مجازی و چه به شکل حقيقی. من شخصا فکر ميکنم کميسيون زنان بايد تلاش خود را بر روی حضور حقيقی در ايران متمرکز کند . ادامه حضور مجازی در طولانی مدت، باز يک کاری ميشود که در طی زمان اثر بخشی خود را از دست ميدهد. اميدوارم که کميسيون زنان اتحاد جمهوريخواهان ايران بتواند ارتباط ها و تماس ها را از هر دو سو،واقعی تر و حضوری تر کند.