|
گفت و گو با يک زن روضه خوان
دوست ندارم گريه مردم رو در
بيارم
می تونستم همون ۳-۴ سال پيش که رفتم
مداحی ، برم رديف های موسيقی سنتی رو ياد بگيرم و کنسرت بدم . ولی ديدم اجتماع ما
اينطوری می خواد . مثلا فرض کن من می رفتم دنبال آواز ، اگه شب دير می اومدم خونه،
شوهرم می گفت تا حالا کجا بودی؟
آينا قطبی يعقوبی
Aina2130@hotmail.com
سايت زنان ايران
اين روزها در کنار فقر و محدوديت که بر کشورمان
سايه گسترده ، در زير لايه های شهر مشاغلی شکل می گيرند
و گسترش می يابند که ازدحام و بازار کارشان و گاه
در آمدهای بی حدشان قابل توجه است . از اين دست مشاغل يکی هم روضه و مولودی خوانی
است. هر چند روضه خوانی در ايران سابقه تاريخی دارد و تقريبا به دوران صفويه باز
می گردد ، اما در هيچ دوره ای به شکل امروزی وجود نداشته است . در اين بازار شلوغ
و پر هياهو زنان هم سهم به سزايی دارند. زنان زيادی که شغلشان مداحی است و گاهی
درآمدهای کلانی هم دارند. جالب ترين قسمت قضيه اين بود که در جريان کارم متوجه
شدم، که کلاسهای زيادی برای آموزش مداحی وجود دارند. کلاسهايی که خانم های روضه
خوان مشهور شهر در آن به تدريس مداحی و مجلس گردانی می پردازند و اتفاقا شاگردان
بسيار زيادی هم دارند؛ شاگردانی با هدف های مختلف. عده ای به علت اعتقادات شديد
مذهبی، گروهی برای کسب درآمد و گروهی ديگر تنها به عشق آواز خواندن در دياری که
صدای زنان محبوس درهای بسته است. شاگردانی که گاه پس از چند ماه به دسته طراز اول
ها می پيوندند و گاه به قول يکی از مداحان در حد ۲۰۰۰ تومانی باقی می مانند . با
يکی از مداحان که اتفاقا از طريق همين کلاسها وارد اين عالم شده و به علت صدای خوب
و قدرت مجلس گردانی زياد در زمانی کوتاه به دسته بالاترها نزديک شده است، مصاحبه
ای داشتم :
اين کلاسهای آموزش مداحی به شکلی
هستند؟
معمولا به صورت ترمی است. خصوصی و عمومی. در
دارالقرآن ها و... هر ترم معمولا ۲ ماه است که اختصاص به يکی از ائمه دارد .
تصنيف ها را هم به شاگردان می دهند؟
بله به صورت جزوه می دهند که البته نوارش هم هست.
خانم ها درس می دهند يا آقايان؟
معمولا خانم ها ولی گويا در آموزشگاههايی هم
آقايان درس ميدهند و خانم ها به صورت کر می خوانند.
معمولا چه کسانی به اين کلاسها می
آيند؟
اونهايی که صداشون خوبه يا گرايش مذهبی دارند.
می خواهم بدونم که مثلا بيشتر برای کسب
درآمد می آيند يا اعتقادات و يا به عشق خوندن؟
هر سه تاش. انسانها مختلفند. مثلا من به علت اينکه
صدام خوب بود اومدم. پدر و برادرم هم مداح بودند. پدرم هميشه می گفت که تو هم بايد
بخونی. ولی من می گفتم دوست ندارم گريه مردم رو در بيارم. يا مثلا يه خانمی بود که
افسردگی داشت. دکترش گفته بود که نبايد بره جايی که گريه هست . ولی برای اينکه
شوهرش رفته بود ترکيه زن گرفته بود، مجبور بود اينجوری خرج زندگی رو در بياره.
هميشه وقتی موضوع درس کلاس خيلی غمگين می شد، غش می کرد.
حالا مگه درآمدش خيلی خوب است؟
بستگی به اين داره که هر کس بتونه چقدرخودشو جا
بندازه
خيلی ها الان می آيند توی يک مجلس با چند نفر
همراه. خونه های بزرگ و ماشين های مدل بالا دارند.
بله من خيلی ها رو می شناسم که از اين راه خيلی
بيشتر از اينها رو هم در آوردند .
چه جوری يه نفر معروف می شود؟
اول بايد بری يه جا ياد بگيری. برای بعضی ها
ژنتيکيه مثل من. پدرم می گه تو از بچگی صدای منو شنيدی. همه سبک ها رو گرفتی. خيلی
ها اصلا پيشرفت نمی کنن . در حد همون ۲ تومنی ۵ تومنی باقی می مونن . نمی تونن
خودشونو بالا بکشن. گفتی چه جوری معروف می شن؟ وقتی ميری يه مجلسی خوب هم صدای خوب
می خواد هم مجلس گردونی. بعد يکی خوشش مياد دعوت ميکنه . بعد ۴ تا ديگه... تا
اينکه همه گير می شه .
گفتی بعضيها در حد ۲ تومنی ميمانند .
آنهايی که پيشرفت می کنند مثلا به چه حدی می رسند ؟ نهايتا يه آدم چه قدر درامد می
تواند داشته باشه؟
الان من مداحی رو ميشناسم ۱۲۰ هزار تومن می گيره
واسه يه مراسم .
يه مراسم يعنی چند ساعت؟
۲ ساعت
اين خانم هايی که معروف هم هستند چه
قدر تظاهر می کنند ؟ منظورم همون رياست؟
نمی شه از قلب کسی سر در آورد. ظاهرا که می گن ما
خالصيم. عاشق علی هستيم. برای يتيم و ... پول جمع می کنن. ولی خوب کسی که نمی بينه
چه کار ميکنن.
مثلا من تو يه مراسم يکی از همين خانم هايی که
خيلی معروف و پولدار و خوش صداست ، ديدم که وقتی برنامه اش تموم شد شروع کرد با
بغل دستيش غيبت کردن.
بله اونها که خيلی زياده. کمتر کسی خالصه. شايد
فقط ۱۰ درصد.
حالا يه سئوال خصوصی: اگه اين امکان رو
داشتی که در ايران آواز بخونی . يعنی برای خانمها آزاد بود . بازم مداحی رو انتخاب
می کردی ؟يا آواز می خواندی؟
فعلا که زمونه اينجوری می گه
يعنی اگر زمونه اينجوری نمی گفت مداحی
نمی کرديد؟
من هميشه می گم از گرياندن مردم بدم مياد. حتی تو
مولودی هم شما فکر نکنيد همش به رقص و اينها می گذره. اصلا رقص که نداريم. چون با
نام علی که نميشه رقصيد. از اول که دوست نداشتم. زمونه اينطوری ايجاب می کنه.
البته می تونستم همون ۳-۴ سال پيش که رفتم مداحی، برم رديف های موسيقی سنتی رو ياد
بگيرم و کنسرت بدم . الان خيلی از خانم ها کنسرت می دن. ولی ديدم اجتماع ما
اينطوری می خواد. مثلا فرض کن من می رفتم دنبال آواز، اگه شب دير می اومدم خونه،
شوهرم می گفت تا حالا کجا بودی؟ ولی الان که دارم راه مذهب رو ميرم. راه اسلام.
هيچ محدوديتی ندارم. شده شبهای احيا سه شب تا صبح نبودم. اما اگه دنبال آواز بودم،
می تونستم تا صبح بيرون باشم. حتی اگر هم که تو تالار وحدت کنسرت داشتم؟ خوب نه.
تازه بخوای بری دنبال آواز کلی دردسر داره مجوز ارشاد و کلی چيز ديگه. ولی مداحی
راحته نه مدرک می خواد نه محدوديت داره. البته اينو هم بگم اولش به خاطر خوندن
اومدم. اما حالا عاشق شدم. حالا ديگه يه حال و هوای ديگه داره. اگه يه روز خوندن
هم آزاد بشه. من بازم مداحی می کنم. يعنی راه خودمو می رم با کسی کاری ندارم.
مردم بيشتر مولودی می گيرند يا روضه؟
مردم بيشتر مولودی دوست دارن. مثلا تا يه شعر شادی
می خونی ، می گن خانم می شه برقصيم. می گم نه عزيزم با اسم علی نمی شه رقصيد. مدام
کسل شدند خوب. همش گريه می بينن. خسته شدن. بيشتر دوست دارن بيان مولودی. مخصوصا
جوونها.
خيلی وقت ها مولودی ها رو روی ريتم
آهنگهای پاپ ميذارن حالا داخلی يا اونطرفی درسته؟
بله خوب اونها هم هست.
اونهايی که من گفتم بيشتر طرفدار داره
يا تصنيف های معمولی؟
خوب اونها.
پس نمی ذاريد کسی برقصه؟
نه؟
خوب آخه خيلی ها ميان حاجت بگيرن. خانم های مسن هم
هستند. در ثانی ۱۲ امام و ۱۴ معصوم عزيز خدا بودند. مقربين خدا نمی تونيم بذاريم،
مردم با نام اينها برقصند.
خوب رقص که گناه نيست. ما خودمون در
عرفان سماع داريم .
نه نه سماع اصلا گناه نداره. خيلی ها بلند می شن
سماع می کنن. می چرخن و دستاشونو بالا می گيرن. يا نشسته سرشونو می جنبونن. بعد
حالت رعشه بهشون دست ميده.
حالا اين حالتهايی که خيلی ها تو اين مراسم روضه،
غش می کنن يا می گن که يه چيزهايی رو ديديم . چقدرش راسته؟
اينا خيلی هاش زاييده فکر و خياله. يعنی اونقدر به
مغزشون فشار می ارن که امام علی رو حس کرديم يا مثلا امام زمان رو. اين حالت بهشون
دست ميده . خيلی هاش هم فيلمه.
برای آخرين سئوال. بار ترافيکی کار شما
چه وقتی است؟
محرم، احيا و تولد ها. رجب و شعبان برای تولد ها.
رمضان برای احيا ها. محرم هم که برای امام حسين.
متشکرم.
| 